یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه چابهار قلعه تاریخی پرتغالی هاست که در فاصله پنج کیلو متری شهر زیبای چابهار قرار بندر تیس ، قلعه پرتغالی‌ها از زیباییهای شهر
قدمت این قلعه به دوره اسلامی بازمی گردد .
این دژ به ابعاد ۲۶×۵۴ متر ساخته شده‌است. پهنا ساختمان بر پهنهٔ دماغه‌ای که پانصد متر از آبخور دریا فاصله دارد در بخش انتهای دماغه واقع است.
در بخش شمال شرقی درب ورودی اصلی قرار دارد و دارای چهار گوشواره خلفی که در پشت دیوارهای هشتی واقع شده‌اند. هر کدام از آنها خود یک اتاقی است که با پی‌های قطور ساخته شده‌اند.
دارای ایوانی است که با دو پله با حدود یک متر ارتفاع از سطح حیاط دژ بلندتر است. در گوش شمال شرقی آثار اتاق‌هایی وجود دارد که اکنون خراب شده‌اند. و هر کدام دارای یک اتاق بزرگ‌تر مشرف به ایوان اختصاصی هستند.
معماری ساخت بنا (اتاق‌ها و ایوانها) شبیه به کاروانسرای شاه‌عباسی بیستون است که در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده‌است. در سه طرف حیاط حجره‌ها و اتاق‌هایی حجره‌ها و اتاق‌های گوش شمالی وجود دارند.
بندر تاریخی تیس با قدمت بیش از دو هزار سال در دهانه خلیج چابهار جا گرفته است. قلعه پرتغالی‌ها برفراز تپه ای مشرف به جاده چابهار – تیس جای گرفته است.
در این قلعه هشتی بزرگ با اتاق‌های بسیار و ایوان اختصاصی نیز وجود دارد که طرز ساختن آن شبیه به کاروانسراهای شاه عباسی بوده و در زمان شاه سلیمان صفوی ساخته شده است.
علاوه بر آن، در سمت ساحل دریای عمان قلعه دارای دو برج دیده بانی است که برج
سمت راست به صورت یک اتاق ایوان دار و یک شاه نشین روی مجمعی مکعب مستطیل پی سازی شده و استفاده از برج علاوه بر دیده بانی، به صورت چراغ دریایی نیز بوده است.
مصالح بکار رفته در ساخت دژ، آجر، سنگ و گچ می‌باشند و آثاروتزئینات از آجر و سنگ در اطراف گلدسته‌های باقی مانده‌اند، این مناره برای دیدبانی به کار می‌رفته‌است.
و چون بر همه خلیج دهانه تیس اشراف لازم را دارد و در ضمن از فاصله زیادی در دریا دیده می‌شود.
گوشه‌های حیاط قلعه آثاری از آب انبارها دیده می‌شود که از سنگ و ساروج و گچ ساخته شده اند. در بیرون دیوار بلند قلعه آثار چاهی وجود دارد که در سنگ صخره کنده شده و لبه چاه با استفاده از سنگ و ساروج محکم شده است.
سبک ساخت و نوع مصالح بکار رفته مناره و گوشواره به سبک سلجوقی میباشد. و تعمیرات بعدی که در اتاق‌ها و ایوانها انجام شده بیشتر سبک صفوی و سبک دوران قاجار است.
تزئینات دور منار آجر چینی شبیه سبک تزئینات منارهای دوره سلجوقی می‌باشند اگر چه از بین رفته‌اند ولی نقش‌هایی به خط عربی و خط کوفی از اثر برجستگی‌ها و گودی‌ها مشخص می‌شود.
اندازه اتاق‌ها معمولاً ۴×۳ متر یا کمتر است که دور یا چهار سوی یک پهنه پهناور واقع شده‌اند.
قلعه تیس با شماره 555 در فهرست آثار ملی ایران به عنوان یک اثر ملی تاریخی به ثبت رسیده است. (سال 1345 هجری شمسی) بازدید از قلعه تیس که ویرانه‌های آن نشانه رشادت و پیروزی ایرانیان بر استعمار پرتغال است .
محوطه ای که قلعه تیس بر آن بنا شده به دوران پیش از اسلام بازمی گردد. این قلعه در حال مرمت است.
منبع :
fa.wikipedia.org
http://www.goyda.ir/
www.farsnews.com/
http://bia2chabahar.rozblog.com/
