کلیسای گئورگ مقدس در سال هزار و هشتصد و نوزده میلادی برابر با هزار و دویست و سی و پنج هجری قمری بوسیله خانواده آوادیان، که از خانواده‌های سرشناس ارمنی بوشهر بودند، و با کمک سایر مسیحیان ساکن این شهر از جمله انگلیسی‌های مقیم بوشهر در زمینی گسترده ای در محله شنبدی بوشهر بنا شد.
کلیسا در زمینی مستطیل شکل قرار گرفته و ساختمان اصلی آن نقشه ای شبیه به یک چلیپا دارد. در دو طرف بنای کلیسا حیاط هایی قرار دارند که برای دفن مردگان اختصاص داده شده بود.
این کلیسا تا سال هزار و نهصد و چهل و هشت فعال بود تا آنکه پس از فوت ملکومیان، ارمنی سرشناس بوشهری، ارمنی صاحب نفوذ دیگری در بوشهر وجود نداشته و در نتیجه تمام اموال و اشیاء کلیسا به کلیسای وانک اصفهان انتقال داده شد.
در سال هزار و نهصد و هفتاد و چهار و به دنبال استقرار چند خانواده ارمنی دیگر در بوشهر هیات ارامنه کلیسا را بازسازی و با فرستادن اشیاء مورد نیاز دوباره شروع به فعالیت نمود ولی با گذشت چند سال باز هم فعالیت کلیسا متوقف گردید.
ساختمان کلیسا به صورت قرینه در عرض طراحی شده و از بالا به شکل صلیب دیده می‌شود. این بنا شامل تالار اجتماعات، محراب، اتاقهایی در دو طرف محراب و دو راهرو در دو طرف تالار می‌باشد.
کلیسا فاقد برج ناقوس بوده و دو ناقوس فلزی آن به صورت عرضی بر فراز راهروی شمالی کلیسا قرار داشتند.
تالار اجتماعات این ساختمان در گذشته بزرگتر بوده و تا میان خیابان انقلاب کنونی ادامه داشته است که در سال هزار و سیصد و چهل با طرح این خیابان جهت ایجاد محور شمالی – جنوبی در بافت قدیم به سمت دریا، بخشی از آن ویران شد و قسمتی از حیاط مشرف به خیابان هم به مجتمع تجاری تبدیل شد.
تالار اجتماعات کلیسا بزرگترین قسمت آن به شمار می‌آید که حدود دوازده متر طول و هشت متر عرض دارد. سقف این تالار به وسیله پله‌های چوبی که هشت متر طول دارد با چندل‌های فرعی که با تخته‌های طولی به هم متصل شده اند پوشش داده شده است.
هفت ستون چوبی که قسمت بالایی آنها به شکل زیبایی با چوب تزئین شده است به استحکام سقف کمک می‌کنند.
مهمترین و زیبا‌ترین‌ترین بخش کلیسا محراب آن می‌باشدکه توسط پله هایی که به صورت قرینه در دو طرف آن قرار دارند به تالار متصل میگردد. این بخش از یک مربع تشکیل شده است که سه ضلع آن طاقنما بوده و از سمت غرب به تالار باز می‌باشد.
قسمت فوقانی بوسیله گوشه سازی به هشت ضلعی و سپس دایره تبدیل شده و پوشش محراب به صورت گنبد بر روی آن قرار میگیرد.
به دنبال متروک شدن بنای کلیسا در سالهای پس از انقلاب و با توجه به آب و هوای مرطوب منطقه، بنای کلیسا با سرعتی زیاد رو به ویرانی نهاد و قسمت اعظمی از سقف و گنبد آن فرو ریخت.
در حال حاضر بنا توسط سازمان میراث فرهنگی در حال بازسازی است و سقف و گنبد آن به شکل اولیه مرمت شده اند ولی طبق رویه جاری این سازمان دخل و تصرف‌های نامتعارفی در این بنا هم اعمال شده است.
همانطور که گفته شد در طرفین بنای کلیسا محوطه هایی برای دفن مسیحیان فوت شده پیش بینی شده بود. نگاهی به تاریخ حک شده بر روی سنگهای یادبود این افراد نشان دهنده دفن مسیحیان در این مکان از زمان ساخت کلیسا تا پایان جنگ جهانی دوم می‌باشد.
اکثر سنگهای مزار این مجموعه بسیار زیبا و نفیس بوده و بیشتر آنها در کشور هندوستان تراشیده و سپس برای نصب بر گور متوفی به این مکان منتقل شده اند.
این کلیسا در تاریخ هفتم مهر ماه هزار و سیصد و هشتاد و یک با شماره ثبت شش
هزار و پانصد و چهارده به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
منابع :
http://davasaz.blogfa.com/
fa.wikipedia.org
http://hosienshakery.blogfa.com/
http://www.nasimjonoub.com/
http://rcirib.ir/paygah_marakez
