یکی از شهرستانهای استان
فارس، شهرستان
استهبان است در شرق استان
فارس و در فاصله 175 کیلومتری شهر
شیراز مرکز استان واقع گردیده است. شهرستان
استهبان این شهرستان از شمال به
دریاچه بختگان و شهرستان نی ریز ،از جنوب به شهرستان
فسا ، از غرب
...مشاهده کامل متن به شهرستان سروستان و از شرق به شهرستان داراب محدود می‌باشد.
مرکز این شهرستان شهر استهبان است و جمعیت این شهرستان بر طبق سرشماری سال ۱۳۸۵، برابر با ۶۷٫۸۷۵ نفر بوده‌است و میانگین ارتفاع از سطح دریا 1731 متر می‌باشد.
استهبان واژه ای پهلوی از عبارت سته بان، به معنای نگهبان شهر است. در گذشته، نام این شهر اصطهبانات بوده‌است که در آبان ۱۳۵۳ خورشیدی به نام کنونی آن، یعنی استهبان تغییر کرده‌است.
استهبان به نامهای دیگری مانند اصبهبذات؛ اصطبهان؛ اصطهبانات؛ استنبات ،سَوُنات ، صابونات و استهبان خوانده شده است. در واقع کمابیش در منابع متعدد تاریخی و جغرافیایی نامی از سرزمین استهبان آورده شده‌است، فارسنامه ناصری گوید که نام این شهر استهبانات بوده که پس از استیلای عرب به اصطهبانات تغییر یافته‌است.
محصول اصلی کشاورزی شهر استهبان، انجیر و زعفران است. در منابع، به محصولات دیگری از جمله: حبوبات، پنبه، تنباکو و میوه‌های دیگری همچون گردو، بادام و انار و ماری جوانا اشاره شده‌است.
زعفران این شهر از نظر عطر و طعم زبانزد و دارای کیفیت منحصر به فردی است اما در بازار تجارت زعفران به علت نداشتن رنگ کافی، شناخته شده نمی‌باشد.
منابع آب منطقه را چشمه، قنات و رودخانه تشکیل می‌دهند. رودخانه‌های این شهرستان فصلی اند و در اسفند و فروردین ماه سالهای پر باران از ارتفاعات جنوبی مشرف به شهرستان سرچشمه گرفته و با گذشتن از غرب شهر به سوی شمال، روستاهای خیر، جاری می‌شوند و در آنجا به دریاچه بختگان می‌ریزند.
پوشش گیاهی این ناحیه اهمیت فراوان دارد زیرا جنگلهای پراکنده آن درختهای متنوعی را در خود پرورش می‌دهند. درختان به، ارژن، سرو کوهی، جرگه و.... با درختچه‌های کوچک، طبیعت سرسبزی را برای این منطقه فراهم آورده‌اند. البته درختکاری از گذشته‌های بسیار دور، یکی از ویژگی‌های مردم این سرزمین بوده‌است و بر همین اساس منابع نیز این شهر را همیشه به صورت «شهرکی پر درخت» بازگو کرده‌اند.
از محصولات این سرزمین می‌توان به انجیر و انگور و زعفران نام برد. بنا به گزارش شفاهی اداره منابع طبیعی استهبان بیشتر درختان این ناحیه را انجیر بخود اختصاص داده‌است.
علاوه بر انجیر باغداران استهبان به پرورش انواع درختان باغی از جمله انگور، بادام، انار، مرکبات و مقدار کمی سیب و گلابی و آلو سیاه می‌پردازند، باغات مرکبات روستای «رودبار» و باغات انار «خیروایج» نیز محصولات مطلوبی ارائه می‌دهند.
مزارع شهرستان در شمال، شمال شرقی و شرق شهر قرار گرفته و هر یک روستا نیز بنا به شرایط طبیعی خود از مقداری زمین کشاورزی برخوردار است با توجه به شرایط مساعد جغرافیائی در این منطقه گندم، جو، پنبه، ذرت، حبوبات، زعفران، صیفی‌جات و سبزیجات بخوبی پرورش می‌یابند.
در پوشش حیوانی این ناحیه می‌توان از حیوانات وحشی چون گرگ، شغال، روباه، بزکوهی، قوچ، میش و حیوانات اهلی چون گوسفند، بز، گاو، الاغ، و تعداد کمی اسب و استر نام برد.
همچنین خزندگان، مار و سوسمارهای بزرگ و کوچک و از پرندگان وحشی و اهلی عقاب، کبک، تیهو، جغد، پرندگان کوچک و مرغ و ماکیان در این منطقه زندگی می‌کنند. حیوانات شکاری و قابل صید منطقه در گذشته نه چندان دور بسیار فراوان بوده و منابع ضمن اشاره به بز، پازن، بز وحشی، قوچ و میش کوهی، کبک و تیهو گفته‌اند که پادزهری که از شکم بز و پازن کوهی در کوهستانهای جنوبی این شهر بدست می‌آمده، بسیار گران قیمت و نادر بوده‌است.
در این منطقه معادن سنگ مرمریت، چینی و سیاه وجود دارد که در استهبان، خیر، رونیز و ایج پراکنده‌اند، از این منابع تنها معدن سنگ رونیز مورد بهره برداری و در امر صنایع ساختمانی بکار می‌رود.
در رودبار ایج معدن منگنز شناسایی شده ولی هنوز به مرحله بهره برداری و استخراج نرسیده‌است.
معادن نفت نیز در ناحیه «دم تنگ» حدود ده کیلومتری غرب شهرستان» از مقادیر قابل توجهی نفت سبز برخوردارند و رگه‌های طلا نیز به مقدار کم در خاکهای ناحیه رودبار یافت شده‌اند.
معادن سنگ و گچ و آهک به وفور در منطقه استهبان پراکنده‌اند و مورد بهره برداری قرار گرفته‌اند. خاک رس استهبان که بهترین خاک سرامیک منطقه‌است ندرتاً توسط صنعت گران سرامیک شهرستان استفاده می‌شود.
نمک دریاچه بختگان نیز در ناحیه خیر مورد استفاده روستانشینان می‌باشد.
از جمله مکان‌های دیدنی استهبان، درخت چنار هزار ساله است که طول عمر این درخت چنار را متخصصین بیش از هزار سال برآورد کرده‌اند. چشمه قهری، مرغخانه، بک بک، آب چک، استخر بوخوم (سلخ بوخو)، استخر پایین (اِسِرّخِ پاین)، استخر بالا، تنگ مرغک در یک کیلومتری شهر رونیز با پوشش جنگلی و فضای سبز، محوطه مسجد سنگی ایج با پوشش جنگلی و آبشار، لای تاریک با آبشار و چشمه سار، سلطان شهباز با پوشش جنگلی و آبشار، تنگ استهبان، تفرجگاه بردانه در راه ایج – داراب با چشمه سار و درختان مرکبات، بک بک زیستگاه پرندگان کمیاب از دیگر جاذبه‌های گردشگری این استان می‌باشند.
منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://estahban.gov.ir/Default.aspx
http://estahbanhp.sums.ac.ir/estmap.html
http://estparamed.sums.ac.ir/moarefishahr
http://eshteghal.farslabour.ir/citys/estahban.aspx
