بازار بزرگ و قدیمی
کاشان یکی از جذاب‌ترین اماکن دیدنی
کاشان است. این بازار از
دوره سلجوقیان تاکنون فعال و پر رونق بوده است. بسیاری از سیاحان نامدار اروپایی که در قرون قبل بە
ایران آمده و از
کاشان هم دیدار کرده اند در سفرنامه‌های خود عظمت، شکوه و زیبایی بازار را ستایش کرده اند.
بازار کاشان که از حوالی میدان کمال الملک تا میدان تاریخی سنگ (فیض) و از آنجا که تا بازار مسگرها و میدان دروازه دولت ادامه دارد شامل تعداد بسیاری بازارچه و گذر بوده و ده‌ها بنای تاریخی همچون: مسجد میدان میر عماد، کاروانسرای میر پنج، زغالی ها، غفار پور، رباط، بروجردی ها، نراقی ها، تیمچه معروف امین الدوله، در بازار میانچال، تیمچه بخشی، تیمچه سید آقا، تیمچه صباغ، آب انبار بالا بازار، آب انبار درب زنجیر، حسینیه سوراخ ریسمان، مسجد کفش دوزها، مسجد بالا بازار، مسجد طمقاچی ها، و… با این توضیح که بعضی از قسمت‌های بازار بە اصنافی خاص اختصاص داشته و با نام همان صنف شناخته می‌گردد.
از جمله بازار مسگرها، رنگرزها، کفش دوزها، ریسمان فروش ها، ضرابخانه، زرگرها، بزازها، خیاط‌ها و…
در
بازار ...مشاهده کامل متن کاشان راسته اصلی، مجموعه میانچال به عنوان کانون اصلی بازار می‌باشد که بر خلاف الگوهای دیگر، شکل خطی ندارد.
این مجموعه شامل عناصر مختلفی چون تیمچه، سرا، آب انبار و مسجد مدرسه است. وجود چهار سوق میانچال و راسته‌های فرعی یا بازارچه‌های کفاش‌ها، بزازها، ریسمانچی‌ها و بازار ملک بر شکوه و جلال این
بازار کاشان می‌افزاید.
راسته مسگرها از میدان دروازه دولت تا میدان سنگ (مسجد میرعماد) به عنوان یکی از پررونق‌ترین راسته‌های
بازار کاشان به حساب می‌آید.
بازار
مسگری کاشان که تا نمیه‌ی اول قرن حاضر اهمیت و شهرت جهانی خود را از دست نداده بود، بە نقل از ی پروفسور ادوارد براون «در بازار مسگرهای
کاشان با صدای دائمی چکش که روی مس می‌خورد و کوره هایی که مس در آن‌ها قرمز می‌گردد، یکی از نقاط تماشایی مشرق زمین است».
تیمچه امین الدوله
این بنا که در یکی از نقاط
مرکزی بازار قرار دارد متعلق به
دوره قاجاریه است که به دستور یکی از رجال نامدار آن عصر به نام فرخ خان غفاری ملقب به امین الدوله و با معماری استاد علی مریم دراواخر قرن سیزدهم قمری(1285) ساخته شده است.این بنای با شکوه درسه طبقه و با طول وعرض زیاد بنا گردیده است.همه ساله درایام سوگواری حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) این تیمچه میعادگاه گروهها و هیئات مذهبی
کاشان می‌باشد.
در بخشی از میدان سنگ، جلوخانی قرار دارد که به نوعی فضای ارتباطی و دستیابی به مسجد میرعماد را فراهم می‌کند. از مسجد میرعماد (میدان سنگ) تا مجموعه میانچال را راسته بازار بزرگ یا بالا بازار می‌نامند که یکی از پرجنب و جوش‌ترین راسته‌های
بازار کاشان است.
کارکرد این راسته، صباغی یا رنگرزی بوده و آن را منسوب به حاج حسین صباغ می‌دانند که بانی آب انباری به همین نام در بازار است. پس از گذر از مجموعه میانچال راسته‌های زرگرها، گذر نو و پا نخل قرار دارند.
بازارچه پانخل به دلیل ساخت خیابان از پیوستگی کالبدی بازار جدا مانده و عملا قدیمی‌ترین بخش
بازار کاشان بدون هیچ عملکردی در انتهایی‌ترین بخش بازار از چرخه اقتصادی شهر خارج شده است.
پس از بازار پانخل، محله درب باغ و نهایتاً دروازه غربی قدیمی شهر قرار دارد. تیمچه امین الدوله به دستور فرخ خان غفاری در سال ۱۲۸۵ قمری عهد ناصر الدین شاه قاجار از سوی استاد معمار مریم کاشانی ساخته شد.
حسن نراقی در کتاب آثار تاریخی شهرستان‌های
کاشان و
نطنز می‌نویسد: در سفرهای متوالی شاه عباس اول و جانشینان وی بە آن شهر، بازار بزرگ و میدان متصل بە آن اولین مرکز جشن و چراغانی و محل تفریحات شبانه و محفل عیش و نوش و بزم شاهانه بوده است.
کاروانسرای گمرک یا سرای خان که از نظر وسعت و بزرگی در
بازار کاشان بی همتاست، در سمت شمالی بالا بازار و نزدیک میدان سنگ واقع شده است.
در بالای ورودی حجره‌های اطراف میانسرا، کاشی‌های منقوش هندسی و روایی وجود دارد که مجلس بزم و رزم و شکار و ... را نمایش می‌دهد. از کاروانسراهای موجود در بازار تاریخی
کاشان می‌توان به کاروانسرای ذغالی‌ها، کاروانسرای نو و میرپنج اشاره کرد که به سبب نزدیکی به دروازه اصلی شهر، نقش به سزایی در تبادلات اقتصادی شهر داشته‌اند.
مجموعه فرهنگی، تاریخی
بازار کاشان با وجود تمام قابلیت‌های نهفته و آشکارش در برابر خانه‌های تاریخی و جاذبه‌های فراوان دیگر موجود در شهر
کاشان متأسفانه مورد بی مهری مسئولان و بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
مجموعه بازار بزرگ
کاشان که در سال ۱۳۵۵ بە شماره ۱۲۸۴ در شمار آثار ملی بە ثبت رسیده است بر اثر زلزله ۱۱۹۲ هجری قمری همانند سایر عمارات عالیه ویران شد.
اما در زمان سلطنت طولانی فتحعلی شاه قاجار از نتیجه‌ی ثبات اوضاع سیاسی و پیشرفت صنایع محلی ساختمان‌های بزرگ نظیر کاروانسراها، تیمچه و بازارچه‌های متعدد در امتداد بازار بزرگ ساخته شد.
فضاهای معماری امروز
بازار کاشان در واقع از بازسازی‌های دوران قاجاریه و بخصوص
دوره حکمرانی فتحعلی شاه باقی‌مانده است.
مجموعه تاریخی
بازار کاشان از نظر مکانی با امتداد شرقی غربی از دروازه قدیمی شهر (دروازه دولت) آغاز شده و تا گذر پا نخل ادامه می‌یابد.
در گذر از این مسیر، راسته بازار مسگرها، میانچال، بالا بازار، درب زنجیر، زرگرها و گذر نو قرار دارند.
منبع :http://www.momtaznews.com/
http://banki.ir/ads/14429
http://www.negahmedia.ir/
www.tebyan.net ›
