یکی از بناهای تاریخی و باستانی استان کردستان

یکی از بناهای تاریخی و باستانی استان کردستان

قلعه قمچقای یکی از بناهای تاریخی و باستانی استان کردستان است که برای تاریخ دوستان گردشگران از جذابیت بالایی برخوردار بوده و در فاصله چهل و پنج کیلومتری شهرستان بیجار بر روی یکی از کوه‌‌های بلند منطقه قرار دارد.
ارتفاع دیواره‌های این قلعه به ۲۰۰ متر می‌رسد و تنها راه ارتباطی قلعه با خارج، گذرگاه باریکی می‌باشد که ساخته و پرداخته دست صاحب هنری است که یک نفر به دشواری می‌تواند از آن عبور کند. وسعت قلعه بالغ بر ۵۰۰۰ متر مربع با مخازن متعدد آب است که در سنگ کنده شده و پناهگاه زیرزمینی آن با عمق ۴۱ پله به صورت تونلی از سنگ کنده شده و به زیر قلعه هدایت می‌شود. از قلعه بزرگ قمچقای در عصر پارت‌ها و ساسانیان نیز استفاده شده که هم زمان با محاصره آتشکده آذر گشسب در تخت سلیمان (۱۰۰ کیلومتری شمال همین قلعه) به وسیله هراکیلوس امپراتور روم، موجبات تخریب آن فراهم شده است. این قلعه از نظر قدمت بسیار حائز اهمیت است و در برهه‌های گوناگون مورد استفاده اقوام مختلفی واقع شده است. بنابراین قلعه و دژ قمچقای یکی از قلعه‌های با ارزش و تاریخی شناخته شده ایران می‌باشد.
موقعیت جغرافیایی قلعه قمچقای به دو دلیل از هیبت و عظمت خاصی برخوردار است؛ نخست آنکه از یکسو به دره ای مشرف است که در قدیم به دره شاهان شهرت داشت و تیغه‌های بلند و هولناک این کوه با پرتگاه‌‌های مخوف و بلند، بالا رفتن از آن و رسیدن به دژ را بسیار دشوار می کند. از سوی دیگر از جنوب غربی، جنوب شرقی و شرق نیز به پرتگاهی دیگر مشرف است از این رو ایجاد استحکامات برای این قلعه لازم نبود اما در سمت شمال که پشته از ارتفاع کمتری برخوردار است بقایای دیوار عریض و محکم از سنگ لاشه با ملات و برج‌‌های نیم استوانه موجود است.
در پای پشته سنگی حصارهای دیگری از قرون وسطی، عمود بر بستر رودخانه کشیده شده است. استحکام قلعه و نشانه‌‌های ساختاری بنا از جمله پی خانه هایی که مشهود است نیز این گمان را تقویت می‌کند که این قلعه ساسانی باشد. در سطح نیز سفال‌‌های دوره اسلامی قرن ۶ و ۷ هجری قمری به چشم می‌خورد.
خارج قلعه در سمت شمال غربی روی پشته پست تر، بقایایی از دیواره‌‌ها و تراس بندی‌‌ها دیده می شود. این پشته از طریق پلکانی که از سنگ کوه تراشیده شده با اراضی مرتفع شمالی مرتبط بود.
آب انباری که به ارتفاع ۱٫۴۰ متر در کوه ساخته شده، تونل ۴۲ پله و راهرویی که آن را هم در دل کوه حفر کرده اند، نشانه‌‌های دیگری از اهمیت ویژه این قلعه و آب انبار آن است. منابع ذخیره آب که توسط تونل پله داری به پایین راه می یابد تا حدودی به آب انباری که در زندان سلیمان وجود دارد شبیه است و نشانه دیگری از قدمت قلعه تا دوره مانایی است.
سنگ‌‌های تراش خورده قمچقای دارای مشخصاتی نیست که بر مبنای آن بتوان زمان ساخت بنای قلعه را به دقت تعیین کرد، با این حال به احتمال زیاد می توان آن را متعلق به دوره‌‌های پیش از میلاد مسیح مثلاً دوره مانایی و ماد دانست که تا دوره‌های ساسانی و اسلامی نیز مورد استفاده بود.
همچنین بر اساس بررسی‌‌های به عمل آمده توسط کارشناسانی چون دکتر رضا مرادی غیاث آبادی و دکتر محمود کردوانی، مشخص شده است که بنای اولیه این قلعه باشکوه به سده‌‌های ۲۱ تا ۲۵ قبل از میلاد باز می‌گردد و این به این معنا است که قلعه قمچقای بیجار بیش از ۴۰۰۰ سال قدمت دارد. گواه این امر وجود کتیبه ای در نزدیکی این قلعه است که به خطی نیمه تصویری (هیراتیک) نوشته شده است، و با توجه به این امر که اولین واضعان خط سومریان بوده‌اند، تصور می‌شود که قلعه و کتیبه قمچقای در اصل متعلق به سومریان بوده است.
یکی از بناهای تاریخی و باستانی استان کردستان
یکی از بناهای تاریخی و باستانی استان کردستان

مطالب بیشتر
[username]

[username] [shamsidatetime]

[postbody]