روستای دوان از کهن‌ترین دهکده‌های
ایران بوده که در جنوب غرب استان
فارس و در ۹ کیلومتری شمال
کازرون واقع شده‌است. و در دامنهٔ کوهی از رشته کوههای زاگرس به نام «کوه دوان» قرار دارد.
این روستا یکی از قطب‌های مهم گردشگری کشور است و ساختمان‌ها ، معماری و دیوار چینی باغ‌های این روستا قدمت دو هزار ساله دارد.
روستا دوان به ماسوله
فارس نیز مشهور است اسوله نامیدن دوان هم از آن جهت است که این روستا در منطقه کوهستانی واقع شده و زمین‌های آن در دامنه تپه‌ها و به صورت پلکانی بنا شده است.
اما ویژگی عجیب دوان وجود گورستان‌های متعدد است که برخلاف عرف اکثریت قریب‌به اتفاق روستاهای
ایران که تنها یک گورستان در ورودی و گاه در خروجی ده دارند، دوان چندین و چند گورستان دارد.
از لحاظ تقسیمات کشوری در بخش «
مرکزی » قرار گرفته و جز دهستان « حومه » است. حد شمالی منطقه دوان از غرب به شرق، روستاهای نودان، تره دان و
تنگ چوگان وسطی است.
حد غربی آن از شمال به جنوب، روستاهای
تنگ چوگان سفلی،
...مشاهده کامل متن href="/tourstate/247/حاجی-آباد">حاجی آباد، سلطان آباد، امیر آباد، دریس،جامه بزرگی وشهر کازرون می‌باشد. محدوده جنوبی آن از شرق به غرب از کازرون تا روستای دیکانک می‌باشد.
بالاخره حد شرقی این منطقه از شمال به جنوب روستاهای پاپون، گرگدان، موردک و دیکانک است.
دوانیا به گویش محلی دوون – از زمان اردوان شاه وجود داشته که البته تا زمان جمشید جم اهالی آن متفرقه بودند و پس ازآن – به درخواست جمشید دور هم جمع می‌شوند و با هم زندگی میکنند تا اگر خدای ناخواسته دچار مشکلی شدند – با هم همکاری کنند .
برای همین – ابتدا بخشی به نام دشتک دوان وجود داشت که مردم در آن زندگی میکردند و کم کم به محل دیگری منتقل شدند.دوان از کهن‌ترین دهکده‌های ایران بوده که در جنوب غرب استان فارس واقع و به وسیله رشته کوههای البرز احاطه شده است.
همچنین ادعا شده که محلی به نام دوان در حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح به وجود آمده است و مدارکی دال بر این که تاریخ آن عهد به هخامنشیان باز می‌گردد، وجود دارد و در آنجا آتشکده ای هم هست.
در طول تاریخ این سرزمین، مردم ابتدا پیرو آیین زردشت بودند و در قرن هفتم میلادی، دوانیها نیز مسلمان شدند.
این منطقه دارای ۱۳ طایفه بوده که همگی سال‌ها با صلح و صفا در کنار هم زندگی میکردند و در عین حال، هر یک دارای زمین کشاورزی بوده و اختلافی میان آنان وجود نداشت.
این طوایف همچنین دارای گورستان ویژه خود بوده و این به خاطر تمایل هر طایفه برای در یک جا به خاک سپرده شدن با سایر اعضای خانواده بوده است.
دوان یا به گویش محلی دوون، از زمان اردوان شاه وجود داشته که البته تا زمان جمشید جم اهالی آن متفرق بودند و پس از آن، به درخواست جمشید دور هم جمع می‌شوند و
با هم زندگی میکنند تا اگر خدای ناخواسته دچار مشکلی شدند، با هم همکاری
کنند.
برای همین، ابتدا بخشی به نام دشتک دوان وجود داشت که مردم در آن زندگی میکردند و کم کم به محل دیگری منتقل شدند. در حال حاضر، مکانی به نام مرآفتاب بازار وجود دارد که بازار بین المللی بوده و در قدیم، از بوشهر تا اسپانیا رفت و آمد از این منطقه صورت می‌گرفت.
در زمان پیش از پادشاهی شاپور حدود ۷۰۰ آب انبار داشت که تا امروز نیز وجود دارد و از این رو بعدها که پست روی کار می‌آید، ماموران پست بوشهر تا اصفهان کلاً دوانیها بودند.
