شبکه اجتماعی گردشگری تیشینه دوست گرامی برای آشنایی با گشت و گذارهای دیگر دوستان از شبکه اجتماعی تیشینه دیدن کنید. مشاهده شبکه اجتماعی گردشگری تیشینه عباس صمدی گزارش خطا جشن سدهآتشکده یزد ( آتشکده زرتشتیان یزد )زرتشتیانیزدکرمانسدهزرتشت آیین جشن باستانی سدهطبق تقویم تاریخی، آیین جشن سده در روز دهم بهمن ماه هر سال به شکل گروهی و با گردهمایی مردم شهر و محله و روستا در محلی، با برپایی یک آتش بزرگ برگزار می‌شود.از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، این جشن آغاز می‌شود. در اشارات تاریخی این جشن همیشه به شکل دسته جمعی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار میشده است. مردمان در گردآوردن هیزم با یکدیگر مشارکت میکنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است. زرتشتیان تهران، کرج، استان یزد و روستاهای اطراف میبد و اردکان، کرمان و روستاها، اهواز، شیراز، اصفهان، اروپا (سوئد) و آمریکا (کالیفرنیا) و استرالیا با گردآمدن در یک نقطه از شهر یا روستا در کنار هم آتشی بسیار بزرگ می‌افروزند و به نیایش خوانی و سرودخوانی و پایکوبی می‌پردازند.تاریخچه جشن سده:جشن سده را به داستان کشف آتش توسط هوشنگ شاه پیشدادی که یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایران بوده، مرتبط می‌دانند. براساس شعری از شاهنامه‌ی فردوسی که این اتفاق را روایت کرده، «هوشنگ‌شاه پیشدادی با گروهی از ملازمانش برای گردش به محلی رفته بود که ناگهان ماری جلویش ظاهر می‌شود. او هم با انگیزه‌ی دفاع از خود سنگی را برداشته و به سوی سر مار پرتابش می‌کند. آن سنگ که از نوع آتش‌زنه بوده، جرقه می‌زند و روش مهار آتش از آن روز جشن گرفته می‌شود.» این‌طور که از اسطوره‌های شاهنامه برمی‌آید، تا پیش از کشف آتش توسط هوشنگ‌شاه پیشدادی، آتشکده‌ها وجود داشته‌اند و از آتش استفاده میشده اما راه کنترل و مهار آتش، از زمان جشن سده اتفاق افتاده است.ریشه کلمه سده:بعضی دانشمندان نام سده را گرفته شده از صد می‌دانند. ابوریحان بیرونی می‌نویسد: «سده گویند یعنی صد و آن یادگار اردشیر بابکان است و در علت و سبب این جشن گفته‌اند که هرگاه روزها و شب‌ها را جداگانه بشمارند، میان آن و آخر سال عدد صد بدست می‌آید و برخی گویند علت این است که در این روز زادگان کیومرث - پدر نخستین - درست صدتن شدند و یکی از خود را بر همه پادشاه گردانیدند و برخی برآنند که در این روز فرزندان مشی و مشیانه به صد رسیدند و نیز آمده: “شمار فرزندان آدم ابوالبشر در این روز به صد رسید. ”»نظر دیگر اینکه سده معروف، صدمین روز زمستان است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده‌است صد روز، و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰روز و ۵۰شب بوده‌است؛ و به علت اینکه از این روز به بعد انسان به آتش دست پیدا کرده‌است شب هم مانند روز روشن و گرم و زنده‌است شب‌ها هم شمرده می‌شوند.یکی دیگر از دلایل گرامی‌داشت این شب این است که ایرانیان دو ماه میانی زمستان را، همان دی و بهمن را، بسیار سخت و هنگام نیرومند گشتن اهریمن می‌دانستند و برای پایان یافتن این دوماه نیایش‌های ویژه‌ای برگزار می‌کردند. از شب چله که چله بزرگ نیز نامیده میشد و در آن مهر برای مبارزه با اهریمن دوباره زاده شده بود تا شب دهم بهمن ماه که جشن سده و چله کوچک نامیده میشد برابر ۴۰ روز است؛ و به سبب اینکه آتش (مظهر گرما و نور و زندگی) در روز سده کشف شده بود و وسیله دیگری برای مبارزه با اهریمن و بنا بر آیین باعث روشنایی شب مانند روز شد از شب چله کوچک تا اول اسفند ۲۰ روز و ۲۰ شب (جمعاً چهل شب و روز) است.