یلدا به زبان طبری (مازندرانی) چله شو ، شب اول زمستان میباشد که در زندگی اهالی
مازندران دارای آداب و رسوم خاصی است.در این شب،زنان خانه از صبح روز آخر پاییز خانه را برای بر پایی یک مراسم کوچک سنتی آماده می‌کنند و در این شب در
مازندران شب یلدا بسیار با اهمیت و گرامی داشته میشود.
در این شب، زنان خانه از صبح روز آخر پاییز خانه را برای بر پایی یک مراسم کوچک سنتی آماده می‌کنند و در این شب حتما برنج پخت می‌کنند. مردم منطقه اعتقاد دارند که این شب یک شب خوب و شادی‌آور است و شگون ندارد که بی‌غذا باشند.
مردم اعتقاد دارند که این شب یک شب خوب و شادی آور است و شگون ندارد که بی غذا باشند.در این شب بنا به سنت دیرین همه افراد خانواده دور هم جمع می‌شوند و با خوردن هندوانه،ماست،میوه و آجیل،سرمای فصل زمستان را از خود دور می‌کنند.اعتقاد بر این است که با خوردن ماست یا هندوانه در
شب یلدا،هرگز در زمستان سردشان نخواهد شد.آجیل و شب چره که شامل دانه هایی چون گندم و نخود برشته،تخم هندوانه و کدو،
بادام،
پسته،فندق،
کشمش،
انجیر و توت خشک
...مشاهده کامل متن است هم فراموش نمی‌شود البته گردو که از میوه‌های اصلی سر سفره است.برخی از خانواده‌ها در شب یلدا،پس از خوردن شام،برای شب نشینی شب یلدا به خانه خویشاوندان بزرگتر و یا همچنین همسایه‌ها می‌روند.در این شب دختران دم بخت با پوشاندن صورت خود از هفت خانه چیزی می‌گیرند اگر کسی آنها را ندید و نشناخت حتما به آنچه نیت کرده اند،خواهند رسید.( البته این رسم امروزه کمرنگ شده است.
)
در سال‌های نه چندان دور مردم روستاها که به بستنی یا سایر تنقلات در فصل زمستان دسترسی نداشتند از مخلوط کردن برف و شکر نوعی فالوده درست می‌کردند و می‌خوردند.خوشحال‌ترین افراد خانه در چله شو بچه‌های خانه هستند و قبل از تناول شب چره،پدر خانه یا یکی از اهالی باسواد خانه لای قرآن را می‌گشاید و یک صفحه از آن را قرائت می‌کند،برای اموات خود و اهل محل از دوست و آشنا درخواست آمرزش از درگاه خداوند می‌کند.در این شب، شب نشینی مفصلی برگزار میشود.
اهالی روستاهای مازندران در شادی و مراسم چله شو،حال خانواده هایی که بر اثر وقوع اتفاقی ناراحت کننده نمی‌توانند در این شب شادی کنند را رعایت نموده و حتی بزرگان و بستگان درجه یک،شب چله را در این خانواده‌ها سپری می‌کنند تا بتوانند التیام بخش درد و اندوه آنان باشند.در این شب طولانی سرد و برفی و در کنار بخاری‌های هیزمی و کرسی‌های گرم،بسیاری از قول و قرارهای زندگی در بین اقوام و محلی‌ها تبادل نظر میشود و دراین شب بیشتر شب چره‌ها مثل حلوا،کیک،شیرینی و گندم برشته حاصل سلیقه و هنر زنان و دختران خانه است و بنا به سلیقه زنان خانه شاخه ای از گل یا سبزه در سفره چله شو قرارداده میشود.بعضی از خانواده‌ها جهت مبارکی چنین شبی یک بره نوزاد (ترجیحا سفید رنگ) را جهت خیر و برکت در خانه می‌آورند.پیران اعتقاد دارند که در این شب زمین نفس می‌کشد و از این به بعد روزها بلند شده و شب‌ها کوتاه می‌گردد.
همچنین در این شب برای دخترانی که نامزد دارند، از طرف داماد « خرجی »می‌فرستند. داماد در این خوانچه، تمام چیزهایی که برای شب چله لازم است به اضافه‌ی ماهی و مرغ قرار می‌دهد و بعد از غروب آفتاب به خانه‌ی همسر آینده خودمی‌فرستد.
مردم مازندران معتقدند که اگر در این شب ننه سرما گریه کند، هوا بارانی و اگر پنبه‌های توی لحاف را بریزد بیرون برف و اگر گردنبند خود را پاره کند تگرگ می‌بارد.
افراد خانواده‌ها به شوخی، بذله گویی و گفت و شنود و تفال به دیوان حافظ می‌پردازند. در پایان جشن، هر نفر با چشم‌های بسته تعدادی گردو برداشته و هنگام خواب زیر تشک خود گذاشته و صبح گردوها را می‌شکند اگر مغز آن سفید و خوب بود، نیت‌اش برآورده میشود.
منابع :
http://www.jouybarnews.com/cities/3435
http://mazid.blogfa.com/post/34
