تالاب آلماگل

تالاب آلماگل در شمال استان گلستان یکی از سه تالاب بین‌المللی شهرستان گنبدکاووس می‌باشد که در نزدیک مرز ایران و ترکمنستان قرار گرفته است.
تالاب آلماگل که به معنی دریاچه سیب می‌باشد از مجموعه تالابهای بین‌المللی ایران محسوب می‌شود که در سال ‪ هزار و نهصد و هفتاد و پنج در کنوانسیون رامسر به‌ثبت رسیده‌است.
این تالاب که در فاصله حدود هفتاد و دو کیلومتری شهر گرگان واقع شده است دارای ‪ دویست ‬ و هفت هکتار مساحت می‌باشد که از شمال به اراضی کشاورزی و از جنوب به روستای تنگلی محدود می‌شود.در دانشنامه گلستان در مورد این تالاب اینطور آمده است که : آب و هوای آن مدیترانه‌ای و گرم با تابستان‌های خشک و گرم و زمستان‌های ملایم می‌باشد.
همچنین بارندگی سالانه این منطقه ‪ بین دویست و پنجا تا سیصد‪ میلی متر و رطوبت ‪آن بیست و شش ‬تا صد درصد متغیر می‌باشد .
متوسط دمای منطقه حداقل بین منفی پنج و حداکثر ‪ چهل و دو‬درجه‌سانتی‌گراد گزارش شده است. در جنوب و جنوب غربی آلماگل همچنین دو تالاب دیگر به نامهای آلاگل و آجی گل قرار دارند.
برای رسیدن به این تالابها باید مسیر هشتاد کیلومتری را از شهر گنبدکاووس تا بخش مرزی داشلی برون طی کرد.
در این تالاب به علت نزدیکی به مرز شکار، هرگونه تیراندازی ممنوع می‌باشد. آب تالاب آلماگل به دلیل نزدیکی به رودخانه اترک شیرین است.
آلماگل دریاچه‌ای غنی از مواد مغذی با تولید بالا می‌باشد و شوری آب آن کمتر از دو تالاب دیگر این منطقه است.
رودخانه مرزی اترک واقع در شمال تالاب آلماگل که از جمله رودهای اصلی و مرزی حوضه آبریز دریای خزر می‌باشد، منبع‌اصلی تامین آب این تالاب است و علاوه بر آن بارندگی‌های پاییزی و زمستانی نیز قسمتی از آب آن را تامین می‌کند.
مدیریت تالاب آلماگل برعهده سازمان حفاظت محیط زیست می‌باشد و به دلیل تحت حفاظت بودن تیراندازی نیز در آن ممنوع است.
دانشنامه گلستان با بیان اینکه خاک این محدوده جزو خاک‌های شور و قلیایی است، نوشته است: خاک‌های این منطقه متعلق به دوران چهارم زمین‌شناسی بوده و مواد اولیه تشکیل‌دهنده آن سنگ آهک، ماسه و شیست می‌باشد.
محیط اطراف تالاب آلماگل استپی می‌باشد که در آن تپه‌های کم ارتفاع ماسه‌ای نیز مشاهده می‌شود.
از نظر گونه‌های گیاهی نیز حدود ‪ هشتاد‬درصد پراکندگی و گسترش پوشش گیاهی تالاب آلماگل در قسمت شرق و شمال شرقی آن می‌باشد و گونه‌های مختلف گیاهان آبزی درآن وجود دارد.
"چنگال آبی، بومادران آبی، جگن، نی، هفت بند، آلاله آبی و لویی" از جمله گیاهان آبزی این تالاب می‌باشد. همچنین در حاشیه تالاب انواع گیاهان وجود دارد که پرندگان بومی و مهاجر از آن به عنوان پناهگاه و محل آشیانه‌سازی استفاده می‌کنند.
این گیاهان در کنترل و جلوگیری از فرسایش اراضی مجاور به هنگام بروز سیلاب موثر اند و ازعمده‌ترین آن‌ها می‌توان به "علف شور، جاروترکمنی، گزشاهی، خارشتر، یولاف وحشی، چمن و مرغ" اشاره کرد.
