روستای اسفیدان

روستایی اسفیدان یا به گفته برخی اسپیدان، روستایی توریستی و از توابع استان خراسان شمالی است که در 45 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بجنورد قرار دارد و یکی از خوش آب و هواترین روستاهای خراسان بزرگ محسوب می‌شود، به گونه‌ای که در سال 85 به عنوان زیباترین روستای ایران انتخاب شد.
این روستای بکر، زیبا و خوش آب و هوا در دره ای عمیق با کوههای سربه فلک کشیده در اطراف آن، قرار داردبا آب و هوایی خوش که یکی از روستاهای بزرگ این استان به حساب می‌آید و چیزی حدود هشت قرن قدمت دارد، زیارتگاه امامزاده «محمدباقر» و بافت کهن روستا نشانگر این قدمت تاریخی است.
این روستا به دلیل ساختار پلکانی خود به روستای ماسوله گیلان شباهت دارد و حتی در سال‌های پیش برنامه‌هایی برای تبدیل آن به یک منطقه مهم گردشگری کشور در دست اجرا بود که متاسفانه به فراموشی سپرده شده؛ برنامه‌هایی چون ساخت تله کابین و رستوران بزرگ اسفیدان.
نماد روستای روستای اسفیدان درخت سندل میباشد و بنا به گفته معمرین روستا از نوع این درخت حدود ۱۷ اصله بوده که به علت واقع شدن در مسیر کوچه و عدم ...مشاهده کامل متن آگاهی از اهمیت آن بیشتر آنها را قطع نموده‌اند و فقط ۲ اصله باقی‌مانده که قطر تنه هرکدام در حدود ۲.۶۵ متر می‌باشد.
روستای اسفیدان جزء مناطق نمونه گردشگری خراسان شمالی محسوب می‌شود و با دارا بودن جاذبه‌های گردشگری فراوانی نظیر آبشارهای زیبا، چشمه‌های خروشان، غارها و برج‌های شگفت انگیز، وجود چند امامزاده، وجود انواع درختان میوه، رودخانه با آب فراوان، ارتفاعات جنگلی با پوشش گیاهی و ... مقصد بسیاری از گردشگران است.
اسفیدان روستایی با دره‌ها، آبشارها و قلعه‌های زیبا و نادری است که در کمتر جایی می‌توان مشابهش را یافت. اسپیدان، در میان دره‏ای زیبا واقع شده و پیرامون آن را کوه‏های مرتفعی فراگرفته است.
این روستا از جنوب غربی به کوه آق‌قیه و از شمال غربی به کوه اسب و از جنوب غربی به تنگة دهیر مزه محدود می‏شود. اسپیدان با بافت قدیمی و پلکانی زیبا، در میان دره‌ای سرسبز واقع شده و زیبایی مسحور‌کننده‌اش را به رخ حاضران می‌کشاند.
آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شیخ محمد رضا ربانی معروف به حاج آخوند، آرامگاه امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر(ع) و ... تنها چند نمونه از دیدنی‌های این روستای سحرانگیز محسوب می‌شوند.
بنای امامزاده ، بنایی قدیمی با گنبدی کوتاه است که قرن هاست باشکوه خاصی در مرکز روستا عاشقان را به سمت خویش می‌خواند.
آرامگاه امامزاده محمد باقر اسفیدان از بقاع متبرکه شهرستان بجنورد است که بنای آن احتمالاً در دورۀ صفوی یا قاجار ساخته شده است.
پلان این آرامگاه مستطیلی است و گنبدی با ساقۀ بلند سقف آن را پوشش می‌دهد.
این بنا دو ایوان دارد: ایوان شرقی با پوشش قوسی که با مقرنسکاری، گچبری و آیینه کاری تزئین شده و ایوان جنوبی با پوشش مسطح که به روی برخی تخته‌های پرواز سقف نام واقف و بانی خیر برای ساخت و مرمت بنا با مرکب خطاطی شده است.
