گنبد نمکی جهانی

گنبد نمکی جهانی در مرز استان فارس و بوشهر قرار گرفته است. این گنبد نمکی در صد کیلومتری جنوب غربی شهرستان فیروز آباد واقع شده است.
کوه جهانی یا گنبد نمکی جهانی در جنوب فیروزآباد در استان فارس قرار دارد.
این گنبد نتیجه تکاپوی تبخیری‌های سری هرمز (پرکامبرین پسین-کامبرین میانی) و ظهور آن در سطح زمین می‌باشد که در پایانه شمال باختری تاقدیس سورمه مشاهده می‌شود.
از دیگر پدیده‌های کارستی، چشمه‌های آب شور و آب معدنی می‌باشد که در داخل و اطراف این گنبدنمکی وجود دارد. کارن‌های شیاری، لغزش، درزهای نمکی که بعضی منشا تکتونیکی و بعضی دیگر بر اثر انحلال به وجود آمده است، غارها، گالری‌های انحلالی، ستون‌های انحلالی که به نام دودکش جن معروف هستند و … از فرم‌های مهم کارستی در منطقه به شمار می‌آیند.
کوه جهانی یکی از بزرگترین برون رانی‌های فعال نمکی در کوه‌های زاگرس می‌باشد. نمک از حدود چهار کیلومتری زیر سطح دریا تا یک و نیم کیلومتری بالای سطح دریا افزایش می‌یابد.
این توده نمکی از برون رانی‌های نسل سوم نمک هرمز در زاگرس کنونی پدید آمده است. از نظر ساختاری این گنبد شبیه به یک بیضی می‌باشد که قطر بزرگ آن در جهت شمالی جنوبی می‌باشد و در انتهای غرب تاقدیس کوه سرمه به سطح زمین رسیده است.
حداکثر ارتفاع آن در شمال شرق هزار و چهارصد و هشتاد و سه متر و حداقل ارتفاع آن در جنوب غرب هفتصد متر می‌باشد. بخش شمالی ساختار نسبت به بخش جنوبی مرتفع‌تر است.
گنبد نمکی یکی از پدیده‌های زمین‌شناختی می‌باشد که به لایه‌های بزرگ نمک زیرزمینی که به طرف سطح زمین حرکت کرده‌اند و شکل گنبدمانندی گرفته‌اند، گفته می‌شود.
گنبدهای نمکی ساختمان‌های زمین شناسی گنبدی شکلی هستند که هسته مرکزی آن‌ها از سنگ تشکیل شده است. هنگامی که نمک تحت تاثیر لرزش ناگهانی مانند زلزله قرار می‌گیرد مانند یک ماده قابل ارتجاع عمل می‌کند که یا خرد می‌شود، یا به حالت تغییر شکل برگشت پذیر عکس‌العمل نشان می‌دهد.
اما هنگامی که توده نمک تحت تاثیر فشار مداوم قرار گیرد مانند یک مانع غلیظ عمل می‌کند این پدیده را خزش می‌گویند.
شرایطی مانند نقطه ذوب، انجماد، چگالی، تغییرات فشار و درجه حرارت در شکل‌گیری نمک‌ها موثر می‌باشند. اغلب گنبدهای نمکی در نواحی گرمسیر تشکیل می‌شوند. گنبدهای نمکی ایران در استان‌های فارس و هرمزگان و سمنان دیده می‌شود.
برخی از جزیره‌های ایرانی در خلیج فارس، مانند جزیره هرمز، گنبدهای نمکی هستند.

منابع :
http://fa.wikipedia.org/
http://fa.csgoshop.org/
http://wikimapia.org/
http://fa.journals.sid.ir/
http://www.ensani.ir/