کوهستان باشکوه و عظیم شاهو با ارتفاع 3390 متر بلندترین نقطه استان
کردستان می‌باشد که، هرساله تعداد زیادی کوهنورد و عاشقان طبیعت را از داخل و خارج استان به سوی خود جذب می‌کند.
این منطقه با وسعت ۵۷,۲۳۶ هکتار در استان
کردستان حد فاصل شهرهای
سروآباد،
مریوان و
کامیاران و هم مرز با
کردستان عراق واقع شده است.
روستاهای بسیاری در دامنة این کوه بزرگ قرار گرفته‌اند که از جملة آن می‌توان به روستای لون سادات، شاهینی و ... اشاره نمود.
کوهستان شاهو مهم‌ترین و معروفترین کوهستان منطقه هورامان است که شامل کوه شاهو و بخشی از رشته کوه‌های زاگرس است.
با توجه به ارتفاع، گستردگی و میزان بارندگی حدود 800 ملیمتری در سال زیستگاه مناسبی برای رشد انواع گیاهان و زندگی جانوران فراهم شده است.
شاهو دارای مراتع و چراگاه‌های فراوان و نیز هوارگاه‌های (ییلاق) متعددی است که با صفاترین و معروترین آنها پیاز دول میشیاو و گاول هستند.
در این منطقه تاکنون ۱۱۷ گونه پرنده، ۲۳ گونه پستاندار، ۱۷ گونه خزنده و ۲۴۲ گونه گیاهی شناسایی شده است.
زیستگاه شاهو به دلیل محدوده
...مشاهده کامل متن ارتفاعی زیادش از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار است.
کوه شاهونزدیک به رودخانه سیروان قرار دارد که از سنگ‌های آهکی تشکیل یافته و کارستی است به همین دلیل حفره و غارهای زیادی بر اثر انحلال همین مواد آهکی در آن بوجود آمده است که غار قوری قلعه و کاوات نمونه‌هایی از آنها است.
زیستگاه شاهو از لحاظ تنوع گونه‌ای گیاهی و جانوری با ارزش می‌باشد و گونه‌هایی مانند خرس قهوه‌ای ، پلنگ (گونه کمیاب)، سیاه‌گوش، کل و بز، قوچ و میش در آن زیست می‌نمایند.
تنوع گیاهی شاهو فوق‌العاده زیاد است و حدود 30 نوع گل و گیاه در ارتفاعات مختلف آن رویش دارند. برخی از این گیاهان تعلیغی. تعدادی خوراکی برخی معطر و بعضی سمی وتعدادی نیز دارای خواص درمانی هستند.
ده‌ها نوع گل و گیاه از جمله چنور، بوژانه، هلاله برم برم، وه‌رکه‌مه‌ر، برزه‌لنگ، از گیاهان خوراکی آویشن کوهی، پیاز، تره، کنگر، پیچک، غاز، قارچ، شنگ، پیژوک، هاله‌کوک، که دارای غده‌ای مانند سیب زمینی یا شلغم شیرازی بوده، نینورکه شباهت به ریواس داشته و غیره اشاره کرد.
پوشش گیاهی آن از لحاظ درختان (شرو، کیکف) و درختچه‌های به نام‌های بادام کوهی یا به زبان اورامی چغاله، ته‌نگه‌ز، گون از انواع متفاوت منیژه که از آن کتیرای با کیفیت عالی برداشت می‌شود.
زالزالک، و برالوک یا آلبالوی وحشی که در اواسط تابستان میوه آن به رنگ‌های سیاه و قرمز و زرد و نارنجی بوده و از لحاظ درمانی هسته آن ضد انگل آسکاریس است.
منطقه کوسالان و شاهو طی مصوبه شماره ۳۰۳ شورای عالی محیط زیست (کمیسیون زیر بنائی دولت) در سال ۱۳۸۸ بعنوان منطقه حفاظت شده به مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوسته است.
منبع :http://khabarfarsi.com/n/8720484
http://www2.edarekolkurdistan.sso.ir/we
orical/kamiaran/h4
http://www.iew.ir/1391/06/14/1574
