آستانه علویان سمنان

بقعه بزرگ و تاریخی در محلات سمنان، خیابان خرمشهر، قرار دارد که به امامزاده علوی معروف است.
تحقیقاتی توسط مرحوم آیت الله علامه حائری مازندرانی درباره سلسله نسب مدفونین این بقاع صورت گرفته و در لوحه ای ثبت و در حرم مطهر نسب گردیده است.
طبق این تحقیقات مدفونین این بارگاه را ده تن ذکر نموده اند که 8 تن آنها در داخل بنا و دو تن دیگر در خارج و در صحن شرقی دفن شده اند که اسامی آنها عبارتند از :
1- عبیدالله بن حسن که با سایر سادات علوی در گرگان مجتمع بوده و سپس به بلاد قومس آمد.
2- عبیدالله بن عباس ثانی فرزند حین بن عبیدالله ابوالفضل العباس(ع) و برادرزاده عبیدالله بن حسن
3- قاسم بن علی اشرف فرزند امام زین العابدین(ع) و برادر ناصرکبیر پادشاه طبرستان و دیلم
4- عبیدالله اعرج بن حسین اصغر بن امام زین العابدین(ع) که یکی از سادات جلیل القدر و نام آور زمان خود بوده ...مشاهده کامل متن است.
5- ابو جعفر محمد، فزند قاسم بن علی اشرف که از فقها، زهاد و عباد زمان خود بوده است.
6- عبیدالله بن عبیدالله بن اعرج، برادر زین الدین علی صالح
7- عبدالله بن حسین اصغر، برادر عبیدالله اعرج
8- قاسم بن عبدالله بن حسین اصغر
9- قاسم بن علی حمزه اکبر بن حسن بن عبدالل بن حضرت عباس(ع)
10- قاسم فرزند عبیدالله بن حسن که از علمای عالیقدر و از اصحاب فاضل حضرت امام حسن عسگری و نماینده آن حضرت در خراسان، گرگان، قومس بوده است

1- عبیدالله بن حسن ، که با سایر سادات علوى در گرگان بوده ، سپس به بلاد قومس مخصوصا سمنان ، که در آن زمان مامن سادات ابوالفضلى و سجادى بوده است ، آمده و چندى نیز قاضى القضاه بوده است .
وى در سال 204 و 205 هجرى به سمت امیرالحاج منصوب و به حج مشرف گردید. سال وفات نامبرده باید پس از بازگشت از حج ، یعنى سال 205 هجرى قمرى به بعد، باشد
2- عبیدالله بن عباس ثانى ، فرزند حسن بن عبیدالله بن ابوالفضل العباس ‍ علیه السلام و برادرزاده عبیدالله بن حسن
3- قاسم بن على اشرف ، فرزند امام زین العابدین علیه السلام و برادر ناصر کبیر پادشاه و دیلم .
4- عبیدالله اعرج بن حسین اصغر بن امام زین العابدین علیه السلام که یکى از سادات جلیل القدر و نام آور زمان خود بوده است . گویند ابوالعباس ‍ سفاح هشتاد هزار دینار مقررى براى وى تعیین کرده بود.
درباره وفات وى روایات مختلفى وجود دارد: عده اى معتقدند وى هنگام بازگشت از خراسان با فرزندش ، زین الدین على صالح ، پس از ملاقات با ابومسلم خراسانى در امروان دامغان فوت مى کند و زین الدین جسد پدر را به محلات سمنان (زاوغان ) مى آورد، برخى عقیده دارند که ابومسلم به وسیله زهر وى را شهید نموده است ، ولى صاحب کتاب استظهار مى نویسد:زین الدین جلوتر از پدر به قریه زاوغان مى رسد و خبرمرگ پدر را بعدا به او اطلاع مى دهند.

