منطقه حفاظت شده سرانی در فاصله 85 کیلومتری شمال شیروان و در منتهی الیه حدّ شمال شرقی استان خراسان شمالی واقع شده است.
ضلع شمالی این منطقه با طول نزدیک به 30 کیلومتر، با کشور ترکمنستان هم مرز است.
این منطقه دارای آب و هوای کوهستانی با شیب‌های تند و دره‌های عمیق و صخره‌های مرتفع می‌باشد و زمستان‌های سرد و تابستان‌های معتدل دارد.
این منطقه با توجه به دارا بودن ویژگی‌های خاص طبیعی از جمله جنگل‌های انبوه درختان ارس و تنوع بسیار زیاد پوشش گیاهی و نیز زیستگاه خالص‌ترین قوچ اوریال، در تاریخ 27 تیر ماه سال 1350 توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید، با عنوان منطقه حفاظت شده معرفی شد.
تعدادی روستا در حاشیه جنوب و جنوب غرب این منطقه وجود دارد که ساکنان آنها عمدتاً از کردهای کرمانج بوده و حرفه اصلی اغلب آنان دامداری است و تعدادی به کشاورزی و باغبانی مشغول هستند.
روستای سرانی تنها روستایی است که در مرزهای این منطقه قرار دارد و نام منطقه نیز برگرفته از این روستا است.
در پایین دشت این منطقه تخته گلول قرار دارد که در فصل بهار دارای چشم اندازی زیبا از پوشش گیاهی به گل نشسته اعم از شقایق، خیارک و انواع بالشتکی است و در داخل این منطقه پوشش انبوه ارس در ارتفاعات منطقه قرار دارد که در نقاطی که ارس وجود ندارد انواع بالشتکی‌ها از قبیل گون، کلاه میرحسن، چوبک و اسپرس خاردار، پوشش زیبا و چشم نوازی به عرصه‌های طبیعی منطقه بخشیده است.
در منطقه حفاظت شده گلول و سرانی حیوانات و پرندگانی هم‌چون قوچ و میش اوریال، پلنگ، گربه وحشی، گراز، سمور سنگی، خرگوش، دارکوب قهوه‌ای که بسیار کمیاب است، سهره سیاه و کبک دری نیز زندگی می‌کنند.
از چشمه‌های این منطقه نیز می‌توان به کور چشمه، قربان چشمه، چشمه گیری اشاره کرد که در کنار رودخانه‌ای که در مرز جنوبی منطقه به طرف سرانی جاری است منابع آبی منطقه را تشکیل می‌دهند.
از نقاط ارتفاعی این منطقه می‌توان علم، قله چوپان، ارتفاعات تنبل، کوه بزان، کور چشمه کوه کناره نام برد. بجز تخته گلول(گلیل) زیارتگاه زکریای پیغمبر (ع) نیز در ارتفاعات جنوبی این منطقه حفاظت شده واقع است که در روزهای تعطیلات پذیرایی انبوهی از مردم محلی و غیربومی از سایر نقاط استان و حتی کشور است.
در دو کیلومتری غرب روستای سرانی محلی به نام قدمگاه ایوب وجود دارد که دارای درختان قطور و کهنسال ارس است در میان این درختان، درخت ارس بسیار بزرگی وجود دارد که به لحاظ قطر تنه و قدمت کهنسال‌ترین ارس در خراسان بزرگ بوده و جزو پنج درخت ارس کهنسال ایران است.
با توجه به ارزش زیستی این درخت اقداماتی جهت ثبت آن در فهرست در ختان کهنسال و آثار طبیعی ملی از سال 85 از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی صورت گرفت که در سال گذشته جزء آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسید.
منطقه حفاظت شده گلول و سرانی دارای سه محیط بانی در جنوب، جنوب غرب و غرب منطقه است که توسط محیط بانان پرتلاش و زحمت کش منطقه گشت و کنترل حفاظت می‌شود.
نسبت مساحت این منطقه به مساحت کل مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست خراسان شمالی 6.65 درصد است.
منبع:
http://www.iew.ir/
http://bojnourd.irib.ir/
http://vista.ir/