اقتصاد روستای دوان همواره بر پایه کشاورزی و الگوهای متداول تولید اقتصادی سیستم فئودالی بوده است و این سیستم برای نخستین بار در ایران در آغاز قرن بیستم منسوخ شد و در نتیجه دوانیها کشاورزان مستقلی شدند و تولیدات عمده آنها بعضاً انجیر، انگور و حبوبات بوده است.
در گذشته دسترسی به روستای دوان به سبب نبود راه‌های ارتباطی به سختی صورت می‌گرفت. مردم دوان نیز مانند سایر مناطق کشور دارای آداب و رسوم مختلفی بوده که این آداب و رسوم نیز در طول سال‌ها تحت تاثیر فرهنگ سایر مناطق قرار گرفته و اصالت خود را از دست داده است.
قلعهٔ دختر
در ارتفاعات بالای کوههای دوان واقع شده و به «قلعه دختر» معروف می‌باشد. این بنا بر روی یکی از ارتفاعات بلند رشته کوههای شمالی کازرون و مشرف به دشت وسیع این شهرستان واقع شده‌است.
بیان دقیق قدمت آن نیازمند حضور کارشناسان میراث‌فرهنگی و حفاری دقیق منطقه‌است، اما با در نظر گرفتن شواهد حداقلی که از مدفون شدن در خاک در امان مانده‌اند (مانند دیواره‌های دور قلعه، خورده سفال‌های درون آن، دیواره‌ها و نوع بناهای ساخته شده درون قلعه، ملات به کار رفته در بنا و...) می‌توان فرض اولیه را بر ساسانی بودن آن قرار داد. (بیان قدمت و کاربری دقیق این قلعه منوط به پژوهش و کاوش کارشناسان و متخصصین حوضهٔ میراث‌فرهنگی می‌باشد.) عدم توجه حفاظتی و علمی (نبود یا پایین بودن مطالعه پیرامون آن) بعلاوه کاوش‌های غیرمجاز منجر به وارد آمدن صدمات فراوانی به این قلعهٔ تاریخی شده‌است.
وجه تسمیه دختر جهت نامگذاری قلعه‌های دختر
یکی از نظریه‌هایی که پیرامون نامگذاری قلعه‌های دختر در ایران مطرح می‌شود، مربوط به دید فرهنگی ایرانیان به دخترهاست.
همانطور که می‌دانیم دختر در فرهنگ ایرانی به عنوان موجودی بکر و دست‌نیافتنی قلمداد می‌شود. قلعه و یا دژهایی را هم که بر روی کوهها و یا تپه‌ها بنا شده و دسترسی به آنها به هر نحو با مشکل امکانپذیر بوده به نام قلعهٔ دختر نامگذاری می‌شده است.
نظریه‌های مختلف دیگری نیز پیرامون نامگذاری این اماکن به نام دختر وجود دارد که اگر فرصتی بود در بخشی دیگر به آنها نیز خواهم پرداخت.
از روستای دوان راه‌های متعددی جهت دسترسی به ارتفاعات بالای کوههای آن وجود دارد. یکی از این راهها که در قسمت شرقی آن واقع شده‌است، مسیری مال رو است که از میان تاکستان‌های معروف این روستا عبور کرده و پس از طی مسیری حدوداً سه ساعته شما را به قلعهٔ زیبای دختر روستای دوان می‌رساند.
راه آسانتر جادهٔ ماشین روی است که در سمت شمال روستا تا نزدیکی قلعهٔ دختر دوان می‌رود.
آب و هوای دوان در بهترین حالت (بهار) خنک و خوش آب و هوا می‌باشد و یکی از بهترین فصل‌های گردشگری این روستا به شمار می‌آید و به طور کلی در تابستان گرم و در پاییز و زمستان نیز خنک و سرد می‌باشد و از نظر آب و هوایی چهار فصل می‌باشد
کشاورزی در دوان عمدتاً بشکل دیمی صورت می‌گیرد بدلیل کمی باران و زمین نامرغوب.
محصولات آن در دوره‌های پیشتر گندم، جو گاهی نخود و عدس بوده است. همچنین باغات انگور، گلابی، انار و انجیر در دوان بوفور موجود بوده است. در این روستا زیتون کاری انجام شده است و از نکات جالب می‌توان به وجود زیتون سیاه در این روستا اشاره کرد.
منبع :
http://www.bazneshaste.com/
http://www.asrekazeroon.ir/?p=7953
http://hamshahrionline.ir/details/118712
http://davan-village.mihanblog.com/post/40
http://davan.foruma.biz/
http://fa.wikipedia.org/
http://news.saramad.ir/fa/news/44226
