منطقه حفاظت شده ملوسان با سیمای کوهستانی ، دره‌ها و پناهگاههای فراوان و با وسعتی حدود 9500 هکتار در فاصله 24 کیلومتری شمال غربی شهرستان نهاوند، در محدوده طول جغرافیایی 48 درجه و18 دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی 34 درجه و42 دقیقه تا 34 درجه و42 دقیقه شمالی ، واقع گردیده است.
وضعیت پوشش گیاهی ،منابع آبی و شرایط اقلیمی منطقه، زیستگاه مناسبی را فراهم نموده که درسال 1373 به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام ودر سال 1389به منطقه حفاظت شده ارتقاء سطح یافت.
راههای اصلی دسترسی به منطقه ملوسان راه روستایی گوشه سعد وقاص به طائمه وملوسان میباشد که از کیلومتر 14 جاده نهاوند – کرمانشاه شروع شده وپس از طی 10 کیلومتر به پاسگاه ملوسان ختم می‌گردد.کمترین ارتفاع موجود در منطقه در حدود 1600 متر از سطح دریا (واقع در جنوب غربی منطقه) و مرتفع‌ترین نقطه دارای ارتفاع 2910 متر از سطح دریا (در قله کوه شادمانه) در حدود مرکز منطقه واقع است.
از نظر تقسیم بندی حوزه‌های آبریز اصلی کشور، در حوزه آبریز کرخه، زیر حوزه گاماسیاب و واحدهای هیدرولوژیک ملایر و نهاوند – شیوان قرار گرفته است.
در منطقه مذکور تعداد دوازده دهنه چشمه با دبی‌های گوناگون موجود میباشد که از مهمترین آنها می‌توان چشمه‌های دوزخ دره، لیساب، اسماعیل خانی، دره بید و موناک را نام برد.
در واقع این منطقه دارای کمترین مشکل کم آبی در بین بیشتر مناطق استان است. در حاشیه منطقه آبادیهای بابا کمال، گل زرد، هرهره، قشلاق نجف، میانگران، طایفه، ملوسان و ده سرخه قرار دارد.
بر طبق بررسیهای صورت گرفته در منطقه تعداد 152 گونه گیاهی وجود دارد. از این میان تعداد 138 گونه علفی، تعداد 3 گونه درختی، 9 گونه درختچه ای و 12 گونه بوته ای است.
در این منطقه گونه‌های گیاهی از قبیل هزار خار استوانه ای، سیاه تنگرس فارسی، تنگرس،کتان سفید، پونه سای مواج، پونه سای تنک، آویشن دنایی برگ نقره ای، آویشن، شلیل، مینای صخره ای، لبدیسی بوته ای نمدی، گل گندم زاگرسی، گل گندم بیابانی، زبان پس قفای غده دار، مریم گلی سیخک دار، لب خرگوشی و چار چار دنایی جزو گونه‌های در معرض تهدید می‌باشند.
در منطقه ملوسان در مجموع تعداد 253 گونه از 5 رده جانوران شامل 34 گونه پستاندار،164 گونه پرنده، 34 گونه خزنده، 4 گونه دوزیست و 17 گونه ماهی گزارش شده است.
از بین گونه‌های پرندگان، لک لک سفید، عقاب دریایی دم سفید، سارگپه، سارگپه پا بلند، پیغو، قرقی، عقاب دو برادر، عقاب تالابی، عقاب شاهی، عقاب طلایی، کرکس، هما، دال، عقاب مار خور، بحری، بالابان، شاهین، لیل و دلیجه جزو گونه‌های ارزشمند‌تر در منطقه می‌باشند.
از بین خزندگان ، لاکپشت مهمیزدار و کورمار واز بین پستانداران ، کل و بز( پازن)، قوچ و میش، شنگ، کفتار، گرگ و خفاش نعل اسبی بزرگ گونه‌های در معرض تهدید منطقه می‌باشند.
حدود اربعه منطقه:
شمالاً : از منحنی تراز 2000 متری جنوب روستای گلیان به طرف شرق با گذشتن از جنوب روستاهای برفیان وجرا ودر امتداد همان خط تراز به طرف شرق بعد از گذشتن از شرق روستای سادات آباد در امتداد همان خط تراز تا روستای ابودردا.
غرباً: از محل تلاقی راه آهن با جاده شوسه طائمه – شادمانه به سمت شما در امتداد جاده شوسه تا روستای شادمانه واز محل این روستا در امتداد جاده مالرو تا ابتدای دره شمالی مشرف به روستای قشلاق نجف و از این محل به خط مستقیم تا منحنی تراز 2000 متر جنوب روستای گلیان.
جنوباً: از محل تلاقی جاده سیاه دره با راه آهن به سمت غرب در امتداد راه آهن تا محل تلاقی با جاده شوسه طائمه - شادمانه.
شرقاً: از منحنی تراز 2000 متری غرب روستای ابودردا به طرف جنوب در امتداد همان منحنی تراز غرب روستای هرهره و پس از گذشتن از این روستا در امتداد همان منحنی تراز تا غرب روستای باباکمال وسپس در امتداد خطالراس مشرق به جاده شوسه باباکمال-طائمه تا محل تلاقی با جاده شوسه سیاه دره واز این محل به سمت جنوب تا محل برخورد جاده سیاه دره با راه آهن .
منبع :
http://www.hamedan-doe.ir/
