مسجد رنگونیها در جنوب غربی پالایشگاه
آبادان در کنار اروند رود و نقطه صفر مرزی همجوار با کشور عراق در سال ۱۳۰۰هجری شمسی ساخته شده است.
پالایشگاه
آبادان در سال ۱۲۹۱شمسی به عنوان اولین واحد تصفیه نفت
ایران و مرکز عمده صدور فرآورده‌های نفتی در نیمکره شرقی کار خود را آغاز کرد .
زمانی که
آبادان به عنوان یکی از شهرهای صنعتی مطرح شد هزاران تبعه انگلیسی ، هندی و پاکستانی به این شهر مهاجرت کردند, کارکنان پالایشگاه رنگون پایتخت کشور برمه ازنخستین گروه هایی بودند که به
آبادان آمدند و عمدتاً رنگونی الاصل و مسلمان بودند .
این مسجد با تقاضای این گروه ساخته شد و به همین دلیل نام
مسجد رنگونیها گفته می‌شود.
مرمت این بنا اکنون دیگر به پایان رسیده است.با توجه به روایات مختلف این مکان در ابتدا عبادتگاه سیکها بوده و بعد از آن بکلی تخریب و بر روی آن مسجد رنگونیها ساخته شده است
متولی مسجد در ابتدا "شیخ عبدالرشید مندل"و امام جماعت آن "شیخ قادری"اهل هندوستان و بعد "حاج ملا شعبان هندوستانی"و سپس آقای نگونی و آخرین امام جماعت "محمد اسلام راجا"بوده
...مشاهده کامل متن است.
از بازماندگان آخریـن امـام جماعــت ایـن مسجد یعنی محمد اسلام راجا هم اکنون نوادگان وی در شهر آبادان ساکن بوده و صاحب رستوران پاکستانی می‌باشند.
هزینه‌های تعمیراتی و همچنین هزینه‌های آب،برق تلفن و سایر هزینه‌ها بر عهده پالایشگاه آبادان عهده دار بوده است.
فعالیت‌های مسجد پس از جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹ و خالی شدن شهر از سکنه به حالت تعلیق در آمد.
یکی از نکات جالب در این بنا سازه سقف آن است که ترکیبی از لوله‌های نفت، ریل راه آهن و آرماتور است که در لوله‌های نفت نقش تیرهای اصلی و ریل‌ها نقش تیرهای فرعی را بازی می‌کنند.
یکپارچگی و هماهنگی بنا در مقابل تحمل تیرها بسیار شگفت‌انگیز است به طوری که پس از اصابت خمپاره به سقف شبستان به جز ایجاد یک سوراخ حدود ۷۰ سانتی‌متری در مرکز آن و یک سری ترک در تیزه قوس‌ها آسیب جدی دیگری به سازه وارد نشده و بنا هم چنان استوار و پابرجا باقی مانده است.
تزیینات مسجد رنگونیها شباهت زیادی به گچبری برهشته دارند با این تفاوت که با سیمان انجام گرفته و در واقع سیمان‌بری می‌باشند, در بین تزیینات بنا از آینه استفاده شده است ولی در معماری ایران از آینه‌کاری در تزیینات کاخ‌ها ، مقابر و امامزاده‌ها استفاده می‌شود.
مسجد رنگونیها ، به سبک معماری شبه قاره هند است و گچبری هایی زیبا و برجسته و آرایه هایی سیمانی و منحصربفردی دارد,بنا دارای شبستان ،چهار گنبد کوچک و دو مناره,حیاط اصلی و مأذنه و در پیشانی بنا نقشینه ای منقش به آیه "بسم الله الرحمن الرحیم" می‌باشد .
نمای بیرونی مسجد با سیمان و به سبک خاصی تزیین شده که در این سبک از نقش و نگاره‌های برجسته و با رنگ‌های متنوعی استفاده شده است و بنای مسجد نیز آجری با ملات آهک و از گل محکم است.
گفته می‌شود بعضی از مصالح ساختمانی، خاصه رنگ‌های به کار رفته اولیه در نقش و نگاره‌ها، از هندوستان تامین شده است.
در زیر ساختمان مسجد دو تونل هوا برای جلوگیری از نفوذ رطوبت زمین به پایه‌های مسجد می‌باشد.یکی از ویژگی‌های بارز مسجد محراب گلگونه‌ای است که به شیوه خاصی ایجاد شده محراب در میان انبوهی از اشکال هندسی و نقوش اسلیمی تزیین شده است
این مسجد محل عبادت مسلمانان اهل سنت آبادان و مهاجران شبه قاره هند، پاکستانی‌ها، ایرانیان بلوچ و هم چنین برخی از شیعیان و محل آموزش قرآن به کودکان و نوجوانان و محل برگزاری نمازهای روزانه نمازهای جمعه، مراسم عید فطر و عید قربان و مراسم جشن مبعث پیامبر (ص) بوده است
این بنا نهم فروردین ماه 1378 به شماره 2289 در فهرست آثار تاریخی ملی ایران به ثبت رسید و در سال 1385 توسط اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری خوزستان مرمت شد و از سال 1388 به عنوان موزه اسناد تاریخی تبدیل شد
در این موزه اسناد تاریخی متعلق به اواسط قاجار تا پهلوی اول شامل مکاتبات مالی و تجاری تجار ایرانی مقیم هندوستان و انگلستان با ایران و تجار خوزستان همچنین انواع سفته ،صورت ریز معاملات,برات, نامه‌های تجاری ونسخ و قرآن‌های خطی نگهداری و نمایش داده می‌شود .
منبع:
http://fa.wikipedia.org/
http://abadaniran.blogfa.com/post-68.aspx
http://khouzestan.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=39024
http://www.arvandfreezone.com/
http://abadan.irib.ir/aboutabadan/4592-1390-07-11-04-58-09
http://shoplishk.blogfa.com/post-58.aspx
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13911223000674
http://kayhan.ir
http://daneshroz.blogfa.com
http://www.wisgoon.com/pin/707407/
