مسجد کبود گنبد مورد احترام و توجه اقوام مختلف در طول تاریخ شهرستان
کلات نادر بوده است و به همین علت ، کاملترین هنر هنرمندان در خدمت معماری و تزئین نقوش این بنا بکار رفته‌است.این مسجد هم اکنون در مرکز شهر
کلات قرار دارد .
این مسجد چهار ایوانه، دارای گنبدی دو پوشه و نیلگون، صحن و طاق می‌باشد و ساقه گنبد استوانه‌ای شکل و فضای زیر گنبد یک هشت ضلعی منظم است و طول هر ضلع آن حدود ۴ متر می‌باشد.
صحن مسجد مستطیل شکل با عرض ۱۹ متر و طول ۲۷ متر است. استفاده از کاشی هفت رنگ، مهم‌ترین عامل تزئین در بنای
مسجد کبود گنبد شهرستان
کلات نادر بوده که با استفاده از نقوش اسلیمی و گل و بوته در لچکی‌های بالای
ایوان و رواق‌ها به کار رفته است.
بنای اصلی مسجد را از کارهای
دوره سلجوقی می‌دانند که نادرشاه افشار نیز به نوبه خود، بیوتات و ایوان‌های اطراف آن را ساخته است. در اطراف پیشخوان مدخل مسجد، کتیبه‌ای سنگی به خط نستعلیق مربوط به
دوره قاجار نصب شده است که حکایت از تعمیر مسجد در این
دوره ...مشاهده کامل متن توسط یلنگ توش خان ابن فتحعلی، حاکم کلات به سال ۱۲۵۰ هجری قمری دارد.
چند بیت از ابیات کتیبه مسجد کبود گنبد:
در زمان شهنشه ایران شاه بن شاه تا به جد ونیا
شاه گردون وقار، فتحعلی خلد والله ملکه ابدا
ابن فتحلی یلنگ توش خان رفع الله دام عزه و علا
افتخار قبایل اتراک پیرو خاندان آل عبا
عجلوا الصلات قبل الموت۱۲۵۰ هست تاریخ این خجسته بنا
منبع:
http://kalat-e-naderi.persianblog.ir/
http://www.yjc.ir/
http://www.negahmedia.ir/
