خانه تیزنو یکی از کهن‌ترین خانه‌های شهر
دزفول است. این خانه به شماره ۲۵۷۳ در ردیف آثار ملی
ایران به ثبت رسیده و یکی از بزرگترین و زیباترین خانه‌های محله قلعه‌است که از دید شیوه مهرازی همه ویژگی‌های خانه‌های
دزفول را دارا میباشد.
این سازه در ضلع شرقی میدان اصلی محله قلعه
دزفول گسترده شده‌است و با زیستبوم و روش زندگی شهر سازگار است. پیکره و کالبد سازه به زمان صفویه باز می‌گرد که دگرگونی‌های زیادی در زمان قاجار و آغازه پهلوی به خود دیده‌است.
این خانه دارای هشت در ورودی،
ایوان مرکزی، اتاق‌هایی در ایوانها، غلام گردش، شبستان و شوادون میباشد.
سبک بیشتر خانه‌های قدیم ایرانی به این شکل بوده که خانه شامل هشتی-حیاط
مرکزی-اطاقهای ایوانی-غلام گردش و شوادان میشده است.هشتی فضایی چند ضلعی بوده که کل خانه را از دیدرس غریبه‌ها مخفی نگه میداشته است به طوریکه اگر در خانه باز میماند داخل خانه از خیابان قابل رویت نبوده.
همچنین وقتی یک مرد غریبه وارد خانه میشده چند ثانیه ای در هشتی توقف میکرده تا ساکنان خانه حجاب در بر کنند و سپس "یا الله" گویان وارد حریم خانه
...مشاهده کامل متن میشده است.
بعد از هشتی حیاط مرکزی خانه قرار داشته که معمولا وسط آن حوضی پر از آب و دورتادور باغچه و درخت بوده.محیط حیاط‌های مرکزی هم شامل ایوان خانه میشده که در یک فضای مربع شکل و به اندازه چند پله بالاتر از سطح زمین قرار داشتند.دور تا دور ایوان اطاقهای خانه با پنجره‌های وسیع و نورگیر ساخته میشده که به فراخور میزان ثروت خانواده وسعت و تجمل آنها تعیین میگشته.در کنار این ایوانها هم "غلام گردش" قرار داشته.راهروهای باریکی که برای رفت و آمد خدمتکاران منازل ساخته شده بودند.
معمولا در دیواره‌های آجری بناهای قدیمی سوراخهای کبوتر تعبیه میشده.که این پرنده‌های آرام بق بقو کنان با جفتهایشان درون آنها زندگی میکردند و همانجا لانه میساختند و تخم میگذاشتند.نگران خوردو خوراک هم نبودند زیرا در خانه‌های قدیم ایرانی همیشه دستهای مهربانی بوده که بعد از هر وعده غذا باقیمانده سفره و نانها را برای آنها در حیاط بریزد...
علاوه بر اینها در خانه‌های مناطق گرمسیری زیرزمینهایی ساخته میشده که سقف آنها یک متر بالاتر از کف حیاط قرار داشته است و به آنها "شوادان" میگفتند.این فضاها معمولا بسیار خنک بودند و برای نگهداری مواد غذایی از آنها استفاده میشده.گاهی هیم برای فرار از گرمای تابستان در روز ساکنان خانه به آنجا پناه میبردند.
فضای اصلی خانه درونگرا بوده و دارای یک ایوان اصلی در طبقه همکف و دو ایوان فرعی در طبقه اول است. کفسازی حیاط با استفاده از آجرهایی با ابعاد ۲۰،۲۰،۳ صورت گرفته‌است.
بنا دو طبقه بوده و طبقه همکف آن به واسطه ۴ پله از حیاط بالاتر میباشد. در جلوی ایوان اصلی و اتاق‌های طبقه همکف صفه وجود دارد.
دلیل نام گذاری این خانه تاریخی به اسم تیزنو، نام مالک آن بوده‌است.
منبع :http://biyataberavim.persianblog.ir/post/273
http://fa.wikipedia.org/wiki
