مسجد جامع خاش در مرکز شهر
خاش در حاشیه خیابان امام خمینی ( ره ) قرار دارد.
احداث اولیه مسجد به سال 1307 شمسی باز می‌گردد .
این بنا از دو قسمت عمده تشکیل شده است, یکی ساختمان اصلی مسجد و دیگری مناره الحاقی بدان است .
ساختمان اصلی مسجد با زیر بنای 5/247 متر مربع احداث شده است و شامل یک فضای کاملا سر پوشیده است که پوشش‌های ضربی آن مجموعا روی شانزده ستون اجرا شده است.
هر چهار ستون آن یک چهار طاقی با طاقهای و سقف ضربی چهار ترک را تشکیل داده است که شبستانی ستون دار و سرپوشیده را پدید آورده اند و در حد فاصل هر دو ستون برای تامین
نور کافی فضای شبستان مسجد پنجره ای تعبیه شده است.
در ساختمان اصلی مسجد بیشتر به جنبه کاربری مذهبی بنا توجه شده است.
زیباترین تزیینات معماری را می‌توان در نحوه آرایش آجرهای بکار رفته در مناره مشاهده نمود که بصورت رج چینی در قسمت پایین مناره و تزیینات آجری برجسته مارپیچ در قسمت میانی و فوقانی و همچنین به ایجاد تزیینات آجری برجسته کنگره ای شکل در راس مناره اشاره نمود و از عناصر تزئینی دیگر بنا وجود کتیبه آجری در ساقه مناره آن میباشد که زیبایی و اصالتی خاص به بنا بخشیده است .
مناره آجری مسجد در جنوب غربی آن قرار گرفته است که دارای زیباترین تزیینات آجرکاری
...مشاهده کامل متن نمای موجود در استان میباشد
ورودی این مناره از فضای داخلی مسجد و در منتها الیه جنوب غربی آن میباشد که با ده پله به پشت بام منتهی می‌شود .این بنا الهام گرفته از معمارى سنتى ایران است.
مناره از نوع استوانه اى مارپیچ و بصورت منفرد است که این بنا داراى بدنهاى بلند و کشیده مىباشد.
مصالح بکار رفته در این مناره آجر، ملاط، ماسه، آهک و گچ است. این مناره با آجرهاى سخت و مقاوم ساخته شده که با آجرهاى به هم فشرده شده و کنار هم چسبیده شده پوشیده گردیده است .
مناره داراى پایه اى کوتاه و مدور است که با آجرچینى با اشکال مختلف و طرحهاى هندسى تزئین شده است بر روى قاعده این مناره پایه اى کوتاه با شیبى ملایم که با شیب داخلى دیوار منطبق گردد ایجاد شده است.
آجر و آجرچینى در مناره و بندکشیها به چند طریق انجام گرفته که به مناره مسجد خاش ابهت خاصى داده است. بر روى پایه کوتاه دوم شیارهایى باریک و بلند که با طوق و با بند باریکى از هم جدا شدهاند بصورت مارپیچ بر روى سطح مناره با آجر ایجاد گردیده است.
بر روى مناره جمله «لااله الاالله» نقش بسته است.
مناره مسجد جامع خاش مربوط به دوره قاجار است با شمارهٔ ثبت ۲۰۲۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
منبع:
http://tnews.ir/news/F59623335890.html
http://khashbidar.blogfa.com
http://zahedan.irib.ir/1391-07-09-20-41-12/419
http://www.dana.ir/News/77666.html
http://www.artakava.com/iranturshow/26426
http://www.dmsonnat.ir/News/News-23180.aspx
