آدرس : شیراز - روی رودخانه قره آغاج در فاصله 58 کیلومتری شیراز در منطقه کوار
بند بهمن به دوران ساسانی تعلق دارد و در 58 کیلومتری
شیراز در منطقه
کوار روی
رودخانه قره آغاج واقع شده است و از جاذبه‌های طبیعی – تاریخی شهرستان
شیراز به حساب میآید .
این بند به بهمن پسراسفندیار منسوب است, بهمن
بن اسفندیار همان اردشیر درازدست و یا به عبارت دیگر اردشیر اول ، پسر خشایار ، پنجمین پادشاه هخامنشی است که در سال 464 پیش از میلاد به پادشاهی رسید و تا 424 ق.
م . پادشاهی کرد.
اولین بار بناکتی ، در سالل 721 ه . ق سازنده‌ی آن را بهمن
بن اسفندیار ذکر می‌کند و از آن به بعد سایر جغرافی دانان آن را تکرار کرده اند. حداکثر عمر
بند بهمن تا این زمان 2470 سال و حداقل عمر آن 2430 سال می‌باشد.
بند بهمن برای بالا بردن سطح آب و انحراف جریان آن از طریق کانالی به دشت
کوار برپا شده است.
طول بند ۱۳۰ متر است و ارتفاع آن در مرتفع‌ترین نقطه به ۹ متر می‌رسد.مصالح
...مشاهده کامل متن مورد استفاده در بنا،قطعات سنگ طبیعی کوهستان و ملات ساروج است.
بند در محلی بنا شده که دو رشته کوه به هم نزدیک می‌شود؛طوری که بخشی از بند بر بدنه سنگی کوه و بخش دیگر آن بر بستر سنگی رودخانه قرار گرفته و همین موضوع موجب استحکام و ماندگاری آن در طی دو هزار سال گذشته شده است.
مجرایی که آب سد را به دشت کوار منتقل می‌کند،در گوشه شرقی سد و در بدنه سنگی کوه ساخته شده است.این آب بعد از تامین آب کارخانه قند،وارد دشت کوار شده و مورد استفاده حدود ۲۰ روستا قرار می‌گیرد.
سیلاب‌های شدید رودخانه بعد از برخورد با دماغه‌ای که در مسیر سد وجود دارد، وارد مخزن پشت سد می‌شود و در این مسیر بخش قابل توجهی از سرعت و نیروی تخریبی خود را از دست می‌دهد.
رودخانه‌ی قر آقاج که از کوههای غرب شیراز سرچشمه می‌گیرد پس از انشعاب به چندین شاخه تا نزدیکی کنگان از بنادر خلیج فارس ادامه دارد که با نام مُند (مَند )نیزخواند ه می‌شود .
دریچه ای با دو دهانه در وسط بند قرار دارد و برای آبیاری زمین‌های کوار دو کانال آب یکی قدیمی و دیگری جدید در پشت بند احداث شده است .
در سالهای اخیر سازمان میراث فرهنگی این بند را مرمت کرده و مورد استفاده‌ی مزارع قرار می‌گیرد .
این اثر کهن و تاریخی دارای کانال دست کند بسیار جالب توجهی است که تاکنون ناشناخته باقی مانده و می‌تواند نامی بلند در زمره سازه‌های آبی کشور داشته باشد.
در اقلیم پارس در مورد آن آمده است :
« بند بهمن در دوران ساسانیان بر روی رودخانه‌ی قره آغاج ساخته شده و درازای آن 126 متر و ضخامت آن در بالای آن مختصری کمتر از 4 متر است و چند سال پیش مالکین خفر آن را به نحو صحیح و اساسی تعمیر کرده اند و اکنون علاوه بر جنبه‌ی تاریخی از نظر موقعیت طبیعی محل بسیار زیبا و دیدنی است.
در کتاب نزهه القلوب حمداله مستوفی نوشته شده که «بهمن ابن اسفندیار سدی بر این رودخانه ساخت تا با افزایش آب روستا‌های کوار را آبیار ی کند »
بند بهمن در تاریخ 1352/4/30 با شماره‌ی 947 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است
منابع:
http://shahidrasti.blogfa.com/post-38.aspx
http://fa.wikipedia.org
http://kavarmiras.blogfa.com/post-26.aspx
http://kavarmiras.blogfa.com/cat-7.aspx
http://vista.ir