سازمان جهاد کشاورزی نیزاقدام به کشت گیاهان دیگری در حاشیه تالاب کرده است که این اقدام به منظور بیابان زدایی و جلوگیری از فرسایش خاک و در راستای طرح‌های مرتع داری انجام شده است.
تالاب آلماگل همچنین دارای گونه‌های مختلف ماهی، پرنده و خزندگان مختلف است که "زردک(Barbus sp.)، سیاه ماهی(Capoeta capoeta)، کپورچه، آمور(Ctenopharyngodon idella)، کپورمعمولی(Cyprinus carpio)، پاروا یا آمورچه(Pseudorasbora parva)، کلمه(Rutilus rutilus)، اسبله(Silurus glanis)، گامبوزیا(Gambusia holbrooki)و گاو ماهی(Fam: Gobiidae)" از جمله ماهیان موجود دراین محیط آبی می‌باشد.
البته گونه‌های ماهیان موجود در این حوزه آبی بیشتر از گونه‌های ذکر شده در بالا هستند. از بین این گونه‌ها گفته می‌شود ماهی کلمه و اسبله از ماهیان درخطر تهدید آب‌های داخلی ایران و کپورچه، آمور، کپورمعمولی، پاروا و گامبوزیا از ماهیان غیربومی و وارداتی آبهای شیرین می‌باشد.
همچنین در آلماگل دوزیستانی همچون قورباغه مردابی و وزغ سبز به فراوانی یافت می‌شود که این میزان در دو تالاب دیگر این منطقه کمتر می‌باشد. "لاک پشت برکه‌ای، لاک پشت خزری، لاسرتای سبزخزری، آگامای خورشیدپرست، بزمجه، مار آبی، کفچه مار و افعی" نیز از جمله خزندگانی هستند که در اطراف آلماگل و تالاب‌های این منطقه مشاهده شده اند.
اکوسیستم ویژه تالاب آلماگل سبب شده که مکان مناسبی برای زندگی و زادآوری پرندگان مهاجر باشد به این شکل که ‪ سی و شش گونه پرنده در تالابهای این منطقه زاد و ولد می‌کنند.
از مهمترین پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی آلماگل "کشیم گردن سیاه، باکلان، حواصیل خاکستری، اگرت، اردک سرسیاه، اردک سیاه کاکل، اردک تاجدار، اردک سرسفید، خوتکا، چنگر، چوب پا، خروس کولی، تلیله کوچک، آبچلیک، کاکایی، قوی گنگ، غار پیشانی سفید وعقاب دریایی دم سفید" می‌باشند.
ازبین این پرندگان اردک سرسیاه، سیاه کاکل و تاجدار جزو گونه‌های در حال کاهش، قوی گنگ در خطر تهدید و اردک سرسفید در خطر انقراض و غاز پیشانی سفید دارای جمعیت بسیار کم است.
همچنین برخی پرندگاه این تالاب همچون عقاب دریایی دم سفید جزو جانواران مشمول کنوانسیون تجارت بین‌المللی گونه‌های جانوران و گیاهان در معرض انقراض و نابودی هستند.
این کنوانسیون با هدف ایجاد انضباط در زمینه تجارت بین‌المللی گونه‌های جانوری و گیاهی شکل گرفته است.
پستانداران اطراف این تالاب نیز "تشی، جرد بزرگ، خرگوش، گربه دشتی، روباه معمولی، روباه سردم سیاه، شغال و گراز" می‌باشد. در محیط اطراف این تالاب که در شمال استان گلستان قرار دارد به صورت پراکنده روستاهایی وجود دارد که اهالی آن بیشتر از طریق برداشت نی، چرای دام ها، شکار پرندگان و ماهیگیری از این تالاب امرار معاش می‌کنند.

منابع :
http://www.negahmedia.ir/
http://fa.wikipedia.org/
http://angling.ir/
http://www.earthwatchers.org/
http://www.golestancr.ir/