عمارت خورشید بنایی از
دوره افشاریه می‌باشد ، موزه مردم شناسی
کلات با وسعتی حدود 270 متر مربع بخشی از طبقه تحتانی عمارت تاریخی خورشید را به خود اختصاص داده است.
غرفه‌های این موزه نمایشگر الگوهایی از نحوه زندگی، مشاغل و حرفه ها،طبیعت و مواهب آن،صنایع دستی و بومی و پوشش مردم مناطق مختلف این ناحیه است که به شیوه ای کارشناسانه با بهره گیری از فضا آرایی متناسب و با در نظر گرفتن فضای زیستی ساکنان آن طراحی شده است.
غرفه زندگی عشایری
شهرستان
کلات به لحاظ وجود اقوام وآداب و رسوم مختلف از متنوع‌ترین مناطق کشور به شمار می‌آید که زندگی و معیشت آنها مبتنی بر دامداری و کشاورزی می‌باشد و ساختار اجتماعی آنها نیز با یکدیگر متفاوت است .
غرفه زندگی عشایر در این موزه نمادی است برای نشان دادن بخشی از جلوه‌های فرهنگی این گروه که در سخت‌ترین شرایط محیطی و جغرافیایی با تلاش و پشتکار خود مبادرت به تولید و عرضه محصولاتی می‌کنند تا فراورده‌های آن برای فروش به سایر نقاط عرضه گردد.
بنابراین گروههای عشایری به دام ، مرتع و محیط وابسته می‌باشند که این دلبستگی در آداب و رسوم ،ادبیات و فرهنگ شفاهی و موسیقی مقامی و آئینی نیز نهفته است ، همچنین سر پناه خانواده‌های عشایر همان
سیاه ...مشاهده کامل متن چادر است.
غرفه فنون بافته‌ها
بافته‌های سنتی
کلات از جمله صنایع دستی و بومی جذاب و ماندگار این ناحیه است که کارگاه‌های سنتی و کوچک آن در بیشتر خانه‌های مناطق روستایی دیده می‌شود.
از میان این بافته‌ها می‌توان به مهمترین آنها از جمله ابریشم بافی، نوار بافی ( بخش زاوین و لائین نو) سوزن دوزی و جوراب بافی، جاجیم وپلاس اشاره نمود، علاوه برآن
قالی و قالیچه هایی که در این ناحیه بافته می‌شوند دارای طرحهای زیبای ترکمنی می‌باشند.
شایان ذکر است زنان
کلات بدون نقشه و الگوی از پیش طراحی شده با الهام از طبیعت پیرامون و با ذهن خلاق، دست به ایجاد آثاری هنری وبدیع می‌زنند که به لحاظ ترکیب بندی رنگ از هر اثر هنری چشم نواز و زیباتر است.
غرفه نمایش آداب و رسوم ازدواج
مراسم عروسی و آداب و رسوم آن در منطقه
کلات، هم اکنون نیز در میان اقوام و طوائف مختلف همچنان ارزش خود را حفظ نموده است، زیرا با شیوه و سبکهایی به اجرا در می‌آید که از سده‌های گذشته به نسل حاضر رسیده و در میان این مردم حفاظت و صیانت شده است.
در مراسم ازدواج زنان و مردان از پوششهای بومی و سنتی منطقه به رنگهای مختلف استفاده می‌کنند و با وجود موسیقی سنتی و آوازه‌های قدیمی با بهره گیری از سازهای سنتی از جمله دهل ،سرنا، قشمه و.... فضای مفرح و خاطره انگیزی را برای میهمانان ایجاد می‌نمایند ، غرفه مزبور نیز با هدف بیان این ویژگیها آراسته گردیده است.
غرفه عطاری
ارتفاعات شهرستان
کلات به سبب وجود مراتع وپوشش گیاهی متنوع و همچنین مقدار نزولات جوی، دارای بیشترین گونه‌های گیاهی است که سبب پراکنش انواع درختچه‌ها و سبزیجات طبیعی در دامنه و مناطق مرتفع شده است که ازجمله می‌توان به
انجیر، زالزالک،اسفناج، مرزه و
زیره سیاه اشاره نمود و در این میان گیاهان دارویی از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
از مهمترین گونه‌های دارویی باید ازکانی ،
گل گاوزبان،اسطخدوس،آنغوره، مخلصه،
آویشن ،کاکاتو و ..... نام بردکه در غرفه عطاری با فضا آرایی زیبایی بخشی از گیاهان دارویی به نمایش در آمده است.
غرفه کشاورزی
مساعد بودن اقلیم
کلات به لحاظ بارندگی و خاک حاصلخیز آن سبب رونق کشاورزی و تولید سالانه حدود چهار هزار تن برنج مرغوب و چهل هزار تن گندم دیم شده است که از زمینهای آن با روش دیم محصولاتی از جمله کنجد،لوبیا،هندوانه، خربزه، چغندر قند و
سیب زمینی برداشت می‌شود.
همچنین از محصولات باغی این ناحیه می‌توان به گردو و
بادام اشاره نمود. در حال حاضر کشاورزی از مشاغل مهمی است که در مناطق مختلف و حاصلخیز شهرستان
کلات جریان دارد.
غرفه
آهنگریمشاغل و حرفه‌های سنتی گویای بخشی از فرهنگ وساختار اجتماعی زیستگاههای انسانی است. در این میان مناطق مختلف شهرستان
کلات به دلیل وجود اقوام و طوایف گوناگون در شهر و روستا ، ساختار طبیعی منطقه و .... دارای حرفه‌های بومی و سنتی از جمله
آهنگری،
مسگری، جاروبافی،پیله کشی و دیگر مشاغل است. اما در عرصه فنون بومی و فن آوریهای سنتی حرفه
آهنگری به دلیل نیاز دو جامعه بزرگ کشاورزی و دامداری از ارزش و اهمیت بسیاری برخوردار بوده است که شمار وسایل و ابزارتولید شده توسط
آهنگری برای این دو جامعه به صدها نوع میرسد .
با این وصف به دلیل تنوع در تولید و ساخت ابزار فلزی و همچنین وابستگی مردم
کلات به شیوه‌های زندگی مبتنی بر دامداری و کشاورزی حرفه
آهنگری دارای جایگاه اجتماعی خاصی برخوردار است.
منبع:
http://kalatnader.tebyan.net/
http://www.bazar-mashad.com/
http://razavi-chto.ir/
