غار کلماکره

آدرس : استان لرستان، شهرستان پل دختر، در ۱۳٫۵ کیلومتری شمال غربی شهر پل دختر در جنوب کوه مله Maleh در ارتفاع ۵۵۰ متری از سطح دشت روستای دره باغ
غار کلماکره در استان لرستان وبخش مرکزی پلدختر واقع شده است
دهانه‌های تقریباً دو قلوی غار در پناه پوز صخره‌ای شیب‌دار با دیدی کاملاً کور قرار گرفته است ، به همین دلیل تاکنون دهانه‌های آن از نظرها پنهان مانده‌است ؛ بنابراین از هر نظر مأمن بسیار مطمئنی برای اختفا و شرایط اضطراری به حساب می‌آمده است .
ارتفاع غار از سطح زمین حدود 650 متر می‌باشد که دهانه آن به طرف دره ای عمیق گشوده شده و از منظرگاه آن می‌توان جلگه سمیره و کشکان را مشاهده کرد.
غار « کلماکره » از غارهای باستانی و کهن لرستان است که داستانی شگفت انگیز و سرنوشتی پر از راز و رمز دارد.
طبق گفته بومیان منطقه یکی از اهالی پلدختر که به شکار علاقمند بوده است، در سال 1367 جهت یافتن شکار به کوه « مهله » می‌رود و بر حسب تصادف به دره‌ای می‌رسد که غار کلماکره در دل صخره‌های آن قرار گرفته است.
شکارچی مذکور بر روی صخره‌های مقابل غار به انتظار ...مشاهده کامل متن بز کوهی‌ای می‌نشیند که شاهد ورودش به غار بوده است، پس از چند دقیقه کل برمی‌گردد و شکارچی متوجه چسبیدن ریش‌های کل به هم می‌شود که بیانگر وجود آب در داخل غار است.
بالاخره شکارچی در پی ورود به غار مذکور به صورت اتفاقی با اشیا عتیقه و گرانبها مواجه می‌شود و پس از استخراج گنجینه که با کمک دوستانش صورت گرفته، آن را تا مدت‌ها مدفون می‌کنند و بالاخره در حادثه‌ای قضیه لو رفته و جریان به اداره میراث فرهنگی آن زمان لرستان منعکس می‌شود و غار کلماکره در آذرماه سال 1368 مورد بازدید اکیپ کارشناسان میراث فرهنگی استان لرستان و جمعی از کوهنوردان کرمانشاه قرار می‌گیرد.
در زبان لری « کلما » به معنی محل زندگی « کل » یا پازن و « کره » به معنی درخت انجیر وحشی است و چون در دهانه این غار درخت انجیر وحشی قرار گرفته بدین نام مشهور گشته است ، به عبارت بهتر کلماکره یعنی غاری که محل زندگی کل وحشی بوده و درخت انجیری آن را فرا گرفته است .
مجسمه‌های این غار عمدتاً نقره ای و شامل اشکال حیوانات وحشی، تنگ‌های نقره ای با برجستگی‌های بسیار زیبا، ریتون و سکه‌های طلا و نقره می‌باشند که بخشی از آنها در موزه فلک الافلاک شهر خرم آباد نگهداری می‌شوند.
تا کنون راز و رمز این اشیای عتیقه در پرده ای از ابهام باقی مانده است. به گمانی ظروف نقره ای که به اشکال مختلف از غاز کلماکره به دست آمده است باید غنایمی باشد که کاسیان یعنی ساکنان اصلی لرستان از یغماگران و سپاهیان آتنی گون باز پس گرفته اند.
آتنی گون از سرداران اسکندر مقدونی بوده که جهت دستیابی به همدان از کوههای لرستان عبور کرده است.
بر اساس مطالعات کمیته غارنوردی استان کرمانشاه، مساحت کلی فضاهای شناخته شده غار در حدود 4300 متر و طول فضاهای متصل به هم و شناخته شده مسیر فعلی آن در حدود 670 متر و ورودی آن دهانه ای طبیعی است که در دل صخره و به سمت غرب دره باز می‌شود.
قسمت ورودی غار دارای فضایی به طول تقریبی 20 متر و به عرض حدود 8 متر می‌باشد که پس از طی کردن آن به چهار تالار نسبتاً گسترده که قطر دهلیزهای ارتباطی و پر پیچ و خم این تالارها و برخی ورودی‌های حفره ای آن نزدیک هشتاد سانتی متر است، دست میابیم.
ارتفاع تالارها و دهلیزهای غار بین 80 سانتی متر تا 15 متر در نوسان است. دهلیز اول که دارای پیچ و خم نسبتاً زیادی است و بیش از 30 متر طول دارد، در ابتدای آن ستونهای استلاگمیت و استلاکتیت به هم ریخته و شبیه بتکده ای است که بتهای آن در هم شکسته شده است.
