حمام تاریخی میرزا رسول مهاباد در استان
آذربایجان غربی در کنار یکی از گذرگاه‌های قدیمی بازار در مرکز شهر ( تقاطع خیابان طالقانی و سید نظام ) قرار گرفته است و قدمت آن به همراه مسجد جامع و حوضخانه‌های سنتی این شهر به دوران صفویه و قاجاریه بر می‌گردد .
این حمام که ساختاری مشابه دیگر گرمابه‌های قدیمی
ایران دارد شامل سربینه، گرمخانه و فضای انتقالی و گنبد است . هر کدام از گنبدهای گرمخانه و سربینه ، چهار نورگیر در بغل و یک نورگیر در مرکز دارد .
خزینه این حمام در قسمت گرمخانه است . بینه آن دارای پلان تقریباً مربع شکل بوده و همچنین دارای پشت بند می‌باشد . حمام دارای دو گنبد نا برابر است که بر روی هر کدام چهار عدد نورگیر قرار گرفته است .
تفاوت اندازه و ارتفاع گنبدها به فضای تاریخی این حمام تنوع خاصی بخشیده است . ورودی کنونی این بنا الحاقی است که اخیراً احداث شده و ورودی اولیه آن از بازار اصلی بوده که اکنون راهروی آن به مغازه تبدیل شده است .
مصالح اصلی بنا سنگ و آجر است که از آجر در پوشش طاق و تویزه‌ها و از سنگ در پی و برخی دیوارها استفاده شده است . این بنا در حال حاضر کاملاً مرمت شده است .
حمام میرزا رسول دارای تزیینات خاصی
...مشاهده کامل متن در اصل بنا نبوده ولی بعد از مرمت آن ازاره کاشی فیروزه ای رنگ به آن الحاق شده است .
حمام میرزا رسول؛ حمامی از دوره صفویه
حمام میرزا رسول مهاباد که تاریخ احداث آن دقیقا معلوم نیست ولی از نحوه معماری ساختمان این احتمال وجود دارد که همزمان باشد با احداث مسجد سرخ (مسجد جامع) در دوره حکومت صفویه و قاجار، با شماره 4848 در تاریخ 9 اسفندماه سال 1380 شمسی به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.
این حمام در مجاورت میدانی موسوم به میدان آرد و بازار قدیمی شهر قرار گرفته است و به علت آجرکاری و طاق‌های بلند به عنوان اثری بی نظیر شناخته می‌شود. اداره میراث فرهنگی سال 1380 اقدام به خرید این حمام نموده و پس از بازسازی آن را به عنوان موزه مردم شناسی درآورده و قسمتی از آداب و رسوم و فرهنگ مردم منطقه را در آن به نمایش گذاشته است و ابزار و آلاتی که در سالهای گذشته برای کشاورزی، آهنگری، نانوایی، ریسندگی و... استفاده می‌شدند به چشم می‌خورد. همچنین آثار سفالی و مسی و انواع سکه‌ها که در دوران قدیم در این مناطق رواج داشته دیده می‌شوند. قسمتی از این آثار از طرف مردم منطقه جهت جلوگیری از نابودی و از بین رفتن آثار تقدیم موزه خانه شده‌اند ، به همین جهت نام این افراد در کنار آثار به چشم می‌خورد.
حمام آراسته با پیکره‌های در پوشش لباس کردی
در فضای 537 متر مربعی این موزه‌خانه در قسمت رختکن و گرمخانه بیش از 25 پیکره به چشم می‌خورد که با زیباترین لباس‌های محلی مردم منطقه آراسته شده‌اند، همچنین حنابندان و نحوه حمام کردن مردان منظره خاصی به این موزه‌خانه بخشیده است.
این حمام مانند حمام‌های قدیمی ایران دارای رختکن، گرمخانه و فضای انتقال و گنبد می‌باشد و هر کدام از گنبدهای گرمخانه و رختکن دارای چهار نورگیر در بغل و یک نورگیر در مرکز می‌باشند.
حمام دارای دو گنبد نایکسان می‌باشد که تفاوت اندازه و ارتفاع گنبدها تنوع خاصی به حمام تاریخی بخشیده است. محل رفت و آمد حمام تازه ساخت می‌باشد و قبلا" محل رفت و آمد از طریق بازار اصلی بود که اکنون راهرو آن اکنون تبدیل به مغازه شده است.
مصالح به کار رفته در ساخت بنا آجر و سنگ می‌باشد، در پوشش طاق و تویزه‌ها استفاده شده و سنگ در پی و برخی از دیوارها به کار گرفته شده است. این بنا دارای تزئینات خاص بوده و نحوه آجر چینی طاق و تویزه‌ها از عوامل تزئینی این بنا محسوب می‌شوند.
در گذشته ارتباط حمام با بیرون از طریق گذری بود در کنار کاروانسرای سیمون که بعدها مسیر ورودی را بر روی خیابان سیدنظام درست کردند.
مردم مهاباد و منطقه امیدوارند بازسازی و حفاظت از این آثار گامی باشد جهت والا داشتن میراث پدران و تقدیم نمودن آنها به نسل‌های بعدی. به همین جهت این مسؤلیت تنها بر عهده یک نهاد، اداره یا عده‌ای قلیل نیست، بلکه همگان بایستی تلاش نمایند جهت جلوگیری از تخریب و نابودی این پتانسیل‌های قوی و نگریستن بدانها به عنوان ثروت بزرگ ملی سرزمین سرافرازمان.
منبع :
http://webtv.irib.ir/
http://www.kurdpress.com/
سایت رسمی اداره میراث فرهنگی استان آذربایجان غربی
