برج قربان

برج قربان یکی از آثار تاریخی قرون هفتم یا هشتم هجری است که در محل زندهای شهر همدان بین چهار باغ شهید مدنی و خیابان طالقانی جنب دبیرستان ابن سینا واقع است.
این بنا مدفن شیخ السلام حسن بن عطار حافظ ابو العلاء همدانی و جمعی از امرای سلجوقی است.
وی در 19 جمادی الاول 567، در سن 79 سالگی در همدان وفات یافته و در سرداب برج مدفون شده است. از جمله تالیفاتش ، کتاب "الهادی و زاد المسافرین " در 50 مجلد می‌باشد.
درباره مقام او اشعاری از خاقانی شروانیف و موفق بن احمد مکی موجود است. از شاگردان او می‌توان از ابن ممانی همدانی نام برد، که در جهاد بر ضد مغولان ، در سال 618 هجری، خود و فرزندش به شهادت رسیده اند.
درباره علت نامگذاری این بنا به برج قربان معروف است که در جریان شورش افاغنه در اواخر دوره صفویه ، فردی به "نام قربان" این محل را سنگرگاه خود قرارداده و ضمن دفع شورشگران ، از اهالی محل دفاع کرده است.
از این رو مسجد و بقعه ، بنام او شهرت یافته است.
بنا از یک برج دوازده ضلعی آجری با گنبدی هرمی شکل دوازده ترک آجری تشکیل شده است.
طول اضلاع دوازده گانه ...مشاهده کامل متن برج از بیرون بیش از دومتر واز درون کمی بیش ازیک متر است . جبهه خارجی بنا را طاقنماهایی با عمق 15سانتیمتر وپهنای 23/1 متر(درهرضلع)تشکیل میدهد که هریک بوسیله یک گوشواره از سطح خارجی جرزهای دوازده گوشه به عقب نشسته است ودر جبهه داخلی برج نیز طاقنماهایی به عمق 20سانتیمتر وعرض 90سانتیمتر وجوددارد .
این بنا فاقد هرگونه کتیبه وگچبری وتزئینات است .درزیر برج سردابی قراردارد که در وسط برج برروی طاق سردابه سنگ قبری ساده ومعمولی بطول 25/1 وعرض 50 سانتیمتر قراردارد که متن زیر بصورت برجسته ودر شش سطر روی آن حجاری شده است.
" یا غفار الذنوب هذا قبر المرحوم المغفور الواصل الی رحمه اله تعالی محمد فی شهر ذیحجه الحرام عند له سنه 1090 "
درباره علت نام گذاری این بنا به برج قربان معروف است که در جریان شورش افغان‌ها در اواخر دوره صفویه فردی به نام قربان این محل را سنگر گاه خود قرار داده و ضمن دفع شورشگران از اهالی محل دفاع کرده‌است از این رو مسجد وبقعه به نام او شهرت یافته‌است.
در سال ۱۳۱۲ و در حین انجام تعمیرات درزیر برج سردابی یافتند که کلیه قبور اشاره شده در آنجا قرار داشتند این برج در تاریخ ۲۸/۳/۱۳۵۴ و به شماره۱۰۷۸/۳ در فهرست آثار تاریخی و ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

منابع :
http://www.hamedan.ir/
http://fa.wikipedia.org/
http://www.yjc.ir/