جوزقند ( جوزغند )

جوزقند نوعی میوه نیم خشک شده که درون آنرا با گردی مخصوص پر می‌کنند.
انواع جوز قند عبارتست از آلویی-انجیری- گلابی-امرودی(نوعی گلابی)- الگی(نوعی هلو)-گنجونی(نوعی گلابی)
این شیرینی محلی به دست بانوان هنر مند نراقی درست می‌شود .
بالا بودن کیفیت مواد اولیه موجود در این نوع شیرنی و سخت بودن مراحل ساخت باعث افزایش قیمت این محصول شده است .
این محصول مقوی است و ارزش غذایی بسیار بالایی دارد و در شرایط سخت از آن به عنوان یک وعده غذایی استفاده می‌نمایند
این محصول به صورت انحصاری و فقط در شهر نراق ساخته میشود .
یکی از کمک‌های مردمی که در هشت سال دفاع مقدس به جبهه‌های جنگ ارسال می‌شد همین «جوزغند» بود. می‌گویند تصاویری از دوران جنگ وجود دارد که رزمندگان نراق را با «جوزغند» آویخته به گردن نشان می‌دهد.
در بین رزمندگان نراقی «جوزغند» معروف به نارنجک لپی بود چون آن را درون دهان خود می‌گذاشتند و بعد ازخوردن آن اعتقاد داشتند در شکم منفجر می‌شود و انرژی خود را آزاد می‌کند.
این غذا نیاز به گرم کردن نداشت، فاسد نمی‌شد، فضای زیادی را اشغال نمی‌کرد و کالری بسیار بالایی از خود آزاد کرده و احساس سیری به رزمنده دست می‌داد؛ به همین دلیل «جوزغند» را صرفا یک شیرینی محلی نمی‌دانند.
در گذشته‌های دورتر، محدودیت‌های زمان جنگ، افراد را مجبور می‌کرده دست به ساخت چنین محصولاتی بزنند. برای مثال مطالعات نشان ...مشاهده کامل متن می‌دهد حلواشکری هم در ابتدا بخصوص در عصر صفویه به عنوان یک جیره جنگی ساخته می‌شده و نکته جالب توجه این است که خاستگاه حلواشکری هم منطقه جاسب و شهر نراق است.
ویژگی‌هایی که «جوزغند» دارد، آن را به یک جیره غذایی تبدیل کرده است و رزمندگان در زمان جنگ با نوشتن نامه به خانواده‌هایشان از آنها می‌خواستند که برای آنها از این شیرینی بفرستند تا آن را به عنوان یک وعده غذای کامل در عملیات جنگی استفاده کنند، به عبارتی نوعی جیره جنگی هم بوده است.
مسافرانی هم که در زمان‌های گذشته عازم سفرهای زیارتی بودند «جوزغند»را به عنوان توشه راه و یک وعده غذایی کامل استفاده می‌کردند. چوپانان هم هنگامی که گوسفندان را به چرا می‌بردند از «جوزغند» به عنوان یک وعده غذایی کامل استفاده می‌کردند.
ساخت «جوزغند» اساسا یک کار گروهی در بین خانم‌های نراقی است، برای ساخت آن معمولا چند خانم به هم کمک می‌کنند. با الگوگیری از همین روش سنتی، 10 کارگاه ساخت «جوزغند» که خانم‌های سالخورده و میانسال و جوان آن را تشکیل می‌دادند، ساماندهی و در این کارگاه‌ها عملا مراحل ساخت آن مستند شده است
همچنین در جشنواره‌ای که هر سال ابتدای مهرماه برگزار می‌شود، روش ساخت این شیرینی محلی برای حفظ این سنت به نسل‌های جوان‌تر آموزش داده می‌شود.
این شیرینی سنتی را معمولا برای شب یلدا آماده می‌کردند و می‌توان آن را تا یک سال در فریزر یا حتی کمد نگه داشت.
در استان‌های دیگر مثل آذربایجان این شیرینی را با شفتالو درست می‌کنند و به اسم میان پر می‌شناسند که بسیار خوشمزه است.
نحوه تهیه جوز قند به این صورت است که ابتدا پوست «الگ»، هلو، را گرفته و هسته آن را درمی‌آورند و بعد بجای هسته داخل آن را با مغز گردوی آسیاب شده و خاک قند و ... پر می‌کنند و سپس جوز قندی را خشک می‌کنند تا قابل استفاده شود.
طرز تهیه‌ی جوزقند آلویی،انجیری،الگی و امرودی شبیه هم میباشد میوه‌ها را پوست گرفته و به مدت دو الی سه روز در معرض نور خورشید قرار میدهیم تا حالتی نیمه خشک به خود بگیرند بعد باید میوه هایی که دارای هسته می‌باشند هسته‌ی انرا خارج کرده(با چاقو به شعاع کوچکی از ته میوه را باز کرده و هسته را خارج میکنیم) بعد از این کار نوبت به گرد مخصوص میرسد این گرد مخلوطی از مغز آسیاب شده‌ی هسته زردآلو یا قیسی(برزکی‌ها به این مغز میگویند پوشه) با شکر و بعضی مواقع هم به ان گرد نخودچی هم اضافه میکنندتشکیل شده این گرد را درون میوه میگذارند و آن قسمت باز شده را می‌بندندو به مدت ۲۴ ساعت در محیط باز باشد بعد از این مدت آنها را با قالبی مخصوص شکل میدهند.
تهیه جوزقند تمام میشود گروهی این جوزقنها را از نخ رد میکنن و به صورت گردنبند در می‌آورند و برای زمستان در جایی خشک و خنک نگه می‌دارند.گروهی هم این کار را انجام نمیدهند
طرز تهیه جوز قند گلابی و گنجونی از چند لحاظ با انواع دیگری که گفته شده فرق دارد
۱- مدتی که این دو نوع میوه باید در معرض نور خورشید قرار بگیرند پنج الی شش روز میباشد.
۲- گردی که برای این جوزقند درست می‌شود مخلوطی از مغز آسیاب شده‌ی گردو با شکر است
۳- قالبی که برای آنها استفاده میشود کمی بزرگتر از موردهای قبلی است.

این شیرینی را در استان‌های دیگر مثل آذربایجان با شفتالو درست می‌کنند و به اسم میان پر می‌شناسند که بسیار خوشمزه است.
منابع:
http://isna.ir/fa/news/93070804591
http://naraghnews.blogfa.com/post-263.aspx
http://fbigloo.blogfa.com/post-25.aspx
http://www.ghatreh.com/
http://molkeparyan.blogsky.com/1390/11/03/post-9/