قنات زارچ که از قدیمی‌ترین و طولانی‌ترین قنات‌های دنیاست، از روستای
فهرج در شصت کیلومتری شهر
یزد سرچشمه می‌گیرد و حدود سی کیلومتر آن نیز از اکرمیه تا
دروازه قرآن از زیر شهر
یزد می‌گذرد و پس از خروج از شهر
یزد و طی چند کیلومتر دیگر به بخش زارچ می‌رسد.
پس از ورود اسلام به
ایران، مسجد جامع، بزرگ‌ترین و معروف‌ترین مسجد تاریخی شهر
یزد نیز در حریم
قنات زارچ ساخته شد و چند میله چاه این قنات در محدوده این مسجد قرار گرفت تا علاوه بر پر کردن آب انبار وسیع زیر مسجد، نمازگزاران نیز بتوانند از طریق پایاب برای وضو گرفتن از آب قنات استفاده کنند که این پایاب هنوز هم قابل استفاده است.
این قنات سه شاخه کوره جدا از هم به نامهای : شیرین ، شور و ابراهیم خویدکی دارد که در مجموع طول کوره قنات بیش از هفتاد و یک کیلومتر می‌باشد.
تعداد چاه‌های آن دو هزار و صد و پانزده حلقه شمارش شده است که عمق مادر چاه آن به هشتاد و پنج متر می‌رسد و آبدهی آن بیست و پنج لیتر در ثانیه گزارش شده است که در مقایسه با
...مشاهده کامل متن آبدهی سال‌های دور که حدود صد و پنجاه لیتر در ثانیه ذکر شده، رقم قابل توجهی به شمار نمی‌آید .
دلیل این کم آبی افت شدید سطح آب‌های زیر زمینی منطقه براثر استفاده بیش از حد و نامناسب از آنها می‌باشد.
از دیگر ویژگی‌های قنات زارچ می‌توان به مربعی بودن مقطع چاه‌های آن در مقایسه با دیگر قنات‌های موجود که مقطعی بیضوی و یا دایره شکل دارند، اشاره کردکه پیشینه حفر چنین چاه هایی به زمان زرتشتیان بر می‌گردد.
قنات زارچ از سه هزار سال گذشته آب هشتصد خانوار کشاورزی را تامین می‌کنند و همچنین حدود بیست و پنج هکتار سطح زیر کشت باغی از جمله باغات انار، انگور، انجیر، سیب، پسته و هلو به همراه چهرصد هکتار سطح کشت زراعی را تحت پوشش دارد.
تعداد مالکان این قنات ده نفر می‌باشد و حدود چهل هکتار ارازی کشاورزی از آب این قنات استفاده می‌نمایند.
منابع :
http://www.mehrnews.com/
http://fa.wikipedia.org/
http://www1.jamejamonline.ir/
http://www.yjc.ir/
