فرش فارس

هنر و صنعت بافندگی فارس در وهله نخست، هنری عشایری و در وهله دوم هنری روستایی است که وابستگی به عشایر دارد . عشایر فارس بویژه قشقائی‌ها و ایل خمسه بیش از دیگر عشایر به این هنر اشتغال دارند و روستائیان که در مسیر این ایل‌ها زندگی می‌کنند نیز به کار تولید قالی و سایر دستبافت‌ها مبادرت می‌کنند.
بافت قالی در شهرستان شیراز هم، از سابقه ای طولانی برخورداراست. در تجارت فرش، تمام قالی‌های ناحیه فارس (جنوب غربی ایران) را تحت عنوان قالی شیراز نام می‌برند که به طور کامل در صنایع دستی استان فارس توضیح داده شده است.
بخشی از فرشینه‌های خمسه هم که به شیرازی معروفند، از نظر جنس متوسط است و به جز بافندگان خمسه، بافندگان روستاهای غیر عشایری نیز آن را می‌بافند. این بافته‌ها نیزبه نام قالیچه‌های شیرازی مشهورهستند و به کشورهای دیگر نیز صادر می‌شوند.
ویژگی‌های فنی بافت در قالیهای فارس: ...مشاهده کامل متن
1- نوع گره : هم گره فارسی و هم گره ترکی مورد استفاده است که شیوه نخست در ایل قشقایی و ایل باصری و روستاهای خنجگشت و نی ریز مرسوم است و شیوه دوم میان ایلات عرب و بهارلو و روستاهای بوانات و ابوالوردی .
2- نحوه پود کشی : کلیه قالی‌های فارس هم به صورت لول باف و هم به صورت تخت باف تولید می‌شوند .
3- مواد اولیه : در بیشتر قالیهای کهنه فارس از پشم برای پرز و تار فرش استفاده شده است . اما کاربرد نخ پنبه ای نیز برای تار و پود به ویژه در مناطقی مانند کوهستان داراب و اقلید و آباده و فراغه متداول بوده است .
از ابریشم نیز برای تار و پود و پرز فرش در قالیهای این استان استفاده می‌شده است .
4- چله کشی : اغلب به صورت معروف ترکی است .
5- نوع دارها : دارهای اصیل این استان همگی از نوع افقی ( زمینی ) بوده است و در حال حاضر به صورت محدود دارهای ایستاده نیز رواج یافته است .
6- رجشمار : رجشمار قالیهای فارس متفاوت و ممکن است از 15 الی 20 و در قالیهای نوع گبه تا 40 و 50 در قالیهای نفیس متغیر می‌باشد .
7- ابعاد : ابعاد قالی فارس اغلب کوچک و از خورجین و چنته و فرشهای کوچکتر از ذرع و نیم آغاز می‌شود و در موارد نادر از شش و هشت متر مربعی بیشتر است .
قالی‌های بزرگتر از هشت متر مربعی منحصر است به روستاهای بوانات و سروستان ، بخصوص شورجه و مهارلو که در موارد استثنائی قالیهای بیست و سی متری هم به طور سفارشی می‌بافته اند .

ویژگی‌های ظاهری فرش فارس:
در یک طبقه بندی کلی طرحهای قالی فارس به دو گروه تقسیم شده است :
گروه اول : طرحها و نقش و نگاره‌های سنتی و عشایری است که کمتر دستخوش تغییرات زمان قرار گرفته و با تغییرات اندک از سالها پیش به یک شیوه بافته شده است .
خصوصیت اصلی این طرحها و نقوش حالت هندسی نگاره و ذهنی بافی است و نیز پیروی نکردن از یک الگوی معین و نداشتن نظم خاص و اجتناب از قرینه سازی جز در طراحی ترنجها و حاشیه‌ها .
این شیوه نقش پردازی را سبک اشکالی یا نقوش اشکالی نیز می‌نامند .
گروه دوم : طرحها و نقشهای منظم و پیوسته و منسجم و متقارن است که بیشتر آنها منشاء عشایری و روستایی ندارد و طراحی آنها عمدتاً از فرشهای شهری باف و سایر هنرهای تمدن شهرنشینی مانند پارچه و ترمه و قلمکار و کاشی الهام گرفته .
منتهی به سبک و شیوه خاص بافندگان عشایری ساده شده و شیوه گرفته است . در این شیوه بجای نگاره‌های لوزی و چهار گوش وشش گوش و هشت گوش و خط‌های راست و شکسته بیشتر از گل و گیاه و شاخ و برگ و خطوط گردان استفاده می‌شود و امکان ذهنی بافی بسیار کم است .
رایج‌ترین و معروف‌ترین نقوش این گروه عبارتند از نقش محرمات ، ماهی درهم ، بته ای ، گیاهی و افشان .
از دو گروه نقشهای فوق که بگذریم نقش قالیهای دیگری هم هست که کاربرد آنها محدود به یک تیره معین با یک گروه بافنده دریک دوره خاص نیست . و شاید هم پیش از این بافته نشده باشد .
این دسته را نقشهای خاص می‌نامند که معروف‌ترین آنها عبارتند از:
طرح وزیر مخصوص ، قالیهای عکسی و تخت جمشیدی .
مهمترین رنگهای قالی فارس عبارت است از : لاکی و صورتی و سرخابی و ارغوانی، دوغی و طلایی، آبی، سرمه ای و انواع سبز و زرد، قهوه ای و سفید .

منابع : wikipedia.org - carpetour.com
منبع عکس :http://www.chtn.ir/Default.aspx?tabid=90&articleType=ArticleView&articleId=85072