منطقه خاییز در جنوب شرقی شهرستان
تنگستان قرار دارد.این منطقه از شمال به رودخانه باهوش و ارتفاعات
قلعه دختر ،از جنوب به ارتفاعات بیرمی ،از شرق به کوه سرخ و از غرب به اهرم محصور میشود.
کوههای خاییز از مجموعه رشته کوههای زاگرس است وبلندترین کوه منطقه بیرمی نام دارد که ارتفاع آن1950 متر میباشد.به این کوه بلندبام استان نیز گفته اند.
وجود این کوه و همینطور وجود چشمه‌های آب شیرین کوه بیرمی باعث وجود آب وهوایی معتدل در این منطقه شده است .
ارتفاع متغیر این منطقه که از 150 تا 1950 متری را شامل میشود که سبب بوجود آمدن3 قسمت آب وهوایی متفاوت و منحصر به فرد گردیده که شاید در هیچ جای استان
بوشهر این تنوع وجود نداشته باشد.
مناطق پست منطقه از ارتفاع 150 متری در بستر رودخانه فصلی رود شیرین در شمال غربی منطقه شروع میشود و تا ارتفاع 500 متری در تپه‌های مشرف به تنگه‌های بیرمی ادامه پیدا می‌کند.
تنگه‌های کوه بیرمی نوع دیگری از پوشش آب وهوایی را تشکیل می‌دهند که از ارتفاع 500 متری از ابتدای تنگه بنیون شروع میشود و تا ارتفاع 900 متری ادامه پیدا می‌کند کوه بیرمی ۷ تنگه مهم دارد که عبارتند از: تنگ تلخ آب بید ،
تنگ بنیون ،تنگ روانی ،تنگ گشی ،تنگ یخ
...مشاهده کامل متن ،تنگ مخدان و تنگ آشی .
وجود چشمه‌های آب شیرین ودائمی درابتدای این تنگه‌ها و ارتفاع نسبتا بالا از سطح دریا باعث رویش گیاهان مختلف و ایجاد جنگلها و نیزارهای زیبا شده است . طبیعت این تنگه‌های منحصر به فرد را درختان چندین ساله همچون پده ،انار، بنه ، بادام وحشی (باسوره)، مرکبات ، نخل ، کنار ، انجیر ،درختچه هایی همچون گز ، خرزهزه ، شیر بادام ،بوته هایی همچون هلپه ، گون ، گل گندم و علفهایی مثل گاوزبان ، بارهنگ ، دم روباه ، پرسیاوشان تشکیل می‌دهند.
وجود حیات وحش متنوع این تنگه‌ها را به اکوسیستمی بارز با چشم اندازی زیبا تبدیل شده است.دمای هوا در این منطقه بطور محسوسی با سایر نقاط استان تفاوت دارد و بهتر و خنکتر است.
تنگ بنیون در منطقه خاییز در جنوب روستای بنیون قرار دارد این تنگ از کنار مسجدی، چند صد متر پایین‌تر از روستا شروع میشود.
این تنگ بسیار سرسبز و پوشیده از درختان پده ،انار، بنه ، بادام وحشی (باسوره)، مرکبات ، نخل ، کنار ، انجیر ،درختچه هایی همچون گز ، خرزهره ، شیر بادام ،بوته هایی همچون هلپه ، گون ، گل گندم و علفهایی مثل گاوزبان ، بارهنگ ، دم روباه ، است
تراکم درختان در انتهای تنگ بیشتر می‌شودتا جایی که در برخی ازمناطق برای عبور از میان درختان باید نشست.
رودی در میان تنگه جاری است که چشمه‌های واقع در انتهای تنگ آب آن را تامین می‌کنند. نیزارهای زیبایی اطراف رود را پوشانیده است. چشمه‌ها در کنار یکدیگر واقع شده اند و دو حوضچه به عمق حدوداً یک متر را تشکیل داده اند.
چشمه سمت چپ را به یک منبع آب هدایت کرده اند که پس از پر شدن آن به درون حوضچه سرازیر میشود. دسترسی به این تنگ از طریق جاده ارتباطی شهرستان اهرم به روستای بنیون میسر است.
منابع:
http://www.jonoubnews.ir/showpage.aspx?id=48183
http://www.asiyo.ir
http://www.sook.ir/showcontent.aspx?OWVLyTSAL36W8Z2DpZznEA
http://daliranetangestan.com/showcontent.aspx?MVrTtfmytYY
http://deyaremehr.ir/baharestan/baharestan/2129-1391-12-20-18-12-57.html
http://banyoon.blogfa.com/8907.aspx
