بقعه امامزاده سهل ابن علی در شهر آستانه ، در شهرستان شازند واقع شده است.
اصل بنا متعلق به قبل از صفویه است و الحاقاتی نیز در دوره قاجار و معاصر به آن افزده شده است.
این بنا بر طرحی چهار ایوانی ساخته شده و در حال حاضر شامل یک هشتی چند ضلعی، حیاط محصور از حجره ها، ایوان و قسمت بقعه است.
در بالای در ورودی رواق آن کتیبه ای از سنگ مرمر لوزی شکل نیز دیده می‌شود. در کتیبه منظوم و گچبری شده بنا تاریخ آغاز قرن دوازدهم هـ.ق امده است.
در دو طرف ایوان جبهه جنوب شرقی دو گذرگاه برای داخل شدن به آرامگاه وجود دارد، در دور تا دور حیاط حجره هایی دیده می‌شود، جبهه بیرونی این حجره‌ها با کاشی‌های به رنگ‌های ابی، سبز و سفید تزیین شده است.
از ایوان بزرگ (جنوب شرقی) یک در به یک راهرو باز می‌شود ، این راهرو به شکل دایره به دور اتاقی که مقبره سهل بن علی (ع) در آن اتاق است، می‌چرخد.
از این جهت سبک معماری این امامزاده مورد اهمیت است که بر خلاف بیشتر امامزاده‌ها بنای این زیارتگاه دارای راهروی دایره شکلی به گرد خویش است.
پنجره‌های چوبی مشبکی در بالای اتاق آرامگاه کار گذاشته شده که سبب تهویه هوا و تامین نور بنا می‌شوند.
گنبد بنا دو پوش است و گنبد بیرونی چندین بار دستخوش تغییر شده است.
این گنبد ابتدا آجر پوش بوده، سپس در دوره پهلوی با انجام تغییراتی آن را از سیمان و بتون آرمه ساخته اند و بعدها از صفحات مسی برای پوشش گنبد استفاده کرده اند.
زیر سقف گنبدخانه دارای تزیینات و نقش و نگارهای رنگی است و سقف ایوان نیز مقرنس کاری‌های زیبایی دارد.
پوشش بیرونی گنبد نیز در حال حاضر از کاشی‌های خشتی سبز رنگی پوشیده شده و دور تا دور کمر گنبد با آیاتی از قرآن کریم تزیین یافته است.
داخل ایوان بزرگ بنا دارای تزیینات آیینه کاری بسیار زیبایی به شکل‌های اسلیمی، هندسی و گیاهی است. مصالح به کار رفته در این بنا شامل آجر، سنگ، چوب، گچ و… است.
تزیینات بنا شامل نقاشی و قطاع سازی نیم گنبدها، دو کتیبه گچبری و چند پنجره چوبی مشبک بزرگ و کتیبه هایی به خط نسخ است. این کتیبه‌ها و صندوق موجود در بنا از نظر هنر حکاکی دارای ارزش بسیار است.
در و پنجره‌های چوبی و منبت کاری این بنا در دوره‌های صفویه و قاجار با لطافت و هنرمندی خاصی ساخته شده اند.
در محوطه بیرونی قسمت غربی بنای زیارتگاه سهل بن علی(ع) یک درخت نارون 400 ساله قرار دارد.
همچنین یک اصله درخت توت داخل صحن نو زیارتگاه است که با عمر حدود 800 سال است.
بنای گنبد امامزاده سهل ابن علی (ع) از چند کیلومتری شهر آستانه قابل رویت است و یکی از بلندترین گنبدهای ایران است.
بنای گنبد به حدود قرن 4 هجری قمری و زمان آل بویه بر می‌گردد.
در فاصله 200 متری گنبد سهل بن علی بقعه کوچک امامزادگان طالب ابن علی(ع) وجعفر ابن علی (ع) از آجر ساخته شده است ، احداث این بنا را به شاهزادگان اواخر دوره قاجاریه نسبت داده اند.
منبع:
http://www.negahmedia.ir/
http://www.mehrnews.com/
http://www.yjc.ir/
