خانه لطفعلیان

خانه تاریخی لطفعلیان بخشی از یک مجموعه سکونتگاهی متعلق به مصدق الممالک از وابستگان فتحعلی شاه قاجار می‌باشد که در خیابان شهید مصطفی خمینی شهرملایر قرار دارد و اکنون بازسازی شده و بعنوان موزه ملایر مورد استفاده قرار گرفته است.
سازنده و مالک اولیه خانه مرحوم محسن مصدقی معروف به مصدق الممالک بوده که در عصر فتحعلیشاه قاجار واسطه رابطه خویشاوندی که به دربار داشته با بهره‌گیری از معماران زبده آن دوره اقدام به ساخت این مجموعه نموده است.
این خانه در ۲ طبقه و از ۳ بخش اندرونی، حسینیه و اصطبل تشکیل شده که در حال حاضر بخش حسینیه آن مورد استفاده قرار می‌گیرد.نمای بیرونی خانه با کاهگل پوشیده شده است و بدون پنجره و تزئینات بیرونی است، این معماری خاص در دوره قاجار به دلیل حفظ حریم خانواده و همچنین تهدید اشرار بوده است.
سردر ورودی این خانه از آجرکاری‌ها و نقوش جالب ساخته شده است و در کنار ورودی آن نیز پاخوره هایی به شکل حجره به چشم می‌خورد,ورودی داخل این خانه به صورت هشت ضلعی یا هشتی کریاس واقع شده که از سوی راهرویی با پوشش طاق ضربی به شکل دالانی بلند به ۳ راه پشت بام، اصطبل و حیاط کوچک مستطیلی شکلی منتهی می‌شود.
در سه ضلع شرقی، غربی و جنوبی حیاط اتاق هایی با نمای بیرونی آجرکاری و نقوش و تزئینات ...مشاهده کامل متن هنری و نمای درونی به شکل صلیب، با سقف لمبه کوبی و پنجره‌های ارسی با شیشه‌های رنگی دیده می‌شود.
اتاق‌های قسمت غربی این بنا میهمان خانه و محل پذیرایی میهمانان بوده است که درطبقه زیرین آنها حوضخانه ای با تاق ضربی آجری شکل قرارگرفته ست.آب این حوضخانه از قنات‌های پارک سیفیه ملایر تأمین می‌شده در تابستان هوایی مطبوع را جهت استفاده تابستانی اهالی خانه ایجاد می‌کرده است.در محوطه زیرین این اتاق‌ها نیز دالانی است با سقف آجری ضربی که مطبخ انبار غذایی بوده است.
ضلع شمالی حیاط نیز از دیواری بلند باطاق نمای آجری و پوشش گچی ساخته شده است که به کوچه مشرف می‌شود.ضلع شرقی حیاط نیز در ۲ طبقه اتاق هایی با دیواره گچی و سقف لمبه کوبی شده و پنجره‌های چوبی ساده مشاهده می‌شود که نشیمنگاه تابستانی و زمستانی اهالی خانه بوده است.
تزئینات لمبه کوبی چوبی در سقف طبقه اول و وجود درهای ارسی با شیشه‌ای الوان از دیگر ویژگی‌های این بنا است.
طبق گفته رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان ملایر این خانه در سال ۱۳۸۳ توسط اداره میراث فرهنگی شهرستان از مرتضی خان لطفعلیان خریداری شد. در حال حاضر این مجتمع با کاربری گنجینه و به عنوان موزه تاریخ و فرهنگ شهرستان ملایر شناخته می‌شود.
خانه تاریخی لطفعلیان در سال 1380 با شماره 4892 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.


منبع:
http://hamedan.irib.ir/
http://www.tabnak.ir/fa/news/348649
http://www.hamshahrionline.ir/details/137081
http://jaryan.ir/?p=5108
http://reza-momeni.vcp.ir/
http://loor.ir/