قنات دو طبقه
اردستان با قدمتی ۸۰۰ ساله، یکی از عجیبترین و شگفت انگیزترین قنات‌های
ایران است و در محله "مون"
اردستان قرار دارد و شامل دو طبقه‌است که که در هر طبقهٔ آن آبی مستقل جریان دارد به گونه‌ای که آب هیچ یک به دیگری نفوذ نمی‌کند و این قنات از دو کانال موازى که بر روى هم قرار گرفته و در چاه‌هاى عمودى مشترک ، تشکیل شده است.
قنات دو طبقه ای
اردستان از شاهکارها علم مهندسی در قدیم و پیچیده‌ترین قنات‌های منحصر بفرد و اولین قنات دو طبقه در جهان است که برای کاوش و حفر آن از مقنیان ورزیده و با در نظر گرفتن شرایطی اقلیمی آن را حفر کرده اند.
قنات دو طبقه در ناحیه‌اى که دو طبقه لایهٔ آبدار به وسیله یک قشر غیرقابل نفوذ از یکدیگر جدا شده‌اند حفر مى‌‌کردند. در بسیارى از قنات‌ها مشاهده مى‌شود که در قسمتى از قنات دو کانال بر روى یکدیگر حفر شده و قبل از آفتابى شدن قنات، آب آنها روى همدیگر ریخته و تشکیل یک قنات واحد را مى‌دهد.
بنا به پژوهشهای انجام شده این قنات تنها قنات دوطبقه جهان است. این قنات 2 کیلو متر طول دارد و عمق مادر چاه آن 31 متر است. دارای 3۰ میله و مقدار آبدهی آن 6۰ لیتر در ثانیه است و آب آشامیدنی حدود 200 نفر از اهالی محله مون
اردستان ...مشاهده کامل متن را تامین می‌کند.
کانال روئى حدود ۲۰۰ متر دورتر از کانال زیرین، آفتابى مى‌شود و سپس در پائین دست، در محلى به‌نام محلهٔ سیدهاى اردستان به همدیگر متصل مى‌شوند. تشخیص و احداث این نوع قنوات بستگى به‌وجود لایه‌هاى آبدار بر روى یکدیگر و تخصص معمار قنات دارد.
نام گذاری چاه دوقلو به این علت است که در این محل دو میله چاه در کنار هم قرار دارند که یکی از آنها متعلق به چاه رویین به عمق ۲۷ متر و دیگری متعلق به قنات زیرین به عمق ۳۰ متر است که اگر دهانه کوره قنات زیرین را ۱ متر فرض کنیم کل عمق چاه مادر به ۳۱ متر می‌رسد.
از این محل به بعد قنات دارای میله‌های مشترک است.
برای تقسیم آب قنات از دو سنگ بسیار سخت و محکم استفاده شده که طول سنگ تقسیم آب قنات رو حدود دو متر و ارتفاع قابل رویت حدود بیست و دو سانتیمتر و شامل سه فرزه به ابعاد حدود بیست و یک در پانزده سانتیمتر است و سنگ تقسیم آب قنات زیر به طول حدود دو و نیم متر و ارتفاع قابل رویت حدود بیست و پنچ سانتیمتر و به سه فرزه تقسیم شده که هر فرزه به ابعاد 35 در 1۸ سانتیمتر است.
طعم و مزه آب قنات رو از آب قنات زیر بهتر و شیرینتر و خوش طعم‌تر است و آب قنات رو درتابستان خنک و آب قنات زیرسنگین‌تر و در تابستان گرم است. میله‌های اولیه این قنات در محلهٔ «محال» واقع در جنوب شهر اردستان حفر شده و حدوداً به طرف شمال غرب امتداد دارد مادر چاه قنات «چاه دوقلو» است که در کنار امامزاده اسماعیل قرار دارد.
آنچه از منابع مکتوب مشخص است این است که این قنات پیش از اسلام و به خصوص دوران کیانیان و اشکانیان و ساسانیان احداث گردیده و بانی آن را به دوشکل بیان کرده‌اند ۱.
به قولی بانی آن را کاوه آهنگر که زاده اردستان بوده است دانسته‌اند.
۲. به قولی دیگر بانی آن را مقنی یزدی می‌دانند که طی دو مرحله آن را ساخته. که در مرحله اول پیشنهاد احداث قنات در آن منطقه را به مردم داده است و در بار دوم به علت حفر قنات نا مناسب توسط مردم خود اقدام به اصلاح قنات جهت آبدهی بهتر می‌کند که منجر به حفر میل چاه دوم می‌شود.
سایت گردشگری قنات دوطبقه در شهرستان اردستان، جهت بازدید گردشگران از منحصربه فرد‌ترین قنات جهان راه اندازی شده است. قنات دو طبقه مون با شماره 9023 سال 82 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://www.imna.ir/vdcg3w9qqak9wn4.rpra.txt
http://geologycollegian.blogfa.com/post-7.aspx
http://iribws2.iribnews.ir/NewsText.aspx?ID=2237394
http://www.iranair.com/portal/Fil