یکی از نشانه‌های پیوند این دو پدیده مراسمی است که در بین عشایر سیرجان و بافت برگزار می‌شود:شب دهم بهمن آتش بزرگی بنام آتش جشن سده، با چهل شاخه از درختان هرس شده که نشان چهل روز «چله بزرگ» است در میدان ده برمی‌افروزند و می‌خوانند:سده سده دهقانی/ چهل کنده سوزانی/ هنوز گویی زمستانیزمان اجرای جشن سدهجشن سده یکی از سه جشنی بوده که در دوران اسلامی برگزار میشده و تا اواخر دوره هخامنشیان هم دوام داشته ولی مغول‌ها که حمله کردند این چشن هم تا مدت‌ها برگزار نشد. در درباره خلفای عباسی این جشن باشکوه‌تر از قبل برگزار میشد و برگزاریش تا امروز نیز ادامه دارد.برای برگزاری این جشن همه به صحرا می‌رفتند و با بوته‌ها کوهی میساختند و آنها را آتش می‌زدند و شادی و پایکوبی می‌کردند و معتقد بودند این آتش بازمانده سرما را نابود می‌کند. گردآوری این بوته‌ها فریضه‌ای عمومی و دینی شمرده میشد و بزرگان و مادران، کسانی را اجیر می‌کردند تا به جای آنها بوته جمع کنند. هرچند این تنها قسمت قضیه نبود و جشن، چهره ناخوشایندی هم داشت. پادشاهان و بزرگان دستور می‌دادند، مرغان و حیوان‌های صحرا را گرفته و آنها را به نفت آغشته کنند، بعد به پاهایشان دسته‌های گیاه خشک می‌بستند و آنها را به آتش می‌کشیدند و رها می‌کردند تا در صحرا و آسمان تیره به پرواز درآیند.سده در ۱۰ بهمن هر سال در شهرهای مختلفی برگزار می‌شود. زرتشتیان تهران، کرج، استان یزد و روستاهای اطراف میبد و اردکان، کرمان و روستاها، اهواز، شیراز، اصفهان، اروپا (سوئد) و آمریکا (کالیفرنیا) و استرالیا گرد هم می‌آیند و با روشن کردن آتش، راز و نیاز میکنند. اگرچه در برخی از شهرها سده باشکوه‌تر از بقیه شهرها برگزار می‌شود. مثلا در کرمان و یزد. ارسال مطالب بیشتر
آیین جشن باستانی سدهطبق تقویم تاریخی، آیین جشن سده در روز دهم بهمن ماه هر سال به شکل گروهی و با گردهمایی مردم شهر و محله و روستا در محلی، با برپایی یک آتش بزرگ برگزار می‌شود.از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، این جشن آغاز می‌شود. در اشارات تاریخی این جشن همیشه به شکل دسته جمعی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار میشده است. مردمان در گردآوردن هیزم با یکدیگر مشارکت میکنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است. زرتشتیان تهران، کرج، استان یزد و روستاهای اطراف میبد و اردکان، کرمان و روستاها، اهواز، شیراز، اصفهان، اروپا (سوئد) و آمریکا (کالیفرنیا) و استرالیا با گردآمدن در یک نقطه از شهر یا روستا در کنار هم آتشی بسیار بزرگ می‌افروزند و به نیایش خوانی و سرودخوانی و پایکوبی می‌پردازند.تاریخچه جشن سده:جشن سده را به داستان کشف آتش توسط هوشنگ شاه پیشدادی که یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایران بوده، مرتبط می‌دانند. براساس شعری از شاهنامه‌ی فردوسی که این اتفاق را روایت کرده، «هوشنگ‌شاه پیشدادی با گروهی از ملازمانش برای گردش به محلی رفته بود که ناگهان ماری جلویش ظاهر می‌شود. او هم با انگیزه‌ی دفاع از خود سنگی را برداشته و به سوی سر مار پرتابش می‌کند. آن سنگ که از نوع آتش‌زنه بوده، جرقه می‌زند و روش مهار آتش از آن روز جشن گرفته می‌شود.» این‌طور که از اسطوره‌های شاهنامه برمی‌آید، تا پیش از کشف آتش توسط هوشنگ‌شاه پیشدادی، آتشکده‌ها وجود داشته‌اند و از آتش استفاده میشده اما راه کنترل و مهار آتش، از زمان جشن سده اتفاق افتاده است.