5- ابو جعفر محمد، فرزند قاسم بن على اشرف ، از فقها و زهاد و عباد بوده است .
وى از ترس معتصم به خراسان آمد و در آنجا چهل هزار نفر با وى بیعت کردند، ولى عبدالله بن طاهر به دستور خلیفه عباسى وى را دستگیر و به سامرا اعزام داشت و در این شهر به امر خلیفه وى را در برج معتصم ، که امروز نیز وجود دارد، زندانى کردند.
عده اى از مریدان وى او را آزاد ساخته و به زاوغان امروز، که از گزند خلفاى عباسى در امان بود، آوردند.
6- عبدالله بن عبیدالله اعرج ، برادر زین الدین على صالح
7- عبدالله بن حسین اصغر، برادر عبیدالله اعرج
8- قاسم به بن عبدالله بن حسین اصغر
9- قاسم بن على بن حمزه اکبر بن حسن بن عبدالله بن حضرت عباس ‍ علیه السلام
10- قاسم فرزند عبیدالله بن حسن ، از علماى عالیقدر و از اصحاب فاضل حضرت امام حسن عسگرى علیه السلام و نماینده آن حضرت در خراسان ، گرگان و قومس بوده و در عسگریه نیز نشو و نما کرده ، به طورى که در این دیار به نام ((عسگرى )) معروف شده است .
ساختمان امامزاده به صورت یک چهار ضلعى بزرگ است که از حرم ، گنبد، و دو ایوان شرقى و غربى تشکیل شده است .
در این بنا، کتیبه و یا سنگ نوشته اى که دال بر تاریخ ایجاد بقعه باشد وجود ندارد، لیکن برابر شواهد موجود، بقعه علویان را مى توان در زمره یکى از آثار تاریخى دوره قاجاریه به حساب آورد که در زمان فتحعلى شاه قاجار ساخته شده است .
ساختمان امامزاده شامل حرم ، رواقهاى طرفین ، دو ایوان و دو صحن شرقى و غربى وسیع مى باشد.
اتاق حرم ، عبارت است از محوطه مربع شکلى به ضلع 5/5 متر، که در وسط اضلاع چهارگانه آن دربى وجود دارد. گنبد بزرگ آن بر روى ساقه اى استوانه اى شکل به ارتفاع 30/2 متر قرار دارد، محیط خارجى گنبد محاذى بام 5/21 متر و ارتفاع آن تا کف حرم بیش از 5/12 متر مى باشد.
در وسط حرم و زیر گنبد، دو نماى قبر گچى وجود دارد که در سال 68 بازسازى شده است .
داخل بقعه را با گچ سفید کرده و در آن کوچکترین تزیینى به چشم نمى خورد، ایوان شرقى بیش از 7/5 متر ارتفاع دارد و سطح آن به اندازه 65/1 متر مى باشد دیده مى شود که در داخل اتاق مستطیل شکل 6*4 قرار گرفته و بر روى آن ضریح آهنى مشبک زرد رنگى وجود دارد و متعلق به قاسم فرزند عبیدالله بن حسن و قاسم فرزند امامزاده اشرف است ، که به همین نام یعنى امامزاده اشرف هم است ، و همچنین به امامزاده عسگرى نیز معروف است .
صحن شرقى امامزاده در سال 69 - 68 توسط اوقاف سمنان با همکارى میراث فرهنگى استان توسعه داده شده و به نحو زیبایى نسبت به باغچه بندى ، دیوار کشى و مفروش نمودن حیاط با سنگ قلوه اى اقدام گردیده است .
ایوان غربى نیز به ارتفاع 5/7 متر متصل به بقعه و مشرف به حیاط وسیع است،این ایوان هم حدود 65/1 متر از حیاط غربى بلندتر است و به وسیله 6 پله به صحن راه مى یابد.
در وسط ضلع شرقى و در بالاى درب ورودى حرم ، کتیبه اى از کاشى لاجوردى مشاهده مى شود که آیه شریفه آیه الکرسى را به خط ثلث سفید بر آن نوشته اند.

منبع:
http://www.semnan.ir/
http://af.samta.ir/
http://www.negahmedia.ir/