آدرس : خراسان جنوبی - شهرستان سرایان - 10 کیلومتری شهر سرایان واقع در نزدیکی روستای بنی خانیک
سرایان یکی از شهرهای استان
خراسان جنوبی است که حدود 7هزار کیلومتر مربع مساحت دارد.
طبق بررسی‌های باستان شناسی سابقه استقرار جوامع پیش از تاریخ در حوالی آیـــســـــک به هزاره‌های سوم و چهارم پیش از میلاد می‌رسد.
همچنین سابقه تاریخی
سرایان به دوران قبل از اسلام برمی گردد.
سد تاریخی زو از یادگارهای باقی مانده از این دوران است.
سد زو
سرایان سدی آهکی است که در ۱۰ کیلومتری شهر
سرایان واقع شده است و تاریخ بنای آن مربوط به دوران ساسانیان است در قسمتی از این سد دیدنی، رودخانه قسمتی از کوه را سوراخ نموده و آب کمی در داخل سد جاری می‌باشد.
در بالادست
این سد، سد شهید پارسا که تازه ساخت است قرار دارد.
سد تاریخی زو با طول تاج 56 متر، عرض تاج حدود 14 متر و ارتفاع بیش از 25 متر توده بزرگی از قلوه سنگ و ملات ساروج است که در مسیر دره ای عمیق واقع شده است.
جهت مسیلی که سد بر روی آن بسته شده شمال شرقی- جنوب غربی است و در نتیجه خود سد دارای
...مشاهده کامل متن جهت شمال غربی- جنوب شرقی است.
در حال حاضر آبگیر سد از رسوبات حاصل از سیلابها انباشته شده به گونه ای که سطح رسوبات با تاج سد همسطح شده لذا مسیر جریان آب از مسیل واقع در غرب سد ادامه پیدا می‌کند.
لوله سفالی که در عمق حدود 5/1 متری از سطح تاج سد کارگذاشته شده باعث تخلیه آب سرریز آبگیر می‌شده است.
با طراحی پلکانی نمای خارجی دیواره سد، اختلاف ضخامت از پایه سد تا تاج سد ایجاد شده و باعث شده که سد به یک توده حجیم بسیار مستحکم تبدیل شود. و این موضوع یکی از دلایل اصلی سلامت بنا می‌باشد.
موقعیت قرارگیری بنا و سلامت آن باعث شده که قابلیت تبدیل شدن به منطقه ای تفرجگاهی را داشته باشد.
وضعیت اقلیمی و طبیعی منطقه قهستان یا خراسان جنوبی کنونی با بارشهای جوی کم و نیز کمبود منابع آبی باعث شده تا مردم در تمام دوره‌ها سعی کنند تا به نحوی از حداقل آب موجود حداکثر استفاده را نمایند و وجود بندها و سدهای تاریخی متعدد نشان دهنده اهمیت این موضوع است.
لذا با حفاظت، احیاء و مرمت این آثار و به بهره برداری رساندن آن می‌توان علاوه بر حفظ و احیاء یک اثر تاریخی به جنبه‌های اقتصادی آن و نیز ایجاد مناطق گردشگری مناسب کمک کرد.
منبع:
http://www.skchto.ir/database/cultural-heritage/1239
http://ktg24sarayan.blogfa.com/category/2
http://varkan.tebyan.net/post/642
http://sarayan-abfar.ir/
http://ayask.ir/
