موزه آذربایجان در شهر
تبریز و در جوار مسجد کبود واقع شده‌است و دارای سه طبقه میباشد.
در این موزه که به عنوان دومین موزه تاریخی
ایران پس از موزه ملی
تهران شناخته میشود، آثار متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی به نمایش گذاشته شده‌اند
موزه آذربایجان در سال ۱۳۳۶شمسی توسط آندره گدار، معمار معروف فرانسوی طراحی شده و به دست هنرمندان پرتلاش کشورمان ساخته شد.
اساس
موزه آذربایجان در سال 1336 با نمایش 202 قطعه از آثار فرهنگی ارسالی از
موزه ایران باستان (موزه ملی) در تالار فوقانی کتابخانه ملی سابق
تبریز آغاز شد و اندیشه تاسیس
موزه آذربایجان در محل فعلی در اردیبهشت ماه سال 1337 جامه عمل پوشید.
قبل از بهره برداری از این موزه ، از محل دبیرستان " نجات" سابق برای نمایش اشیاء فرهنگی جمع آوری شده، استفاده می‌شد. این موزه در سال 1341 رسماً افتتاح شد.
برخی از آثار این موزه حاصل حفاری‌های انجام شده در موشلان و حسنلو و قره تپه و خسروشاه
...مشاهده کامل متن و مارلیک و ... است که پیشینه برخی از آنها به ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد میرسد.
به لحاظ قدمت و غنای آثار موجود , موزه آذربایجان یکی از مهمترین موزه‌های کشور محسوب میشود که بیش از نیم قرن سابقه دارد ، این موزه در کنار اهمیت علمی- پژوهشی برای محققان و پژوهشگران ، همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بوده وهمه ساله پذیرای جمع کثیری از علاقمندان است.
این بنا بر اساس نقشه تنظیمی آندره گدار باستان شناس فرانسوی و ترسیم اسماعیل دیباج احداث گردیده است .ساختمان موزه از بخشهای مختلف از جمله چهار تالار نمایش اشیاء تاریخی ، بخشهای اداری و فنی(آزمایشگاه و مخازن ) و کتابخانه تخصصی تشکیل یافته است .
موزهٔ آذربایجان از ۳ سالن به متراژ ۸۰۰ متر مربع و سالن مخصوص نمایش سکه‌ها و مهرهای تاریخی ایران در طبقهٔ اول تشکیل یافته‌است.
در طبقهٔ همکف موزهٔ آذربایجان، آثار و اشیای تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ و دوران پیش از اسلام گردآوری شده‌اند که سفال‌های مربوط به تپهٔ اسماعیل‌آباد با هفت هزار سال قدمت، از تاریخی‌ترین آثار این بخش به‌شمار می‌روند.
قدمت سنگ‌های معدنی «سرپانتین» که در جیرفت یافته شده‌اند نیز به دوران پیش از تاریخ میرسد؛ برروی این سنگ‌ها تصاویری از گیاهان و حیوانات گوناگون نقش بسته‌است.
همچنین مجسمهٔ الههٔ زن که در رستم‌آباد گیلان یافته شده، سه هزار سال قدمت دارد؛ این مجسمه ارزش زن را در دوران ایران باستان به تصویر کشیده‌است. ریتون‌های مربوط به دو تا سه هزار سال پیش نیز در این موزه نگهداری می‌شوند.
اجساد مرد و زنی که مربوط به سه هزار سال پیش هستند در سال ۱۳۷۸ خورشیدی و در پیرامون مسجد کبود یافت شده‌است. این اجساد از بقایای گورستان سه هزار سالهای محسوب می‌شوند که برای بازدید عموم به موزه آذربایجان انتقال یافته‌اند.
سنگ بسم‌الله اثر محمدعلی قوچانی نیز در انتهای سالن طبقه همکف قرار گرفته‌است. چهار قسمت از این سنگ پنج‌قسمتی قاب آن و یک قسمت باقی‌مانده نیز متن آن است.
قدیمی‌ترین آثار طبقهٔ اول موزهٔ آذربایجان مربوط به سدهٔ چهارم هجری و شهر نیشابور است که از مهمترین ویژگی‌های آنها می‌توان به استفاده از خط کوفی، استفاده نقش‌های اسلیمی و استفاده از لعاب سفید در این آثار اشاره کرد.
ظروف سفالی مربوط به دورهٔ ایلخانان و قفل رمزی مربوط به سدهٔ ششم هجری نیز از دیگر آثار تاریخی این بخش محسوب می‌گردند.
در سالن سکه‌ها و مهرهای تاریخی ایران نیز قدیمی‌ترین سکه‌های ضرب‌شده در ایران از دورهٔ هخامنشیان تا دورهٔ قاجاریان به نمایش درآمده‌اند. همچنین نمونه‌هایی از مهرهای تاریخی ایران در این بخش قرار گرفته‌اند.
بخش سنگ‌نگاره‌های تاریخی، جدیدترین بخش موزهٔ آذربایجان است که در طبقهٔ زیرزمین این موزه قرار گرفته‌است. در این بخش مجموعه‌ای از پیکره‌های انسانی، سنگ گورها، سنگ‌های کتیبه‌دار، قوچ‌های سنگی و مجسمه‌های سنگی به نمایش گذاشته شده‌اند.
طبقه زیر زمین موزه آذربایجان از سالهای گذشته محل نمایش و نگهداری مجسمه‌های نفیس و ارزنده ای است که توسط مجسمه ساز شهیر تبریزی آقای احد حسینی خلق شده اند.
موضوع این مجسمه‌ها نگاه عمیق هنرمند به سرگذشت انسان و خلق و خوی او در طول تاریخ بخصوص در قرن بیستم میلادی میباشد.
منبع:
http://www.pcparsi.com/
http://www.hamshahrionline.ir/details/73491
http://tabrizdirectory.ir/listing/azerbaijan-museum/
http://www.eachto.org/index.php/museums/2015-01-15-06-21-35/2015-01-15-06-23-19
