قلعه کوه قائن دژ تاریخی در ۳ کیلومتری جنوب قائن است که در دوره‌های مختلف تاریخی کاربرد نظامی و دفاعی داشته است.
قلعه فعلی بر ویرانه‌های قلعه قدیمی ساخته شده و مصالح عمده‌ای که در ساختمان این قلعه به کار رفته سنگ و ساروج است ضمن آنکه تمام سطوح دیوارها و بدنه بیرونی حصار برج‌ها بندکشی شده است.
در مورد قدمت قلعه کوه نظرات گوناگونی ابراز شده و برخی چون سرپرسی سایکس معتقدند که این قلعه بخشی از شهرآرتاگوانا است که در
دوره هخامنشیان مقابل هجوم لشکریان اسکندر ایستادگی کرد وبرخی دیگر عقیده دارند که این قلعه یکی از قلاع به یادگار مانده از
دوره ساسانی است.
این مجموعه عظیم سنگی که به طول حدود 400 متر در راستای غرب به شرق و بر فراز ارتفاعات رشته کوه قهستان کشیده شده است
این دژ یکی از بزرگترین دژهای
خراسان جنوبی است , سال‌ها مرکز حکومت حکام ایالت قهستان بود ه است ,این قلعه مشرف بر منطقه قهستان بوده و حاکمان آن در هنگام خطر یا حمله دشمن از مناطق شرقی ،با
نور آتشی که بالای قلعه کوه زردان،درفاصله 65کیلومتری آن توسط قوای نظامی خودی برافروخته میشد،آگاه می‌شدند
کار مرمت این بنای ارزشمند که در سال 1384 با احداث
...مشاهده کامل متن پلکان دسترسی به قلعه آغاز شده است, مرمت و بازسازی از سر درب ورودی قلعه و برج و باروهای جنوبی آغاز شده است.
قلعه کوه قاین از سمت جنوب و شرق به کوهستان و از سمت غرب و شمال مشرف به دشت قاین است و شکل معماری و فرم طاق‌ها، طاقچه‌ها و درگاه‌های به جا مانده و تشابه آن با آشیانه عقاب در غرب استان فارس قدمت این قلعه عظیم سنگی را تا دوره ساسانیان تایید می‌کند
قلعه کوه قاین در اواخر قرن پنجم هجری مرکز فرماندهی و هدایت دیگر قلاع منطقه قهستان بوده است و معماری قلعه با استفاده از ناهمواری‌های کوه از دو بخش سربازان، جنگجویان و قسمت امیر نشین تشکیل شده است
مصالح عمده بنا که در ساختمان این قلعه به کار رفته سنگ و ساروج است و تمامی سطوح دیوارها و بدنه بیرونی حصار برج‌ها، بندکشی شده است، همچنین گفته شده این قلعه در عصر سلجوقی به دستور قاضی حسین قاینی که از جانب حسن صباح مامور ترویج فرقه اسماعیلیه در قهستان و خراسان شده بود ساخته شد.
این قلعه دژ دفاعی محکمی در برابر حملات مهاجمین بوده و گنجایش هزاران سرباز را داشته است و خواجه نصیرالدین توسی در زمان طوفان ایلغارهای وحشی به ایران به این قلعه پناهنده شده و کتاب اخلاق ناصری را به نام ناصرالدین محتشم قهستانی فرمانروای قاینات در همین محل انشا کرده‌است.
این مجموعه‌ی عظیم سنگی با شماره‌ی 4803 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و تحت حفاظت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌باشد.
منبع:
http://toluqaenat.blogfa.com/post-135.aspx
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8812240081
http://chtn.ir/Default.aspx?tabid=84&articleType=ArticleView&articleId=72617
http://www.ghatreh.com
http://www.khorasannews.com/News.aspx?type=4&year=1388&month=12&day=18&id=97299
http://fa.wikipedia.org
http://birjand.irib.ir
http://www.mehreghaenat.com/ghaenat/494--------400---.html
http://mahdeiran.mihanblog.com/post/10
