بادگیر از مظاهر و سمبلهای تمدن ایرانی است.
بادگیر چپقی سیرجان در
کرمان تنها بادگیر متفاوت نسبت به دیگر بادگیرهای جهان از نظر معماری می‌باشد.
که برای خانه سید علی اصغر رضوی ساخته شده است.
بادگیر تشکیل شده است از برجکی تقریباً مرتفعتر از جاهای دیگر خانه در روی بام. عموماً بادگیرها بر روی قسمتی از خانههای کویری به نام حوضخانه بنا میشدهاند.
حوضخانه ایوانی کوچک بوده است که در انتهای اتاقهای تابستانی هر عمارت قرار داشته است اتاقهای تابستانی تشکیل شدهاند از اتاقهایی با ابعاد بزرگ و درهای زیاد ــ گاهی اوقات تا ۵ در ــ به دلیل جریان یافتن هوا در آنها که در انتهای آنها حوضخانه بود.
حوضخانه به شکل فضای رابط میان حیاط خانه و اتاقهای تابستانی است. در میان این فضا، حوض کوچکی بود و دلیل نامگذاری این فضا نیز به علت وجود این حوض در میان این فضا بود.
بادگیرها دقیقاً در بالای این حوض قرار دارند، ولی از طریق منافذی که دارند جریان هوا را به روی آب حوض هدایت میکنند.
بادگیر معمولاً چهارگوش است و در دیوارهای چهارگانهٔ آن چند سوراخ تعبیه شده‌است. درون بادگیر با تیغه‌ها و جدارهایی که از خشت یا چوب و خشت ساخته شده‌است، به چند بخش تقسیم می‌شود.
سفرنامه نویسان قرون وسطی بیشتر از بادگیرهای شهرهای
...مشاهده کامل متن کویری و گرم و خشک مانند یزد و گناباد و طبس، کرمان، بم و زاهدان نام برده‌اند کاریز و بادگیر و خانههای گنبدی بدون تردید از نمادهای تمدن ایرانی است هر سه کلمه بصورت معرب به زبان عربی نیز راه یافته قنات - بادجیر و بادکیر و قبه و قبعه معرب‌های فارسی کلمات فوق هستند.
بادگیر چپقی نوعی بادگیر است که به جای فضای مکعبی شکل خارجی، سازنده از ایجاد چند لوله‌ی خم دار ( زانو مانند) برای حجم خارجی بادگیر استفاده کرده است، اما کانالها و قسمتهای داخلی مانند نمونه‌های چند طرفه است این نوع بادگیر تنها در سیرجان دیده شده است.
نما سازی بادگیر خود از ویژگیهای خاصی برخوردار است و در نهایت ظرافت به وسیله‌ی آجر کاری و یا گچ بری ساخته می‌شود.
معمار آن، سید محمد شجاعی، این بادگیر را در زمان پهلوی اول با الهام از هواکش‌های کشتی ساخته است. سازنده این بنا حاج سید محمد شجاعی است که آن را در زمان پهلوی اول از روی دودکش کشتی‌ها ساخته و تلفیقی از معماری و صنعت است.گفته می‌شود سیدمهدی شجاعی اهل سیرجان در راه بازگشت از سفری که با کشتی می‌پیموده، توجه وی به خنک بودن استراحتگاه کشی جلب می‌شود که علت آن را در معماری خاص دودکشهای کشتی می‌یابد.
وی با تلفیق از این ایده به فکر ساختن بادگیری به شکل دودکشهای کشتی در شهر خود افتاد که جهت خنک نگه داشتن داروهای منزل طبیبی مورد استفاده قرار گرفت. بادگیر با شبکه‌های هندسی منظم آن که در زیر بادگیر قرار دارد،بر روی فضاهای مستطیل شکل شمالی - شرقی قرار گرفته که هوای اطراف را با عبور از کانال‌های تهویه به درون فضاها که در واقع تابستان نشین خانه بوده،فرستاده است.هم اکنون این بادگیر به عنوان نماد شهرستان سیرجان معروف است.
این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۴۶۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منبع :http://kerman.irib.ir/web/tabiat/23061-1392-10-30-08-42-41
http://sirjann.blogfa.com/post/992
www.tabnak.ir
http://mehremihan.ir/
