مسجد جامع ایور

مسجد جامع ایور در شهرستان جاجرم، بخش مرکزی، دهستان میاندشت روستای ایور واقع شده است.
در کتیبه سنگی بنا بانی مسجد رحیم­بک و معمار آن قنبر علی آقا خراسانی ذکر شده است.
مسجد جامع ایور مربوط به سده‌های متأخر دوران‌های تاریخی پس از اسلام - سدهٔ ۱۰ ه. ق است.
مسجد با مصالح خشت و گل ساخته شده و سقف آن با گنبدهای کوچک ضربی پوشش یافته که پایۀ آنها بر روی هفت ستون و شش نیم ستون مدور بزرگ قرار گرفته است.
مسجد جامع ایور با پلانی مستطیل شکل احداث شده است که درب ورودی آن در انتهای ضلع شمالی است.
محراب این مسجد مانند سایر مساجد در ضلع جنوبی مسجد است.
این مسجد قبلاً دارای شش ستون بوده است که دو ستون ضلع شمالی تا جلوی درب ورودی الحاقی است و دقیقاً با همان اسلوب و روش قدیمی و سنتی بنا احداث شده است که درنوع خود با دیگر ستونها و سقفها و دیوارهای سنتی و قدیمی بنا هیچگونه تفاوتی ندارند.
هشت ستون مدور در دو ردیف چهارتایی در امتداد شمال به جنوب قرار دارند و دارای سقفی گنبدی شکل است.
مسجد جامع ایور با الگوی ساختمانی گذشتگان و چینه‌های خشت و گل ساخته شده و ...مشاهده کامل متن سقف آن با مجموعه ای از قوسهای ضربی پوشش یافته است.
در وسط بنا چهار ستون درشت چهارگوش وجود دارد که پایه­های گنبد بزرگ مرکزی بر روی آنها قرار گرفته است.
این مسجد دارای شش ستون بوده که دو ستون ضلع شمالی آن تا جلوی درب ورودی الحاقی است و از ویژگی‌های خاص این مسجد می‌توان به ستون‌های مدور و کوتاه آن اشاره کرد.
بر اساس سنگ نوشته‌ی منظومی که بر روی یکی از ستون‌های ضخیم آن نصب شده
مسجد ایور در سال 1174 هجری قمری افزایش بنا پیدا کرده است.
این بنای تاریخی متعلق به قرون متأخر اسلامی بین سال‌های 1171 قمری احداث شده است که فقط 253 سال از عمر آن می‌گذرد. این تاریخ بر لوح سنگی در یکی از ستون‌های مسجد قید شده است.
لوح دارای 70 سانتیمتر طول و 22 سانتیمتر عرض و به صورت طولی بر روی ستونی نصب شده است. این سنگ سیاهرنگ جنس نرمی دارد و در 9 خط نستعلیق شکسته نوشته شده و در ارتفاع 80 سانتیمتری نصب شده که بر روی آن پس از عبارت بسم ا... الرحمن الرحیم هشت مصرع شعر نوشته شده است.
پس از اتمام اشعار متن در زیر مصرع آخر تاریخ ایجاد مسجد 1171 هجری حکاکی شده است:طبق این لوح بانی مسجد رحیم بک است که پس از بازگشت از سفر روحانی حج این مسجد را بنا کرده است که توسط قنبر علی خراسانی ساختمان آن به اتمام رسیده است.
تاریخ و ساخت لوح آن نیز به سال 1171 هجری توسط صالح نام شاعر باشد.
با توجه به این نوشته بانی و معمار و سازنده کتیبه این لوح مشخص می‌شود که به جز این در هیچ کدام از کتاب‌های تاریخی و سفرنامه‌ها از این مسجد سخنی به میان نیاورده اند.
با این حال با توجه به این که اهالی روستا نیز اطلاع دقیقی از سازندگان آن ندارند، تنها منبع برای شناسایی بانیان، این جمله کتیبه فوق می‌باشد که هم اکنون نیز در مسجد باقی مانده است.
به گفته اهالی روستا مصرع آخر این کتیبه (توفقات علی سلیمانی شد) ماده تاریخی است که تاریخی 1171 هجری قمری از سوی آن استنباط می‌شود.
مسجد جامع ایور یکی از آثار ارزشمند مذهبی-تاریخی شهرستان گرمه قلمداد می‌شود که در دوره صفوی ساخته شده است.
مسجد جامع ایور به شماره 17384 مورخ 6/12/1385 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
منبع:
http://ivar-city.persianblog.ir/post/2
http://ivarnet.mihanblog.com/post/1
http://ivar.roomfa.com
http://www.mojnews.com/fa/
http://www.irna.ir
http://jajarm.ugig.ir
http://fa.wikipedia.org
http://www.yjc.ir