خراشاد نام روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان بیرجند استان خراسان جنوبی است.این روستا درانتهای رشته کوه باقران قرار گرفته و در دره ای سبز و باصفا در میان کوهها قرار دارد و به همین دلیل هوایی سرد و کوهستانی دارد.
خراشاد برگرفته از زبان پهلوی به معنای طلوع خورشید است . از طرفی چون در دره ای شرقی واقع شده محل تابش و طلوع خورشید هم آن را نامیده اند .
این روستا به همراه سرسبزی و زیبایی و نیز وجود کوههای سبز رنگ چهره ای ییلاقی و تفرجگاهی به خود گرفته است به طوری که به نام طرقبه بیرجند شناخته میشود.
در سالهای اخیر, ساخت و ساز ویلاهای تفریحی و اقامتگاهی رشد فزاینده ای گرفته است.
تاریخچه روستای خراشاد، به پیش از اسلام بازمیگردد. وجه تسمیه این روستا, خود نشان از تاریخ چند هزار ساله این روستا دارد. همچنین وجود آثاری مانند قبرستان زرتشتی‌ها (گبرها) در نزدیکی کاریز خراشاد، قلعه و تونلهای زیر زمینی ( که برای مقابله با یورش ترکمنها ساخته شده اند, واقع شدن در ۴ کیلومتری روستای کوچ و نگاره‌های لاخ مزار نیاز به اکتشافات و پی جویی‌های باستان شناسی را بیش از پیش نشان میدهد.
مردم خراشاد مردمی آرام صلح جوی، بافرهنگ و علم دوست هستند. اولین دبستان در منطقه، به نام دبستان دقیقی در سال ۱۳۲۲ به همت دکتر محمد اسماعیل رضوانی در این روستا ساخته شد.
از ویژگیهای جالب توجه خراشاد، پرورش افراد و شخصیت‌های موفق و نخبه بسیاری در زمینه‌های علمی, فرهنگی و اقتصادی است که بسیار بیشتر از ظرفیت یک روستا ۱۰۰۰ نفری می‌باشد.
بطوری که این منطقه را به عنوان یک روستای نخبه پرور در سطح ایران معرفی نموده است.
از مشاهیر و مفاخر خراشاد می‌توان به دکتر محمد اسماعیل رضوانی (پدر علم تاریخ معاصر ایران) ، آخوند ملامحمد علی خراشادی و محمد حسین خراشادی را نام برد.
از آثار تاریخی و قدیمی این روستا می‌توان به قبرستان گبرها یا زرتشتیان ، قلعه و برج خراشاد ، تونلی زیرزمینی که این قلعه و برج را به هم متصل کرده ، آسیاب آبی و حمام قدیمی اشاره کرد.
مردم این منطقه بیشتر به کشاورزی، دامداری، قالی بافی، گلیم بافی و توبافی (پارچه بافی سنتی) اشتغال دارند، در سالیان اخیر با رشد بخش صنعتی در خراشاد و احداث واحدهای صنعتی مانند کشتارگاه صنعتی، مرغداری، بسته بندی چای، مصالح ساختمانی و … در این بخش هم اشتغال زایی صورت گرفته‌است.
صنعت مرغداری در جنوب خراسان, نخستین بار توسط برخی از نخبگان اقتصادی این منطقه با تاسیس نخستین مرغداری در خراشاد, گسترش یافته و در حال حاضر ۱۲ مرغداری فعال در سطح روستا مشغول تولید هستند.
زعفران، زرشک، عناب، توت، گردو و زردآلو، می‌توان محصولات عمده کشاورزی خراشاد هستند.
همچنین بانوان خراشاد با تاسیس شرکت تعاونی روستایی زنان خراشاد و ارائه خدمات در زمینه تهیه موارد مورد نیاز معیشتی و حرفه‌ای اعضا, تامین اعتبارات و وامهای مورد نیاز و ارائه خدمات به منظور بهبود امور حرفه‌ای , نقش قابل توجهی در گسترش اشتغال زایی در منطقه ایفا می‌کنند.
بطوری که به عنوان یکی از فعالترین تعاونی های روستایی در سطح استان شناخته شده‌است.
شرکت تعاونی روستایی زنان خراشاد کلیه محصولات را از هنرمندان خریداری و به اقصا نقاط کشور ارسال می‌نماید.
خراشاد به عنوان نخستین روستای هدف صنایع دستی کشور از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری معرفی شده‌است.
پارچه بافی سنتی خراشاد یا توبافی به زبان محلی، یکی از مهمترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است به طوریکه به عنوان تنها صنایع دستی این استان، نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور شده‌است.
در خراشاد تقریبا تمامی بانوان به شغل بافندگی مشغول هستند. حتی بانوان دانشجو یا شاغل که موقتا در بیرجند اقامت دارند در ایام تعطیلات که به خراشاد بازگشته و به هنر بافندگی می‌پردازند.
خراشاد دارای بیمارستان روستایی، مخابرات، خانه بهداشت، تعاونی‌های روستایی، شورای حل اختلاف، حسینیه، بانک، دفاتر پست، بیمه، تاکسی تلفنی، کانونهای فرهنگی، تربیتی و ورزشی، دبستان، راهنمایی، دبیرستان، خوابگاه دانش آموزی و دیگر امکانات می‌باشد.
منبع:
http://www.negahmedia.ir/media/show_podcast/60220
http://rrtyui.tebyan.net/post/72
http://www.iranvillage.ir/article-379--0-0.html
http://khorashad.com/about/
