پارک ملی تنگ صیاد

تنگ صیاد یک منطقه حفاظت‌شده پارک ملی وزیست جانوری است که در بخش شرقی شهرستان شهرکرد و بخش غربی شهرستان بروجن در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد و از شمال به پلیس راه فرخشهر وکوههای سفیدشت از جنوب به کوه برافتاب سورک - ایرانچه ودستگرد ازغرب به راه دستگرد فرخشهر واز شرق به کوهای دهنو ختم میگردد
تنگ صیاد دارای مساحتی به وسعت حدود 27 هزار هکتار می‌باشد که حدود 21600 هکتار آن منطقه حفاظت‌شده و 5400 هکتار آن پارک ملی است.
پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد در سال ۱۳۴۹ از طرف شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید و شکار به عنوان منطقه شکار و تیر اندازی ممنوع اعلام گردید.
در سال ۱۳۵۲ با تصویب شورای عالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام و در سال ۱۳۷۴ نیز ۴۳۷۲ هکتار از قسمت میانی این منطقه به پارک ملی ارتقا یافت.
منطقه تنگ صیاد ناحیه ای کوهستانی و مرتفع می‌باشد. از نظر تقسیمات کشوری این محدوده در قسمت هایی از بخش شرقی شهرستان شهرکرد و بخش غربی شهرستان بروجن در استان چهارمحال و بختیاری واقع ...مشاهده کامل متن شده است و فاصله آن تا مرکز استان ۱۵ کیلومتر می‌باشد.
بر اساس دو اقلیم نمای آمبرژه و دومارتن این منطقه در قلمرو اقلیمی خشک و نیمه خشک و بر اساس تقسیم بندی انجام گرفته توسط دانشگاه اصفهان دارای آب و هوای نیمه مرطوب و معتدل با زمستان‌های سرد می‌باشد.
پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد توسط پاسگاه‌های محیط بانی ثابت فرخشهر، ایرانچه، بستان شیر، آب شرشر، بیدخل و کورچی تحت حفاظت قرار دارد.
منطقه تنگ صیاد عاری از وجود مناطق مسکونی در داخل خود می‌باشد اما در حاشیه و پیرامون آن شهرها و روستاهائی وجود دارد که عبارتند از: شهر فرخشهر در شمال منطقه، روستای ایرانچه در غرب و روستای دهنو در جنوب از مراکز مسکونی هستند که در حاشیه منطقه قرار دارند و روستای دستگرد، سورک و شهرسفید دشت نیز از دیگر مراکز مسکونی هستند که تنگ صیاد از وجود آنان تحت تاثیر قرار میگیرد.
۲۰ تیپ گیاهی و ۲۵۲ گونه گیاهی متعلق به ۵۲ تیره که حدود ۳۰ گونه انحصاری ایران می‌باشد در این منطقه شناسایی گردیده که نشان دهنده اهمیت این ذخیره گاه ژنتیکی است.
پوشش گیاهی منطقه شامل انواع گندمیان, گون, دم اسبیان, کنگر, ریواس, آویشن, بابونه, شاه تره, بارهنگ, رازیانه, خاکشیر, کاسنی, شیرین بیان, بادام کوهی, مو وحشی, انجیر و آلبالوی کوهی است
شاخص‌ترین گونه‌های گیاهی منطقه تنگ صیاد شامل گون، کرک و جاز می‌باشد.
تاکنون در پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد ۲۴ گونه پستاندار از ۱۹ جنس متعلق به ۱۴ خانواده، ۷۰ گونه پرنده از ۵۴ جنس متعلق به ۳۵ خانواده، ۲۶ گونه خزنده و ۴ گونه دو زیست شناسایی شده است.
پستانداران منطقه: کل و بز ، قوچ و میش , پلنگ, روباه, گربه وحشی
پرندگان منطقه:پرندگان حمایت شده موجود در منطقه حدود ۱۷ % گونه‌های پرندگان منطقه را شامل می‌شوند.
از انواع پرندگان تنگ صیاد می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
کبک دری ، عقاب طلایی ,کبک
خزندگان منطقه : لاک پشت برکه ای خزری , آگامای الیویه, مار پلنگی
دوزیستان منطقه: قورباغه معمولی و وزغ معمولی
تنگ صیاد بواسطه دارا بودن تعداد زیادی تپه ماهور زیستگاه مناسبی برای جانورانی چون بز کوهی قوچ ومیش - پازن - پلنگ - یوز پلنگ - سمورو کبک کوهی میباشد.
.
از دیگر جانوران منطقه می‌توان خوار پشت گرگ، روباه، شغال، کفتار و پرندگانی همچون چی کبک دری، کبک ل، تیهو و عقاب غوش - بلدر چین - سار - شانه بسر - سبزه قبا - پرستو - جغد - فاخته - ابابیل وگنجشک را نام برد.
قله جیلون در محدوده کوه‌های فرخشهر با ۳ هزار و ۱۴۱ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین نقطه این منطقه است.
منابع آب
مورفولوژی و زمین شناسی خاص منطقه تنگ صیاد موجب ایجاد آبراهه‌های متعدد نسبتا بزرگ و کوچک (در حدود هفتاد آبراهه ) شده است که وسعت آنها کمتر از یک کیلو متر مربع تا بیش از 60 کیلو متر مربع و طول آنها کمتر از یک کیلومتر تا بیش از 13 کیلومتر تغییر می‌کند .
