برج‌های خرقان قزوین شاهکار معماری آجری ایران

برج‌های خرقان قزوین شاهکار معماری آجری ایران

در کنار روستاهای حصار ولیعصر در 30 کیلومتری شهر آبگرم از توابع شهرستان آوج قزوین آرامگاه دو تن از بزرگان دوره سلجوقیˈابو سعید بیجارˈ پسر سعد و ˈابو منصور ایلتایˈ پسر تکین قرار دارد که بصورت دو برج شکوهمند آجری با فاصله 29 متر از یکدیگر خود نمایی می‌کند.

برج شرقی آن به ارتفاع تقریبی 15 متر و قطر 11 متر با طرحی هشت ضلعی و ستون‌های مدور در هر گوشه بر پایه ای از سنگ بنا شده است.

ضخامت دیواره‌های برج به 60 سانتی متر می‌رسد که بر روی آجرهای ساده زیرین، پوشش تزئینی از آجر با ضخامت 21 سانتی متر به کار رفته است.

دو پلکان مارپیچ که در ستون‌های مدور واقع درگوشه‌ها تعبیه شده با 22 پله به غلام گردشی ما بین دو پوش گنبد می‌پیوندد.

ساقه گنبد نواری پهن از نقوش تزئین آجری با طرح‌های مختلف هندسی و در بالای هر ضلع آیه ای از سوره 59 قرآن کریم را در خود پذیرفته است.

در هر یک از اضلاع هشت گانه برج، دو ستونچه مدور تزئینی چسبیده به ستون‌های مدور بزرگ هشت گوشه است که از پایین تا نیمی از ارتفاع اضلاع هشتگانه امتداد یافته و سپس قوس تیزه داری بر روی آنها برپا شده است.

قاب سازی‌های تزئین داخل طاق نماهای اضلاع هشت گانه، هر یک دارای طرح و نقش خاصی هستند که هیچ کدام با دیگری یکسان نیست.

ضلع سردر ورودی برج، تزئین بیشتری از جمله دو خط کتیبه در بر دارد.

داخل بقعه نیز بصورت هشت ضلعی است که در وسط هر ضلع آن طاق نمایی با قوس تیزه دار بر پا گشته و دور تا دور کف بقعه بقایای سکویی به ارتفاع سی سانتیمتر دیده می‌شود.

بر روی دیوار و قسمت کار بندی و زیر گنبد داخلی اثر ارزنده ای از دیوار نگاره‌های دوره سلجوقی مانند طاووس، ستاره‌های شش پر و هشت پر، گل و بوته، پرنده و درخت انار به شیوه استلیزه وجود دارد که در نوع خود کم سابقه و حائز اهمیت بسیار است.

این برج در سال 460 هجری قمری ساخته شده و نخستین بنا با گنبد دو پوش غیر مخروطی در معماری اسلامی است.

بنای برج غربی که در سال 486 هجری قمری به پایان رسیده از نظر طرح و نقشه همانند برج قدیمی‌تر است.

با این تفاوت که یک پلکان مارپیچ دارد و ضمن رعایت ابعاد برج قبلی حدود 55 سانتی متر از ارتفاع بیشتری برخوردار است و کشیده‌تر نیز به نظر می‌رسد.

ترکیب و تنظیم طرح‌های مختلف در این دو بنا که به 30 نقش بالغ می‌شود و اوج هنر آجرکاری به شمار می‌آید، مانند هنری که در طرح ریزی متناسب هیات کلی بنا به کار رفته قابل ستایش است.

سقف این دو برج در زلزله ویرانگر اول تیر ماه 81 آوج فروریخته و شکاف‌های جبران ناپذیری را در بدنه و دیوارهای خود بر داشته است که البته توجه بیشتری از سوی مسوولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌طلبد.
برج‌های خرقان قزوین شاهکار معماری آجری ایران
برج‌های خرقان قزوین شاهکار معماری آجری ایران
برج‌های خرقان قزوین شاهکار معماری آجری ایران
برج‌های خرقان قزوین شاهکار معماری آجری ایران
برج‌های خرقان قزوین شاهکار معماری آجری ایران

مطالب بیشتر
[username]

[username] [shamsidatetime]

[postbody]