ریشه کلمه سده:بعضی دانشمندان نام سده را گرفته شده از صد می‌دانند. ابوریحان بیرونی می‌نویسد: «سده گویند یعنی صد و آن یادگار اردشیر بابکان است و در علت و سبب این جشن گفته‌اند که هرگاه روزها و شب‌ها را جداگانه بشمارند، میان آن و آخر سال عدد صد بدست می‌آید و برخی گویند علت این است که در این روز زادگان کیومرث - پدر نخستین - درست صدتن شدند و یکی از خود را بر همه پادشاه گردانیدند و برخی برآنند که در این روز فرزندان مشی و مشیانه به صد رسیدند و نیز آمده: “شمار فرزندان آدم ابوالبشر در این روز به صد رسید. ”»نظر دیگر اینکه سده معروف، صدمین روز زمستان است. از ابتدای زمستان (اول آبان ماه) تا ۱۰ بهمن که جشن سده‌است صد روز، و از ۱۰ بهمن تا نوروز و اول بهار ۵۰روز و ۵۰شب بوده‌است؛ و به علت اینکه از این روز به بعد انسان به آتش دست پیدا کرده‌است شب هم مانند روز روشن و گرم و زنده‌است شب‌ها هم شمرده می‌شوند.یکی دیگر از دلایل گرامی‌داشت این شب این است که ایرانیان دو ماه میانی زمستان را، همان دی و بهمن را، بسیار سخت و هنگام نیرومند گشتن اهریمن می‌دانستند و برای پایان یافتن این دوماه نیایش‌های ویژه‌ای برگزار می‌کردند. از شب چله که چله بزرگ نیز نامیده میشد و در آن مهر برای مبارزه با اهریمن دوباره زاده شده بود تا شب دهم بهمن ماه که جشن سده و چله کوچک نامیده میشد برابر ۴۰ روز است؛ و به سبب اینکه آتش (مظهر گرما و نور و زندگی) در روز سده کشف شده بود و وسیله دیگری برای مبارزه با اهریمن و بنا بر آیین باعث روشنایی شب مانند روز شد از شب چله کوچک تا اول اسفند ۲۰ روز و ۲۰ شب (جمعاً چهل شب و روز) است.یکی از نشانه‌های پیوند این دو پدیده مراسمی است که در بین عشایر سیرجان و بافت برگزار می‌شود:شب دهم بهمن آتش بزرگی بنام آتش جشن سده، با چهل شاخه از درختان هرس شده که نشان چهل روز «چله بزرگ» است در میدان ده برمی‌افروزند و می‌خوانند:سده سده دهقانی/ چهل کنده سوزانی/ هنوز گویی زمستانیزمان اجرای جشن سدهجشن سده یکی از سه جشنی بوده که در دوران اسلامی برگزار میشده و تا اواخر دوره هخامنشیان هم دوام داشته ولی مغول‌ها که حمله کردند این چشن هم تا مدت‌ها برگزار نشد. در درباره خلفای عباسی این جشن باشکوه‌تر از قبل برگزار میشد و برگزاریش تا امروز نیز ادامه دارد.برای برگزاری این جشن همه به صحرا می‌رفتند و با بوته‌ها کوهی میساختند و آنها را آتش می‌زدند و شادی و پایکوبی می‌کردند و معتقد بودند این آتش بازمانده سرما را نابود می‌کند. گردآوری این بوته‌ها فریضه‌ای عمومی و دینی شمرده میشد و بزرگان و مادران، کسانی را اجیر می‌کردند تا به جای آنها بوته جمع کنند. هرچند این تنها قسمت قضیه نبود و جشن، چهره ناخوشایندی هم داشت. پادشاهان و بزرگان دستور می‌دادند، مرغان و حیوان‌های صحرا را گرفته و آنها را به نفت آغشته کنند، بعد به پاهایشان دسته‌های گیاه خشک می‌بستند و آنها را به آتش می‌کشیدند و رها می‌کردند تا در صحرا و آسمان تیره به پرواز درآیند.سده در ۱۰ بهمن هر سال در شهرهای مختلفی برگزار می‌شود. زرتشتیان تهران، کرج، استان یزد و روستاهای اطراف میبد و اردکان، کرمان و روستاها، اهواز، شیراز، اصفهان، اروپا (سوئد) و آمریکا (کالیفرنیا) و استرالیا گرد هم می‌آیند و با روشن کردن آتش، راز و نیاز میکنند. اگرچه در برخی از شهرها سده باشکوه‌تر از بقیه شهرها برگزار می‌شود. مثلا در کرمان و یزد.
