چشمه علی

چشمه علی یکی از مهم‌ترین تفریحگاه‌های استان سمنان است که در شهر دامغان واقع شده است.
مجموعه چشمه علی که یک فضای محصور شده برای تفریح تابستانی شاهان قاجار بوده‌است. این مجموعه از دو بخش قراول‌خانه و سازه درون آب تشکیل شده‌است.
قدمت سازه‌های درون مجموعه به زمان صفویان می‌رسد اما کاربری تفریحی آن بیشتر در روزگار قاجار بوده‌است.
در دو طرف ساختمان درون آب استخر قرار دارد که نشیمن گاه شاهان قاجار بوده‌است. این مجموعه دارای حمام و مسجد هم بوده که امروزه ویران شده‌اند. چشمه علی دامغان یکی از خوش آب‌وهواترین منطقه‌های تابستانی ایران است که در زمان‌های گذشته به این چشمه «هزارچشمه» یا «علی بولاغ» می‌گفتند.
چشمه علی که نام اصلی آن بنا به نوشته مورخین علی بولاغ است در شمال غربی دامغان و در مسیر راه دامغان ـ کیاسر ـ ساری و به فاصله سی و دو کیلومتری دامغان واقع شده است.
...مشاهده کامل متن در اطراف آن باغات و کوه‌های زیبا و سرسبزی وجود دارد که از آب آن‌ها از همین چشمه تامین می‌شود. این چشمه از لحاظ تقسیمات جغرافیایی در حوزه دهستان رودبار قرار دارد و دارای دو دریاچه می‌باشد که اولی در شمال و دیگری در جنوب عمارت فتحعلی شاه قرار دارد.
دریاچه شمالی بر تپه خاکی هموار با سنگ و شن متصل است که قسمت اعظم آب چشمه از این قسمت خارج می‌شود.
این رودخانه ماننددیگر رودخانه‌های دامغان فصلی بوده و از شاخه‌های دامغان رود و آستانه تشکیل می‌شود که از دره‌های جنوبی شاه کوه گرگان سرچشمه گرفته و به دشت کویر ختم می‌شود و شامل پنجاه چشمه می‌باشد که سالانه سی میلیون متر مکعب آب را در دشت دامغان جاری می‌سازند.
در قسمت جنوبی مجموعه چشمه علی ساختمانی قرار دارد که توسط آقامحمد خان قاجار ساخته شده است. درسمت شمالی و در داخل دریاچه به فاصله حدود پانصد متر از تپه‌های آبده، ساختمانی دو طبقه و دارای ایوان محصور در آب وجود دارد که توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است.
طبقه بالایی و پایینی از دو طرف باز هستند و هر کس در آن بنشیند دو طرف دریاچه را می‌تواند مشاهده نماید. در تاریخ آمده است چون فتحعلی شاه قاجار در مولود خانه دامغان به دنیا آمده است پس از رسیدن به سلطنت، علاقه زیادی به محل تولد خود پیدا کرد و چند دفعه به دامغان سفر نمود.
وی در سفری که برای جلوگیری از پیشرفت نادر میرزا پسر شاهرخ نادری در مشهد ، به طرف خراسان می‌رفت در چشمه علی توقف نموده و دستور ساخت عمارتی را بدون فوت وقت داد.
در این سفر‌ها، وی با مشاهده عمارت چشمه علی ، پر از شعف و شادمانی می‌شد و شعرای وقت نیز فرصت را غنیمت شمرده و اشعار بسیار زیبایی را می‌سرایند که حکاکان آن‌ها را بر سنگ حک کرده و در عمارت نصب می‌کنند.
پس از ساخت این عمارت ، فتحعلیشاه اعلام کرد: «این عمارت کعبه ثانی نیاز دارد» و دستور داد مسجدی در کنار چشمه بنا کنند.
سپس در کنار عمارت مسجدی با طاق رومی ساخته شد که تا چندین سال پیش آثاری از آن مشاهده می‌شد. فتحعلی شاه در آن زمان دستور داد وقف نامه ای را برای چشمه علی بر دو سنگ حک و در مسجد نصب نمایند ولی به دلیل عدم کارایی و ویران شدن مسجد ، آثار باقی مانده تخریب و مجدداً در همان محل مسجدی زیبا احداث گردید.
چشمه علی علاوه بر مناظر و طبیعت زیبایش ، منبع تامین کننده آب شهرستان دامغان نیز به شمار می‌اید و مهم‌تر آن که آن را به حضرت علی (ع) نسبت داده اند و قطعه سنگی که روی آن منقوش است مورد توجه بازدیدکنندگان بوده است.
البته در حال حاضر اثری از آن سنگ نیست. این چشمه در سال هزار و دویست و هفده هجری قمری وقف امام زمان (عج) شده است. چشمه علی علاوه بر اینکه مکانی توریستی محسوب می‌شود، محلی مذهبی و مورد احترام برای مردم نیز می‌باشد.

منابع:
http://fa.wikipedia.org/
http://www.beytoote.com/iran/tafrihi/fountain-damghan.html
http://www.tarikhaneh.com/chehreha/damghan/cheshmeh%20ali.htm
http://pic.damghannews.com/