فیروزه نیشابور

فیروزه، یک سنگ قیمتی، متخلخل و نیمه شفاف (کانی هیدروفسفات مس و آلومینیوم) می‌باشد که معمولا به صورت یک سنگ صیقلی بریده می‌شود. این کانی به‌دست فیروزه‌تراشان شکل داده می‌شود و به عنوان نگین برای انگشتر، گردنبند، گوشواره و دیگر جواهرات به کار می‌رود که به رنگهاى آبى فیروزه اى، آبى متمایل به سبز در طبیعت یافت مى شود.
معادن فیروزه قدیمی ارآلیمراسای (Alimersai) در ایران و سینایا پینیسولا (Sinai peninsula) مصر، واقع شده‌اند. فیروزه در مناطق بیابانی جهان یافت می‌شود.
کوچکترین فیروزه، فیروزه پارسی (ایرانی) می‌باشد. این فیروزه آبی تخم مرغ سینه سرخی و بدون زمینه می‌باشد، رگه‌های سنگ فیروزه آمریکای شمالی سبزتر و دارای رگه‌های زمینه‌ای می‌باشد.
در طول سال‌ها چربی بدن شما توسط سنگ جذب می‌شود و رنگ آن را به آهستگی تغییر خواهد داد. فیروزۀ مرغوب آن است که،رنگ آبی آسمانی دارد ولی نه رنگ آسمانی اطراف افقی بلکه رنگ آسمانی مخصوصاً سمت رأس.
همچنین رنگ فیروزه ...مشاهده کامل متن ای که قدری مایل به سبز باشد نیز قیمت زیادی دارد. نگین‌های فیروزه نیشابور را غالبا می‌توان بوسیله نقاط و رگه‌های سیاهی که در پشت نگین وجود دارد تشخیص داد.
فیروزه دارای سختی 6 و وزن مخصوص 60/2 تا 85/2 می‌باشد. فیروزه، سنگ جواهر بین‌المللی ایران است و از معادن فیروزه نیشابور به دست می‌آید.

نامورترین و پرخواهان‌ترین فیروزه در ایران فیروزه نیشابور است و به سبب وجود معادن فیروزه در نیشابور، شهر فیروزه را به عنوان یکی از القاب نیشابور آورده‌اند هرچند که شهرفیروزه نام دیگر شهر بزغان که یکی از شهرهای شهرستان نیشابور است؛ می‌باشد.
فیروزه نیشابور از چنان شهرتی در دنیا برخوردار است که هیچ مسافری در نیشابور از خود نمی‌پرسد سوغات چه بخرد.
اما برجستگی فیروزه نباید مانع دیدن دیگر سوغات و صنایع دستی نیشابور اعم از قالی و حصیر و ساز شود.
در زمان ‹‹ابوسعید ابو‌الخیر›› و ‹‹قشیری›› اهمیت اقتصادی نیشابور و تحفه‌هایی که از این شهر می‌بردند چنان بود که پیاپی، قافله‌ای با انواع مال‌التجاره وارد شهر می‌شد و با انواع صنایع مردم این شهر از جمله بافته‌های پنبه‌ای و ابریشمین و دیگر چیزها خارج می‌شد.
معادن فیروزه نیشابور در شش دره از کوه‌هاى موسوم به بار معدن در 50 کیلومترى شمال غربى نیشابور در بلوک ریوند واقع است و تاکنون به منظور به دست آوردن فیروزه، بیش از صد غار در این دره‏ها ایجاد شده است.
مهم‌ترین معدن فیروزه در ایران در شهرستان نیشابور می‌باشد که از بیش از ۲۰۰۰ سال پیش استخراج می‌شده‌است. معدن این فیروزه در نزدیکی روستای معدن نیشابور است و از سطح زمین ۲۰۱۲ متر بلندی دارد.
فیروزه این معدن به عنوان مرغوب‌ترین نوع این ماده معدنی در مقایسه با تولیدات کشورهای چین، آمریکا، مصر و مکزیک شناخته می‌شود. معدن جدید فیروزه در ۷ کیلومتری معدن فعلی که در روستای معدن شهرستان فیروزه واقع شده است.

فیروزه یکی از ره‌آوردهای نیشابور به شمار آمده و فروشگاه‌های فراوانی در بخش‌های سیاحتی شهر نیشابور و مشهد این فیروزه را به شکل‌های گوناگون عرضه می‌کنند.
شهرت فیروزه نیشابور از روزگاران قدیم بر سر زبان‌ها بوده و گویندگان و نویسندگان در وصف آن سخن‌ها گفته‏اند.
رنگ فیروزه‌ای یک رنگ نمادین برای نیشابور تلقی شده‌است و در دهه ۱۳۷۷ هجری از سوی شهرداری تلاش‌هایی برای فیروزه‌ای کردن رنگ دیوارها و مغازه‌های خیابان‌های اصلی شهر نیز انجام گرفت.

پیش‌تر این کانی تنها از سنگ فیروزه به دست می‌آمد ولی امروزه همانند دیگر کانی‌ها مصنوعی نیز فرآوری می‌شود به گونه‌ای که حتی تشخیص طبیعی یا مصنوعی بودن آن برای کارشناسان نیز بسیار دشوار است.
فیروزه سنگی زنده می‌باشد و نسبت به روغن و مواد شیمیایی مانند مواد شوینده بسیار حساس بوده و رنگ او را تغییر می‌دهد- برای بهتر شدن رنگ آن بهتر است آن را در یک لیوان آب در روز به مدت چند ساعت گذاشت.
فیروزه هر چه صاف تر، آبی‌تر و بدون رگه‌تر باشد گرانبهاتر می‌شود. از آنجایی که فیروزه بصورت رگه‌هایی در سنگ قرار دارد الزاماً برای استخراج آن از معدن، باید از روش سنتی و دستی (نیروی انسانی) بهره گرفت تا به رگه‌های فیروزه صدمه‌ای وارد نگردد.
قیمت‌گذاری فیروزه را در ایران، بانک مرکزی انجام می‌دهد. این سنگ قیمت مشخصی ندارد چون هیچ دو فیروزه‌ای یکسان و یک وزن نیستند. با این حال معیار ارزش‌گذاری برای آن، سنگ معدن فیروزه نیشابور است و فیروزه‌های نقاط دیگر ایران و دنیا با قیمت فیروزه نیشابور سنجیده می‌شوند.
فیروزه را بعد از فیروزه‌چینی و کندن سنگ‌ها از معدن کیلویی 150 تومان به فیروزه‌تراش می‌فروشند و بعد از تراش خوردن، قیمت اصلی سنگ مشخص می‌شود.
لازم به ذکر است بنا به گفته کارشناسان این سنگ باعث نشاط و شادى مى شود. اعتماد به نفس را زیاد مى کند و انسان را در برابر کابوس ها، خواب هاى آشفته، ارتعاشات منفى و زیان بار حمایت مى کند و به قول برخى طلسم صاحب آن است.
این سنگ براى تمام بیمارى هایى که در اثر کمبود مواد غذایى ایجاد شده مفید است و در اصلاح عملکردهاى نادرست کبد- التهابات غدد ریوى- بیماریهاى تنفسى و قلب موثر است.

منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://www.asriran.com/fa/news/333899
http://aftabnews.ir/fa/news/219440
http://sang-shenas.blogsky.com/2
http://sedreh.persianblog.ir
http://razgi.blogfa.com/category/1
http://www.jamejamonline.ir/newspreview/1009966156748077005