بنای بقعه هفده تن از بناهای قرن یازدهم هجری قمری می‌باشد که در زمان شاه عباس اول صفوی، بر اساس کتیبه سر در آن در سال هزار و سی و دو هجری قمری ساخته شده است.
بر روی بنای هشت گوش بقعه گنبد ، کاشی کاری باشکوهی قرار گرفته است که از نظر ساختمانی و تزئین کاشی کاری بسیار جالب و زیبا می‌باشد . کتیبه منظوم ارسی مفصلی در توصیف شاه عباس اول صفوی در این بنا به یادگار مانده و حاکی از احداث این بقعه به وسیله امام قلی خان سردار معروف آن زمان می‌باشد.
بر اساس شجره نامه موجود در اداره اوقاف و هفده تن، افرادی که در این محل مدفون اند عبارتند از: امام زاده ابو الحسن فرزند امام حسن مجتبی (ع)، سلطان اسماعیل فرزند امام جعفر صادق (ع)، صالح و قاسم فرزندان جعفربن علی (ع)، عباس و حسین فرزندان حضرت موسی بن جعفر(ع)، شهربانو و حلیمه و صفورا دختران حضرت حضرت موسی بن جعفر (ع) ، علی اکبربن علی بن حسین (ع)، محمد بن محسن بن علی بن حسین(ع)، محمود و محسن و عبدالله بن یحیی بن امام موسی الکاظم (ع)، موسی و مظفر فرزندان جعفر طیار ، اسحق فرزند ا براهیم که مشخص نیست ابراهیم مزبور به کدام امام منتسب است.
بقعه ناصر بن علی بن ابی طالب(ع) درقسمت شرقی هفده تن و در فاصله چند متری آن قرار دارد. در مورد شهادت این بزرگوار شایعاتی وجود دارد که شهادت از سنگدلی قاتلین او می‌دهد و می‌گویند کسانی که او راشهید کرده اند، از ایادی خلیفه عباسی بوده اند و در نهایت بی رحمی اورا زنده لای جرز دیوار گذاشته و شهید کرده اند.
این بقعه نیز توسط امام قلی خان سردار لایق دربار صفویه بنا شده که بعدا بازسازی شده است.
هفده تن نام یک زیارتگاه و محله در بخش جنوبی شهرستان گلپایگان می‌باشد. بنای فعلی این زیارتگاه در زمان صفوی ساخته شده است. محله هفده تن نیز از یک خیابان به همین نام تشکیل شده است.
طبق تحقیقات و تاییدات مطلعین محلی، در زیر بقعه اصلی سردابی وجود دارد که اجساد نورانی این امامزادگان واجب التعظیم در آن قرار دارد ، در حال حاضر در زیر بنای تاریخی مخروبه جنب بقعه فلش جهت نمایی قرار دارد که گویا مسیر سرداب را مشخص می‌کند .در همین باب ذکر این نکته خالی از لطف نیست که طبق اساطیر ایرانیان باستان ، شیر سنگی محل دفن بزرگان و پهلوانان را مشخص می‌نموده است ، شیر سنگی موجود در هفده تن دقیقا در مسیر فلش فوق الذکر ، روبروی بقعه و به تایید سرداب قرار گرفته است .( در گذشته دو عدد شیر سنگی در بقعه وجود داشته و متاسفانه به علت سرقت یکی از آنها ، در حال حاضر تنها یکی از شیرها موجود است .
) طبق اظهارات مطلعین محلی سرداب در ارتفاع بسیار پایینی قرار گرفته و ارتباط با آن از طریق پله هایی که در حال حاضر تعدادی از آنها موجود است و مابقی زیر خاک مدفون شده است و سپس استفاده از دالان ورودی و سپس ورود به محل سرداب ، ممکن بوده است که به مرور زمان و با توجه به شرایط روزگار ( احتمال هتک حرمت ) مسدود شده است .
این اثر در تاریخ بیست و نهم آذر هزار و سیصد و شانزده با شمارهٔ ثبت دویست و نود به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منابع :
http://www.negahmedia.ir/
http://17tan.ir/
http://www.farsnews.com/
http://harameyar.ir/
http://fa.wikipedia.org/