این آبراهه‌ها کاملا فاقد جریان پایدار و دائم بوده ، فصلی و بعضا سیلابی هستند . متوسط جریانهای سطحی آبراهه‌ها در کل منطقه بین 5/24 تا 5/21 میلیون متر مکعب در سال تخمین زده شده است.42 دهنه چشمه نیز در این منطقه وجود دارد که 38 دهنه آن دارای آبدهی دائمی و 4 دهنه نیز فصلی هستند از جمله این چشمه‌ها می‌توان به چشمه‌های آبشر شر، ریزاب ، سنگ سفید و بیدخل اشاره نمود.
جاذبه‌های اکوتوریستی
تنوع گونه‌های گیاهی منطقه ، وجود چشم اندازها و مناظر متنوع و بدیع که حاصل وجود اکوسیستم کوهستان می‌باشد تفریحات فیزیکی پر تحرک مانند کوه نوردی،صخره نوردی،شکار تفریحی، همچنین چشمه‌های دائمی ، تماشای حیات وحش ، دسترسی آسان به جاده آسفالته ، نزدیکی به مرکز استان و استان اصفهان از قابلیت‌های منطقه از نظر گردشگری می‌باشند.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
منطقه تنگ صیاد عاری ازوجود مناطق مسکونی در داخل خود می‌باشد اما در حاشیه و پیرامون آن شهرها و روستاهائی وجود دارد که از آن جمله : شهر فرخشهر در شمال منطقه ، روستای ایرانچه در غرب و روستای دهنو در جنوب از مراکز مسکونی هستند که در حاشیه منطقه قرار دارند و روستای دستگرد ، سورک و شهرسفید دشت نیز با فاصله از منطقه ازدیگر مراکز مسکونی هستند که تنگ صیاد از وجود آنان تحت تاثیر قرار میگیرد .
تاثیراتی چون : چرای دام ، توسعه شهر و روستا ، دسترسی آسان جهت تعرض و یا تخلف در منطقه ، شکار غیرمجاز و زنده گیری حیوانات ، تقاضای برداشت شن وماسه ، سنگ ، گیاهان علوفه ای و… نمونه هائی از این تاثیرات است
تنگ صیاد تنها 6/1درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است ولی به دلائل متعدد و منحصر به فرد بودن منطقه یکی از بهترین مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست میباشد که باروند رو به جلو به جایگاه اصلی خود نزدیک و نزدیکتر شده و یکی از قطبهای اصلی و مهم استان در برنامه ریزیها و مسائل کلان اقتصادی ، گردشگری و اجتماعی قرار خواهد گرفت .
ولی متاسفانه به دلیل همین ویژگیها مورد هجوم و تهدید انواع و اقسام عوامل توسعه ای از جمله ، توسعه روستائی ، شهری ، صنعتی ، کشاورزی ، معدنی ، شکار غیر مجاز ، تفریح و تفرج ، تقاضای آب ، شن و ماسه و سنگ و .
. . قرار دارد
از جمله این ویژگیها می‌توان به :
1- موقعیت استقرار تنگ صیاد : تنگ صیاد با قرار گرفتن در میان دو شهرستان مهم استان یعنی شهرکرد و بروجن و حاشیه جاده شهرکرد ، اصفهان ، بروجن از موقعیت دسترسی راحت ، سریع و کم هزینه برای سرمایه گذاران بر خوردار است
2- وجود خطوط انتقال حامل انرژی ، عبور خط کابل نوری مخابرات ، خطوط انتقال گاز ، خطوط انتقال برق فشار قوی
3- عبورجاده دسترسی مناسب از حاشیه منطقه در واقع به عنوان مرز منطقه
4- نزدیکی به دو قطب مهم اقتصادی همچون فولاد مبارکه ، ذوب آهن اصفهان و استان اصفهان
5- وجود مراتع و پوشش گیاهی بسیار غنی در مقایسه با مناطق آزاد
6- وجود زمین‌های مسطح در کنار جاده شهرکرد ، بروجن و پیرامون منطقه و تقاضای احداث کارگاههای تولیدی و صنعتی ، طرحهای کشاورزی و باغداری
7- وجود پتانسیلهای بالقوه شن و ماسه و سنگ و تقاضای برداشت
8- نزدیکی به مرکز استان و تقاضای فراوان استفاده تفریحی از منطقه به واسطه وجود گیاهان و گلهای وحشی و وحوش منطقه که تا حاشیه جاده اصلی قابل روئت هستند.
از جمله عوامل و ویژگیهای مهم تنگ صیاد بوده که منحصر به فرد بودن این منطقه را توجیه می‌کند.
همان گونه که در نقشه مشاهده می‌کنید بیش از 60 مورد عوامل مختلف موجود که به وسیله دستگاه موقعیت یاب برداشت گردیده در پیرامون منطقه مستقر می‌باشند که شامل : مزارع ، روستا ، شهر ، دامداری ، مرغداری ، شهرک و ناحیه صنعتی ، کوره آجر پزی ، خوراک دام ، کارواش ، تیرچه بلوک ، شن شوئی ،سد ، گلخانه ، تاسیسات ادارات و دستگاههای مختلف می‌باشند که چنانچه هر کدام به تنهائی تقاضائی از منطقه داشته باشند دیگر منطفه ای نخواهد ماند .بنابراین به حق می‌توان گفت تنگ صیاد جزیره ای در میان امواج توسعه قرار گرفته است .
مسیر دسترسی:
جاده آسفالته بروجن – شهرکرد ، جاده آسفالته فرخشهر ، جاده قدیم دهنو ، جاده‌های حاشیه منطقه و جاده جیپ رو احمد آباد ، جاده جیپ رو بستان شیر و جاده جیپ رو تنگ صیاد ، جاده‌های داخلی منطقه می‌باشند.

منبع:
http://www.iew.ir/1391/06/09/928
http://www.yjc.ir/fa/news/4887167/20