آدرس : چهل کیلومتری شرق بیرجند روستای مود
باغ و قلعه مود در حاشیه جنوبی روستای مود، در چهل کیلومتری شرق
بیرجند قرار دارد. در مرکز باغ محل تقاطع دو خیابان طولی و عرضی ساختمانی وجود دارد که متعلق به
دوره صفویه است و در داخل باغ بقایای عمارتی عظیم با تزئینات زیبای نقاشی دیده میشود که عمارتی تشریفاتی بوده و شامل چند
ایوان، بقایای یک هشتی راهروها و اتاقها است.
آنچه از زوایای امر مشهود است، این عمارت طی دو مرحله ساخته شده است که مرحله اول آن شامل: ساخت قسمت‌های اصلی بنا در
دوره زندیه و عمارت دوم بنایی است مربوط به دوران قاجار.
آنچه از بررسی بنا به دست می‌آید این است که این بنا در اصل قلعه‌ای بوده است دفاعی و وجود حصاری قوی و قطور با برج‌های متعدد.
این بنا با مساحت 60270 متر مربع دارای یک حصار و 20
برج مدور است که با فاصله‌های مشخصی در حصار باغ واقع شده اند.
علاوه بر برج‌ها ، یک خندق به عرض تقریبا ده متر در دور تا دور حصار حفر شده و دفاع از قلعه را آسانتر میکرد. ورودی اصلی باغ در
میانه ضلع شمالی آن قرار دارد و در دو طرف ورودی ، دو برج و دو اتاق کوچک جهت سکونت نگهبانان دیده میشود
...مشاهده کامل متن .
در داخل قلعه بقایایی یک هشتی ، راهروها و اتاقها بر جای مانده است. این بنا بر روی سکویی به ارتفاع حدود یک متر از سطح زمین‌های اطراف ساخته شده است . ورودی بنا دارای یک ایوان با دو ستون قطور چهار ضلعی است.
پس از ایوان ، یک تالار وسیع دیده میشود . در سه طرف تالار ، ورودی هایی قرار دارد . در سمت شرق و غرب تالار ، دو اتاق و در طرف شرق و غرب تالار دوم نیز دو اتاق دیده میشود .
نقشه این بنا به گونه ای طراحی شده است که با تعبیه درهای متعدد دستیابی به فضاهای گوناگون به راحتی صورت می‌گیرد. اکثر اتاقها بخاری دیواری دارند . مطبخ بنا در گوشه جنوب شرقی آن قرار دارد.
در مقابل عمارت ، یک استخر درست در وسط خیابان اصلی دیده میشود . باغ دارای دو خیابان اصلی است که در مرکز یکدیگر را قطع می‌کنند و درست در همین قسمت عمارت مرکزی باغ واقع شده است.
تزیینات بنا عبارتند از : تزیینات نقوش اسلیمی ، گل و بوته و نقش پرندگان بر روی دیوار‌ها و طاق نماهای ایوان عمارت قدیمی ، طاق نماهای تزیینی و تزیینات رسمی بندی در عمارت قدیمی و قرنیزهای گچی - به عنوان سر ستون - در عمارت مرکزی .
مصالح استفاده شده در ساخت حصار و برج‌ها خشت و چینه می‌باشد این عمارت دارای تزئینات بسیار هنرمندانه نقاشی روی گچ است.
این نقاشی‌ها که بر روی دیوار‌های یکی از ایوان‌ها کار شده و شامل نقوش گل، بته و پرندگان می‌باشد. در مرکز باغ عمارتی ساخته شده که ویژگی‌های معماری آن تداعی کننده نوع معماری اواخر قاجار و اوایل پهلوی است.
بنا بر روی سکویی به ارتفاع حدود یک متر از سطح زمین‌های اطراف ساخته شده است. در مقابل عمارت مرکزی استخری ایجاد شده است.
منابع :
http://www.ichto.ir/Default.aspx?tabid=605
http://www.ava-sarbisheh.com/index.php/%D8%AA%D8%B5%D9%88%DB%8C%D8%B1/item/2921
http://www.birjandcity.com/index.php?obj=CityInfo&taskName=ShowDetails&LID=2057
http://birjandtour.blogspot.com/2009/07/birjand-mood-tower.html