این بقعه به امامزاده محمد باقر، از اولاد امام سجاد (ع) نسبت داده می‌شود.
چشمه آب معدنی و آبشار هنرور در فاصله 3 کیلومتری اسپیدان، طبیعت و سرزندگی فراوانی را برای این روستا و مکانی مناسب را برای گردشگران به وجود آورده است. تاش قلعه، در غرب اسفیدان دیواری صخره‌ای را نشان می‌دهد که نشان از گذشته‌ای بسیار قدیمی دارد.
برج قاری مالاق و قارقه برج‌های سنگی قدیمی در اطراف روستا بوده که هنوز قسمتی از پایه‌های آن باقی مانده است.
همچنین در جنوب غربی روستا نیز دره‌ای دیگر به نام بهارگاه وجود دارد که با چشمه‌های متعدد و آبشار دیدنی خود هر بیننده ای را مجذوب می‌کند و در ابتدای این دره نیز، قطعه زمینی حدودا ۴۰ هکتاری و تپه ماهوری به نام"موسو" وجود دارد که چند سال پیش به علت رانش شدید زمین، تمام باغات و خانه‌ها و درختان کهنسال آن در دل خاک فرو رفت.
برج‌های اسفیدان نیز،بر فراز کوههای اطراف روستای اسفیدان خودنمایی می‌کنند و آثار برج‌های سنگی قدیمی که از سنگ و ساروج ساخته شده اند به خوبی قابل مشاهده است.
معروفترین آنها یکی برج "قاری مالاق" و دیگری برج "قارقه (کلاغ)" در شمال غرب روستاست که پایه‌های آن هنوز باقی‌مانده است.
همچنین در غرب روستا دیواری صخره‌ای نمایان است که به آن"تاش قلعه"(قلعه سنگی) می‌گویند و بر روی این قلعه، دیواره‌های سنگی و سفال‌های ساده نخودی و قرمز و سفال‌های منقش به رنگ‌های مختلف دیده می‌شود.
اما در ضلع شمال غربی روستا بر بالای صخره چشمه هینورد کوهی بنام"خزانه" وجود دارد که در بالای آن غار"خزانه راهه" واقع شده‌است. مردم روستا می‌گویند که این غاری است دست ساز که در انتهای آن چاهی وجود دارد و در قدیم به عنوان پناهگاه استفاده می‌شده است.
غار دیگری به نام"ییجت" یا "معصوم" وجود دارد که دارای ستون‌های موجود در غارهای آهکی بوده و و دارای استلاگتیت و استلاگمیت می‌باشد. صخره عجیب واقع در مسیر اول (ده ریز) که به سر انسان شبیه است، بسیار خیره کننده و جالب توجه است.
شغل اصلی مردم این روستا بیشتر باغ داری و زراعت است. همچنین پرورش دام نیز از جمله مشاغل مردم این مکان است که از میان دام‌ها بیشتر اهالی به پرورش گوسفند، بز، ماکیان و گاو علاقه بیشتری نشان می‌دهند.
همچنین زنبورداری و پرورش ماهی نیز در این روستا دیده می‌شود.بافت فرش‌های گل ابریشم طرح نائین و چادر شب دوزی نیز از صنایع دستی رایج در این منطقه می‌باشد.
مهمترین محصولات اسفیدان نیز، گردو و سیب و سیب زمینی می‌باشد که گردوی آن صادراتی بوده و با کیفیت‌ترین گردوی موجود در بازار استان می‌باشد ماهی قزل آلای اسفیدان از بهترین و خوشمزه‌ترین ماهی‌های سرد آبی پرورشی می‌باشد.

منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://www.mehrnews.com/TextVersionDetail/2006615
http://bornanews.ir/Pages/News-142517.aspx
http://parvani.blogfa.com/post/9
http://forum.saramad.ir/showthread.php?138367