این رودخانه از ارتفاعات بین دریاچه فامور و دشت ارژن در غرب
شیراز سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از شهرستان
کازرون و دریافت آب رودخانه‌های سرخون و شیرین رود به جانب جنوب غربی جریان می‌یابد و وارد
دشتستان می‌شود.
جغرافی نویسان قدیم از این رود به نام "رود اخشین" یاد کرده اند. رود دالکی پس از مشروب نمودن اراضی مزارعی، بی براه، سرقنات و دالکی به جریان خود ادامه داده و پس از وارد شدن آب چشمه‌های گوگردی که از کوه‌های مجاور آن سرچشمه گرفته و به آن سرازیر می‌شود در محلی به نام "چم درواهی" واقع در 15 کیلومتری شمال برازجان به رودخانه شاپور متصل شده و در نزدیکی روستایی به نام "رمله" به خلیج
فارس می‌ریزد.
این رود در قسمت علیا به جز درحوالی برازجان به دالکی شهرت دارد ولی پس از دریافت آب شاهپور، حله نامیده می‌شود. رود دالکی در مناطق کوهستانی پر تلاطم ولی در ناحیه هموار
دشتستان نسبتا آرام است.آب آن به علت گذشتن از اراضی نمکی مایل به شوری است .
وسعت حوزه آبریز این رودخانه، 190/5 کیلومتر مربع می‌باشد.میزان آب دهی این رودخانه به وسیله ایستگاه دالکی اندازه گیری می‌شود. به موجب آمار به دست آمده میانگین 20 ساله آب دهی این رودخانه
...مشاهده کامل متن 416 میلیون مترمکعب و دبی سیلابی آن با تناوب 100 ساله 540/2 مترمکعب در ثانیه است.در سال 1286 ه.ق مرحوم حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی که از افراد خیر و نیکوکار بود پل معتبری از سنگ و ساروج در چند کیلومتری شمال شرقی دالکی بر روی این رودخانه احداث کرد که در ابتدا محل عبور و مرور قوافل و سپس مورد استفاده اتومبیل‌ها بود.همچنین بر اساس قراردادی که میان سازمان آب منطقه ای فارس و شرکت ایران سیلو منعقد گردید، شرکت نامبرده از بهمن ماه سال 1363 به احداث سدی از نوع سدهای انحرافی در نزدیکی روستای سرقنات اقدام نمود.
سد مورد نظر که به نام سد سرقنات معروف است به سازمان آب منطقه ای فارس تحویل داده شد و بدین ترتیب اراضی وسیعی از دشت دالکی به زیر کشت رفت. رود دالکی بویژه در قسمتهای شمالی برازجان ،باغات و نخلستانهای وسیعی را مشروب می‌سازد و به واسطه کیفیت مناسب آب ، استفاده کشاورزی زیادی از آن به عمل می‌آید.
سد شبانکاره در نزدیکی بخش سعدآباد بر روی این رودخانه احداث شده است. اطراف سد و پوشش گیاهی بخش شمالی رودخانه ، امکانات لازم را جهت بهره برداری تفرجی و گذران اوقات فراغت مردم و گردشگران فراهم آورده است.
منابع :
استان زیبای بوشهر /سیدجعفر حمیدی
راهنمای گردشگری استان بوشهر/عباس اردکانیان ...(و دیگران)
دشتستان در گذر تاریخ/ محمدجواد فخرایی
http://dalakicity.blogfa.com/post-7.aspx
