مسجد جامع اوز بر اساس نقشه‌های قدیمی در مرکز شهر، در جایی محصور در میان خانه‌ها و میدان اصلی شهر (لرد میری)، درخیابان طاهری واقع شده است. این مسجد را در جایی ساخته اند که سهل‌ترین راه و بیشترین امکان دسترسی مردم به آنجا وجود داشته است و دکانها و خانه هایی در اطراف آن بوده که حالا جز اسمی و خاطره ای، ردی از آنها باقی نمانده است.
بنای تاریخی مسجد جامع اوز از نوع مساجد با شبستان و ستون دار می‌باشد. این مسجد از گذشته‌های دور محل عبادت و برگزاری نماز جمعه در شهر اوز محسوب می‌شده است.
طبق مدارک و مستندات معتبر، ساخت بنای مسجد به سال هزار و صد و هفتاد و پنج هجری قمری یعنی به اواخر
دوره زندیه و اوایل
دوره قاجاریه باز می‌گردد. تاریخ تعمیر بنا بر سردرب منبر مسجد حک شده است.
در آن زمان ساخت این مسجد از بزرگترین و باشکوهترین اماکن مذهبی در منطقه جنوب به شمار می‌رفته است.
مرحوم حاج شیخ محمد فقیهی مفتی فقید اهل سنت
لارستان و امام جمعه اوز درباره ساخت این مسجد می‌گفت: "ساخت مسجد جامع قدیم اوز که یکی از عظیم‌ترین بناهای مذهبی در منطقه بود به مدت 5 سال طول کشید." طراحی و نقشه مسجد توسط تجار و بزرگان شهر اوز که در خارج از
ایران به ویژه کشور هندوستان تجارت داشته
...مشاهده کامل متن اند به اوز آورده و اجرا شد.
مسجد جامع اوز از مصالح سنگ، گچ، خشت خام، ساروج و چوب ساخته شده و در تعمیرات بعدی مسجد سیمان نیز در آن به کار رفته است. معماری این مسجد منحصر به فرد و طبق گفته بزرگان و مطلعان، معماران اولیه از شیراز به اوز آمده و طبق نقشه ای که از هندوستان آورده شد بود و با تغییراتی که معمار شیرازی بر روی آن داده، در شهر اوز ساخته شد.
بنای مسجد در بهار 1175 هجری قمری آغاز و در همان ماه‌های بهار در سال 1180 هجری قمری پایان یافت و طی مراسمی که حتما مولود خوانی بوده است رسماً افتتاح و مورد استفاده قرار گرفت.
مجدداً طبق لوح نوشته شده در سردرب منبر مسجد در سال 1194 تعمیر اولیه شده است.
مسجد به گونه ای طراحی و ساخته شده است که در فصل گرما و سرما نمازگزاران می‌توانستند با خیالی آسوده به عبادت بپردازند. در طراحی و نقشه مسجد قسمت‌های مختلف مشاهده می‌شود که عبارتند از: صحن مسجد (محل ادای نماز)، حیاط، وضو خانه، انباری، و غیره.
از ویژگی‌های مهم این مسجد وجود حمام، غسالخانه و دستشوئی بوده که در بیرون و به فاصله 100 متری از مسجد در لرد میری قرار داشته است. سالن نماز خانه (صحن مسجد) از جمله بناهای ارزشمند و تاریخی مسجد به شمار رفته که به صورت مستطیل می‌باشد که 6 ستون قطور در 4 ردیف قرار گرفته است.
این صحن زیبا که هنر معماری را در دوران زندیه در منطقه جنوب به اوج خود رسانده است در ضلعهای مختلف شمالی، شرقی و غربی توسعه یافته است و فقط در ضلع جنوبی، به خاطر کمبود فضا، کوچه کم عرض، منزل مردم و وجود محراب و منبر، از آن زمان تا کنون دست نخورده باقی مانده است.
سقف مسجد جامع که بسیار بلند و ارتفاعی حدود 5 متر را دارد به وسیله تیرهای چوبی محکم که در محل به آن فرست می‌گویند، گرفته شده است. مرحوم امام جمعه فقید اوز می‌گفت بسیاری از در و پنجره و چوبهای این مسجد نیز از هندوستان و از طریق بندر چارک به اوز آورده شده است.
در صحن مسجد، طاق‌های بسیار زیبا که گچ بری‌های بسیار شکیل، آن را زیباتر ساخته، رنگ آمیزی در قسمتهایی از سقف باعث شده تا محل عبادت مردم جذاب، زیبا و دلنشین باشد.
وجود دریچه‌های چوبی، به خنک شدن و تعویض هوای صحن مسجد کمک شایانی می‌کند.
محراب نقاشی شده در کنار منبر چوبی که بر روی آن عبارت « لا الله الا الله، محمد رسول الله» با خط بسیار خوش نوشته شده است حال و هوای دیگری به مسجد جامع می‌دهد.
در این مسجد تعمیرات و تغییرات بسیاری رخ داده است. از جمله در حیاط مسجد، ایوانی ساخته شده و درب اصلی مسجد که از سوی لرد میری به آن باز می‌شد تغییر کرد و در قسمت غرب مسجد نیز به طور کلی تغییر اساسی یافته و قسمت شمالی که آخرین تغییرات آن در طبقات همکف و اول است بسیار مشهود است.
البته این تغییرات با موافقت میراث فرهنگی انجام گرفته و لطمه ای به ساختمان اصلی وارد نکرده ولی در نمای اصلی آن تغییرات بسیاری حاصل شده است. آنچه قابل توجه است این است که منبر چوبی فعلی مسجد جامع قدیم اوز، از روستای برزگو به اوز آورده شده است و دارای قدمت بسیار بوده و ارزشمند است.
منابع :
http://asreevaz.blogfa.com/
http://fa.wikipedia.org/
http://marbooti.blogfa.com/
http://khorasannews.com/
http://aftabe-larestan.blogfa.com/
