روستای فرح آباد در کیلومتر بیست و دو ساری به دریا که امروزه کاملاَ به دریا وصل شده است واقع شده است. زمانی شهری بزرگ و زیبا بود که شاه عباس کبیر آن را به عنوان پایتخت دوم خود انتخاب کرد و بخشی از سال اداره امور مملکت از این شهر انجام می‌گرفت.
این شهر بیش از پنجاه هزار نفر جمعیت را در خود جای می‌داده است. آثار گرانبهایی از آن دوران به جا مانده از جمله مسجد شاه عباسی، کاخ جهان نما، پل شاه عباسی، تپه عمارت، و امامزاه خلیفه (خلیفه السلطان فعلی) که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
مجموعه تاریخی فرح‌آباد با وسعتی حدود سی تا چهل هکتار مجموعه‌ای از بناهای تاریخی مربوط به بقایای شهر قدیمی فرح‌آباد است که در بین راه ساری-فرح‌آباد قرار دارد.
این ابنیه در زمان شاه عباس صفوی بنا شده و در آن زمان بندری پر رونق محسوب می‌شده است. در دوران صفوی به دلیل رونق فراوان به آنجا دارالسرور و دارالسلطنه می‌نامیدند.
در حال حاضر بقایایی از یک مسجد، مدرسه قسمت هایی از یک پل باقیمانده از یک قصر و حمام از این شهر، در فاصله دو کیلومتری ساحل دریای خزر به چشم می‌خورد.
مسجد این مجموعه با فرم چهار ایوانی با گنبدی بلند ساخته شده است.
نمای ورودی اصلی را سلسله ای از طاقها و یک سردر ورودی شامل میشود که پوشش داخلی آن از مقرنس گچی میباشد که بر روی شانزده قطاء بنا شده است.
ایوان اصلی دارای گنبد آجری نسبتا بزرگ در قسمت جنوبی است که محراب در آن قرار گرفته است .
تنها پایه‌های به جا مانده از مناره‌های این مسجد، دو شبستان عظیم در دو طرف ایوان، حجره هایی در اطراف حیاط از دیگر بخش‌های این مسجد عصر صفوی میباشد . سردر ورودی این مسجد که در ضلع شمالی قرار دارد زمانی مزین به کاشی‌های هفت رنگ بوده که در حال حاضر تنها داغ کاشی‌های آن به جا مانده است.
از تزئینات این مسجد که هم اکنون نشانه هایی از آن باقیمانده می‌توان به کاربندی، کاشیکاری، مقرنس و گچ بری اشاره نمود. با توجه به کتیبه‌های باقیمانده بدنه بنا، این مسجد تا اواخر دوره قاجار مورد استفاده بوده است.
گفتنی است باز سازی گنبد خانه و مناره‌های مسجد، برچیدن کانال تخریب شده و غیر اصولی ساقه گنبد، تعمیر کامل ایوان و گنبدخانه جنوبی و نیز بخش هایی از حجره‌های شرقی و غربی بنا، مرمت ضلع شمالی، مناره‌ها و ... از دیگر اقدامات مرمتی این مسجد در دو سال گذشته به شمار می‌آید.
کاخی هم در این بنا‌ها دیده میشود که کاخ جهان نما نام دارد. دلایل مختلفی برای نان گذاری این بنا وجود دارد از جمله :
1-استفاده مطلق از معماری اصفهان و آثار باستانی اصفهان
با توجه به نام گذاری اصفهان به نصف جهان، از آنجایی که این کاخ ، آثار اصفهان را برای شاه عباس تداعی می‌کرد، آن را "نصف جهان نما" یعنی "اصفهان نما" نامیدند و رفته رفته به "جهان نما یعنی نمای نصف جهان شهرت یافت.
2- زیبای بسار زیاد طبیعت فرح آباد
زیبایی‌های فرح آباد در بکارگیری همه زیبایی‌های طبیعت باعث شد که هر گوشه ای از آن به زیبایی‌های جهان اشاره داشته باشد و شاه عباس، هر جایی از این قصر را به مکانی دیدنی از جهان تعبیر و معنقد بود که در این کاخ، می‌توان جای جای جهان را به تماشا نشست و به همین لحاظ آن را جهان نما نامید، تا اصرار کند که اینجا چیزی از هیچ جای جهان کم ندارد و بلکه بیشتر هم دارد.
چون همه چیز را یکجا در کنار هم دارد.
3-رویت عمارت همسر شاه عباس از این کاخ
یکی از همسران شاه عباس به نام جهان، عمارتی را در فاصله دو کیلومتری این کاخ بنا کرد که الآن فقط یک تپه بسیار مرتفع تحت عنوان عمارت از آن به جا مانده و اهالی محل زمین‌های اطراف آن را تحت عنوان عمارت بن نام گذاری کرده اند.
شاه عباس از برج‌های کاخ خود، عمارت همسرش جهان را نظاره می‌کرد و به همین خاطر نام این کاخ را جهان نما گذاشته بود تا ارادتی به همسرش نشان دهد. شاهد مدعا اینکه هنوز هم نام تعدادی از بانوان قدیمی روستا به نام جهان نامگذاری میشود.
4-چشم انداز بسیار گسترده این کاخ
برج و باروهای این کاخ، بسیار بلند ساخته شده و چشم انداز بسیار وسیعی برای آن ایجاد کرده است. چون فضای اطراف کاخ باز بوده و عرصه طبیعت، دریا و جنگل و رودخانه و صحرا در اطراف آن وجود داشت، این تعبیر را به وجود آورد که از بالای برج‌های آن می‌توان جهان را به تماشا نشست .
تا چشم کار می‌کرد، این چشم انداز وسعت داشت و از این لحاظ نیز به آن جهان نما گفته شد.
این کاخ در تاریخ شانزده اسفند هزار و سیصصد و پنجاه و پنج با شمارهٔ ثبت هزار و سیصد و هفتاد و شش به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منابع:
http://www.ali-ranjbar.blogfa.com/
http://fa.wikipedia.org/
http://www.iranvillage.ir/article-345--0-0.html
