روستای خرم کوه

روستای خرمکوه در فاصله پنجاه و دو کیلومتری شهر لوشان در ارتفاع هزار و ششصد و یک متری از سطح دریای آزاد در جنوب استان گیلان، قسمت البرز غربی قرار دارد.
در شمال روستا کوه میله سنگ، در غرب روستا کوه هزارخال، در شرق روستا کوه‌‌‌های منتهی به روستای کلیشم و در جنوبی‌‌ترین قسمت روستا، روبروی روستا کوه نواخان قرار دارد.
مردم این روستا برای انجام کارهای اداری به جیرنده مرکز بخش عمارلو یا به شهر رودبار مرکز ‏شهرستان رودبار مراجعه می‌کنند.
روستای خرمکوه دارای صد و هفت خانوار و جمعیتی در حدود سیصد و چهارده نفر می‌باشد و به گویش تاتی (دیلمی، گیلکی) تکلم می‌کنند.
تاریخ بخش عمارلو و تاریخ روستاهای آن، پر از نشانه هایی می‌باشد که حکایت گذشته این منطقه می‌باشد. در روستای روستای خرمکوه، آثار باقی مانده از گذشته چندین مورد است که چند مورد از آثار تاریخی خرمکوه به شرح زیر است:
1- قلاکوتی: دو قلعه روبه روی هم ،که محل دیده بانی و در دو طرف راه می‌باشد.
۲-بقعه امامزاده طاهر خرمکوه: بقعه امامزاده طاهر (ع) روستای خرمکوه در بخش عمارلو شهرستان رودبار واقع در ارتفاع ...مشاهده کامل متن چهارصد متری کوه هزارخال دارای بنایی با یک اتاق و ایوان به مساحت تقریبی پانزده متر مربع با صندوق و دیوارهای نقاشی شده می‌باشد که قدمت آن به دوران قاجاریه باز می‌گردد.
این بقعه در حدود سال هزار و سیصد و سی و پنج بر اثر سیلاب ویران شد و در آن سال تجدید بنا گردید که در زلزله معروف رودبار به کلی تخریب شد و اکنون محل مرقد به وسیله اتاقکی سنگ و گل به شکل مربع به ضلع دو و نیم متر پوشیده شده است.
۳-اسیو روخونه (باقی مانده آسیاب آبی) در آسیاب رودخان.
۴-قبور و آثار حفاری‌‌های غیر مجاز در زمین‌های کشاورزی دیم در کاکول سر، بره سر، زردبره، لابلا، پس رو و بسیاری از نقاط دیگر که به دلیل بی توجهی و تخریب توسط سودجویان تقریبا نابود شده اند.
5-سکونتگاه و غارهای اولیه، از جمله غار اسکلچک.
روستای تاریخی خرمکوه از نظر معماری با توجه به مصالح به کار رفته (خشت خام، سنگ، چوب، ملاط، کاه گل) با بافت پیچیده و درهم دارای ویژگی و اهمیت خاص خود است.
این روستا با داشتن چهار محوطه شاخص فرهنگی، تاریخی، باستانی، مربوط به دوره‌‌های پیش از تاریخ و تا دوران تاریخی را شامل می‌شود. سه محوطه گورستانی به نام‌‌های قبرستان کاکول سر، بره سر و بیلیش و یک محوطه استقراری تاریخی به نام قلاع کوتی (دو قلعه روبروی هم) است که از دیدگاه باستان شناسی در استان گیلان و بخش عمارلو اهمیت دارد.
روستا درکنار رودخانه بزرگ "اسیو رودخان" (آسیاب رودخان)، شمشارود، توییل روخان (رودخانه گل آلود)، در پای کوه‌‌های هزارخال و میل سنگ واقع شده است و از این نظر محل خوبی برای سکنی گزیدن انسان‌ها در طول سال‌‌های گذشته بوده است.
شاید وجود رودخانه و منابع آبی بالادست روستا دلیل اصلی استقرار ساکنان اولیه این محل بوده، همچنین وجود کوه‌‌ها پناهگاه خوبی برای آن‌‌ها بوده و در کنار این امکانات اولیه دامداری، کشاورزی و صنایع بومی شکل گرفته است.
در سال‌‌های دور مکتب خانه جایگاه تعلیم و تربیت اطفال در روستای خرمکوه بوده است، ملا اشرف، ملا مقام، ملا حمزه و ... از ملاهای معروف روستا بوده اند.
مرحوم قربانعلی نظری از جمله کسانی بوده که در روستاهای بخش دیلمان به مکتب داری مشغول بوده است. اولین مدرسه روستا در دهه‌ی چهل، در روستا دایر شده و در همان سال‌‌ها حمام عمومی و آب لوله کشی عمومی راه اندازی شده است.
در هر کوچه ای شیر آبی و جایگاهی درست شده بود که مردم از آن جا آب بر می‌داشتند. متاسفانه هم اکنون روستای خرمکوه بعد از آسیب دیدگی زلزله شصت و نه فاقد آب لوله کشی بهداشتی می‌باشد.
برای رسیدن به روستای روستای خرمکوه یک مسیر اصلی و سه مسیر فرعی وجود دارد:
1- مسیر اصلی، از مرکز استان، رشت به شهر لوشان (شهر آفتاب گیلان) - امامزاده محمد حنفیه، روستای بیورزین - معدن سنگرود - جیرنده - یکنم - خرمکوه.
2- از استان قزوین به لوشان در ادامه به مقصد خرمکوه که همان مسیر بالاست.
3- استان قزوین - دستجرد - انبوه - ویه ناوه - خرمکوه.
4- رشت - رستم آباد - بره سر - خرمکوه.
5- سیاهکل - توتکی - لاروخانی - دیلمان - جلیسه -خرمکوه.
6- رودسر - رحیم آباد - ملکوت - سه راهی دیلمان - جلیسه - خرمکوه.

منابع :
http://khorramkoh.mihanblog.com/
http://fa.wikipedia.org/
http://www.manazer.blogfa.com/
http://pashaki.ir/
http://www.gilannews.ir/