در تالار اول آبچال کوچکی به شکل گشنیز وجود دارد که سطح آب آن ثابت است و با برداشت آب مجدداً آب زیرزمینی نفوذ کرده و در سطح ثابتی قرار می‌گیرد
دهلیزی کوچک به طول تقریبی 4 متر و به ارتفاع 3 متر تالار اول را به تالارهای بعدی ارتباط می‌دهد.
آویزهای شکوهمند و به اشکال مختلف و ستونهای رسوبی مرمری تالارها که برخی از آنها کامل شده و تا ارتفاع 15 متری قد برافراشته و به چکیده‌های سقف غار متصل گشته اند، از جمله زیبایی‌های توصیف ناپذیر و طبیعی این مکان شگفت انگیز می‌باشند.
قطر یکی از ستونهای تالار سوم حدود 4 متر می‌باشد.
گیرایی منظر حیرت آور این ستونها مرمری و تلالو سطوح آذین بسته شده جانبی غار و وجود آب کافی در آن، احتمالاً در دوره هایی از تاریخ دل بستگی هایی را در انسان آن روزگار برانگیخته است به نوعی که گروههای انسانی مختلفی در این غار زندگی کرده اند.
علاوه بر اشیا کشف شده شواهدی همچون دیوار چینی‌های دست ساز با سنگ و گچ و کاه گل و قطعات پراکنده سفال در تالار اول و خمره‌های گذارده شده روی ستونهای دو تا سه متری استلاگمیت و قطعات سفالین شکسته در تالار دوم و سوم نشانه وجود زندگی در این غار سحرآمیز است.
این مکان راز آلود نه تنها از لحاظ بازشناسی تحولات فرهنگی بشر اثری عمیق و قابل تامل است که از حیث تحولات زمین شناسی و غار شناسی نیز در خور اهمیت و پژوهش می‌باشد
یکی از آثار منحصر به فردمربوط به این غار، شیردال باستانی است,جام شیردال مربوط به دوره هخمامنشی و احتمالا 500 سال پیش از میلاد مسیح است
بسیاری از اشیای تاریخی و ارزشمند این غار که از آن به عنوان یکی از ۶ گنجینه بزرگ کشف شده در جهان یاد می‌کنند امروز در موزه‌های خارج از کشور است ؛ از جمله این موزه‌ها که آثار بی نظیر غار کلماکره را در خود جای داده اند می‌توان به موزه لوور پاریس ، سن پطرزبورگ روسیه ، متروپولیتن نیویورک ، بریتیش میوزیوم لندن ، موزه میهو ژاپن و .
. . اشاره کرد .
هم چنین تعدادی از این آثار در موزه‌های مختلف داخلی از جمله موزه ایران باستان ، موزه قلعه فلک الافلاک ، موزه تبریز و موزه ایلام نگهداری می‌شوند. بسیاری از اشیای مکشوفه از کلماکره که به خارج از کشور راه یافت در قالب یک نمایش ویژه در نیویورک ، لس‌آنجلس ، لندن و وین در معرض دید عموم گذاشته شدند .
در تیر ماه ۱۳۷۱ خورشیدی رسول بشاش پژوهشگر ایرانی مأموریت یافت که تعدادی از کتیبه‌های اشیا منسوب به غار را مورد مطالعه قرار دهد . وی موفق گردید برای اولین بار نام یک خانواده‌ی سلطنتی گم شده و یک سرزمین ناشناخته را معرفی نماید ؛ قطع نظر از دو کتیبه نوشته شده به خط آرامی کهن و آشوری نو که ممکن است مورد اخیر از تاراج‌های نینوا به این مجموعه راه یافته باشد ، اسناد و مدارک متنوعی به دست آمده که به طور مطمئنی نشان می‌دهد برای نگارش ظروف از سبک و خط میخی عیلامی جدید سوم (۵۸۵ تا ۵۳۹ ق.م) استفاده شده و عقاید روشنی جهت صحت و درستی کتیبه‌ها ابراز شده است .
لمبرت نیز موفق گردیده تعداد زیادی از کتیبه‌های مربوط به ظروف را قرائت نماید . وی در یادداشتی مقدماتی به نام ۲۲ شخص برخورد کرده که ۴ تن از آن‌ها عنوان شاهی دارند .
قرائت کتیبه‌ها نشان می‌دهد که این اشیا متعلق به سرزمین سمتی ( ساماتوره ) بوده و بنیانگذار آن پادشاهی به نام « آمیریش » فرزند « دابالا » می‌باشد . این گنجینه به خوبی ثروت فوق‌العاده این سلسله‌ی محلی را آشکار می‌سازد .
بنابراین ، شاهان سمتی که از کتیبه‌های موجود بر روی اشیا غار کلماکره شناخته شده‌اند احتمالاً قلمرو کوچک قبایلی را در جنوب لرستان فرمانروایی می‌کردند .

منبع:
http://rasekhoon.net/article/show/166865/
http://zaramoosh.blogfa.com/post/217
http://www.mehrnews.com/news/2158638
http://www.yjc.ir/fa/news/3950010
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920714001109
http://www.zagrosian.com/telex-162.html