کاروانسرای مرنجاب

کاروانسرای مرنجاب، کاروانسرا و قلعه‌ای در ارتفاع ٨5٠ متری از سطح دریای آزاد و در دل کویر آران و بیدگل است که در حاشیه جنوبی دریاچه قم، کنار دریاچه نمک، در 50 کیلومتری شمال شرق مرکز شهر آران و بیدگل واقع شده‌است و در مسیر جاده ابریشم قرار دارد و در گذشته راه ارتباطی بین خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر می‌گذشته است.
این کاروانسرای از جمله آثار تاریخی موجود در منطقه می‌باشد که در سال ۱۰۱۲ قمری توسط شاه عباس اول صفوی ساخته شده‌است و در بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیدبانی است و همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تأمین می‌کردند.
ﻧﺎﻡ ﮐﺎﺭﻭﺍﻧﺴﺮﺍ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﺎﻡ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻮﯾﺮ ﻣﺮﻧﺠﺎﺏ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ. ﻣﺮﻧﺠﺎﺏ ﺍﺯ ﺷﺮﻕ ﺑﻪ ﺩﺷﺖ ﮐﻮﯾﺮ ﻭ ﺍﺯ ﺟﻨﻮﺏ ﺷﺮﻗﯽ ﺑﻪ ﺩﻭ ﮐﻮﻩ ﯾﺨﺎﺏ ﻭ ﮐﻮﻩ ﻟﻄﻴﻒ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ.
درباره دلایل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، نقل است که شاه عباس با وجود ایجاد کاروانسرا و قلعه‌های متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده ...مشاهده کامل متن بود، چون تا آن زمان دشمنان به خاطر دریاچه نمک و گستره کویر، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند.
حمله ازبکها و افغانها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه عباس را به صرافت انداخت تا در سال ١٠١٢ قمری سریعاً یک پایگاه نظامی در این منطقه ایجاد کند و جلوی تهدیدات را بگیرد.
در اطراف کاروانسرا حوضچه آبی به طول 50 متر و عرض 15 متر قرار دارد که توسط درختان بید و کوره گز محصور شده است.
کاروانسرا دارای قنات آب شیرین است که برکه بزرگی به وجود آورده است و این در کویر نمک و شوره زار یک معجزه است.
در ضلع شمالی حوضچه 2 تنور قدیمی برای پخت نان قرار گرفته و محوطه این آبگیر در سالهای اخیر برای رفاه حال مسافران جهت برپایی چادر، آجر فرش شده است.در سالهای اخیر اتاقهای کاروانسرای مرنجاب جهت اسکان مسافران مورد استفاده قرار میگیرد.
همچنین در درون کاروانسرا سفره خانه سنتی تعبیه گردیده است.
کاروانسرای مرنجاب 3500 متر مربع زیر بنا دارد و دارای 29 اتاق است. این کاروانسرای تاریخی عهد صفوی تا سال 78 که توسط میراث فرهنگی خریداری و در قالب طرح پردیسان مرمت شد، به شخصی به نام عباس شیبانی تعلق داشت که از آن برای آغل گوسفندان استفاده می‌کرد.
در سال 78 هم‌زمان با واگذاری این کاروانسرا به طرح پردیسان برای مرمت همراه با برخی بناهای دیگر در آن اطراف مانند خانه عامری‌های کاشان، مرمت آن آغاز شد و تا سال 82 طول کشید و کاروانسرا که بسیاری از اتاق‌های آن به خرابه تبدیل شده بود، مرمت کلی شد.
لازم به ذکر است کویر مرنجاب از نظر پوشش گیاهی بسیار غنی است. عمده پوشش گیاهی منطقه شامل گیاهان شور پسند از جمله درخت‌های گز و تاق و بوته‌های قیچ است.
همچنین پوشش جانوری منطقه به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است. از جمله حیوانات موجود می‌توان به گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، آفتاب پرست، انواع مارمولکT مار، عقرب، تیهو، عقاب، شاهین و … اشاره کرد.
کویر مرنجاب یکی از زیباترین نقاط کویری ایران محسوب می‌شود. تپه‌های شنی بلند و جنگلهای تاق جلوه زیبایی به این منطقه بخشیده‌است. قلعه کرشاهی، خطب شکن، چاه کنجه، چاه دستکن یا دستکند، دریاچه نمک آران وبیدگل، جزیره سرگردان و ... از دیگر نقاط دیدنی منطقه محسوب می‌شوند.

منابع:
http://fa.wikipedia.org/wiki
http://www.entekhab.ir/fa/news/56530
http://www.hamshahrionline.ir/details/82254
http://chn.ir/NSite/FullStory/P
http://farhangi.behdasht.gov.ir