آواز دشتی بازگو کننده عشق یکطرفه ، ناله و حسرت از غم فراق است
دشتی از زیباترین متعلقات آواز شور به حساب می‌آید که آن را آواز چوپانی نیز نامیده اند.
این آواز با اینکه غم انگیز و دردناک است اما در عین حال بسیار لطیف و ظریف می‌باشد. غم و حزنی که در
آواز دشتی وجود دارد می‌تواند ناشی از فراق یار ، رنج و سختی زمانه یا حتی از عشق به میهن و وطن پرستی و ... باشد.
در موسیقی فولکریک (محلی) ایرانی که سرشاخه اصلی آن نشأت گرفته از احساس، محیط، نحوه زندگی و فرهنگ و آداب و رسوم اجتماعی است و با توجه به سختیها و مشقات فراوانی که اقوام مختلف ایرانی در دوران متفاوت طی کرده اند و با تناسبی که در
آواز دشتی از لحاظ بیان سوز و ارایه زیبای این مشقّات و دردهای اجتماعی وجود دارد،
آواز دشتی از محبوبیت خاصی در این نوع موسیقی برخوردار است.
موسیقی بختیاری، خراسانی، گیلکی، مازندرانی، بلوچ و ... همگی دارای الحان متفاوت و زیبا در
آواز دشتی می‌باشند.
در خواندن
آواز دشتی مهمترین چیز احساس است و اینکه خواننده این احساس توأم با سادگی را خود دریافته و
...مشاهده کامل متن بتواند به شنونده منتقل کند.
در دستگاهی مثل چهارگاه تکنیک خواندن و نحوه ادای تحریرها در کنار احساس حائز اهمیت است، ولی در آواز دشتی تا احساس وجود نداشته باشد نمی‌تواند بیان کننده حالت واقعی این آواز باشد.
آواز دشتی به طور کلی دارای دو منطقه اصلی درآمد و اوج می‌باشد که متغیر بودن نت شاهد در دشتی از ویژگی‌های مهم این آواز تلقی می‌گردد.
تنوع تحریر در آواز دشتی بسیار زیاد است به طوری که بسیاری از تکنیک‌ها و مهارت‌های آوازی در اجرای گوشه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این آواز زمان مشخصی برای خواندن یا شنیدن ندارد و در واقع محیط و جو حاکم بر آن است که در زمان خاصی این آواز را طلب می‌کند که می‌تواند در هر ساعتی از شبانه روز باشد.
البته در پایان یادآور می‌شوم که احساس نسبی است و برای توصیف آن میزانی وجود ندارد و این احساس بر اساس شرایط و محیط متغیّر است.
نکته ای که در پایان می‌توان اشاره کرد این است که تناسب شعر برای آواز دشتی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. زیرا با توجه به حال و هوای حزن انگیز این آواز باید اشعاری نیز که برای خواندن در این آواز انتخاب می‌شوند داری چنین فضایی باشند
هر چند که آواز دشتی امروزه در بین مردم گیلان رواج یافته و گوشه هایی مانند دیلمان و گیلکی متعلق به شمال ایران است ، اما اصل آواز دشتی متعلق به منطقه دشتی و ناحیه دشتستانی در جنوب کشور است و نغمه دردهای زمانه و روزگار پر از مشقت و سختی عشایر و چوپانان و مردمان کوهپایه نشین زاگرس است
منطقه دشتی شامل روستاهای دشتی ، شهرهای سروستان ، برازجان ، شهرستان دشتی و ... می‌باشد که در قسمت شرقی استان بوشهر و منطقه جنوبی و غربی استان فارس امروزی است
از مشهورترین آثار در آواز دشتی به سرود ای ایران اثر روح‌الله خالقی می‌توان اشاره کرده، عارف قزوینی نیز بسیاری از تصنیف‌های خود را در این آواز ارایه کرده است.
منبع:
http://fa.wikipedia.org/
http://avazcenter.com/
http://golbang.persianblog.ir/page/18
http://sarapoem.persiangig.com/link7/dashti343.htm
