توضیحات

ویرایش
آدرس : بازار تهران -مسجد امام
این بنا در کنارخیابان پانزده خرداد، شرق خیابان ناصرخسرو و جنب بازار تهران واقع گردیده و از بناهای ارزشمند دوره قاجار به شمار می‌رود که بین سال‌های 1222 تا 1240 ه-ق توسط فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و بعد از مرگ وی، در زمان ناصرالدین شاه تعمیراتی در آن صورت گرفته و گلدسته هایی به آن اضافه گردیده است.
به نظر می‌رسد که عبدالله خان معمار باشی - معمار دربار فتحعلی شاه - معمار این بنا بوده باشد. در ساخت و تزیین این مسجد، هنرمندان دیگری از شیراز و اصفهان نیز شرکت داشته اند.
این مسجد، قبل از انقلاب اسلامی، " مسجد شاه " خوانده می‌شد . بنای مسجد امام با وسعتی حدود 11 هزار مترمربع با طرح چهار ایوانی کامل ساخته شده و مشتمل بر صحن وسیع میانی، ایوان‌های چهارگانه ، گنبدخانه و شبستان‌های ستوندار، رواق ها، سردرها و جلوخان شمالی، به همراه تزیینات زیبای کاشیکاری، گچکاری، حجاری ، مقرنس و کتیبه‌های خطی است .
مسجد دارای ورودی و سردر در اضلاع شمالی، شرقی و غربی است که در پشت ایوان‌های مسجد قرار گرفته اند . سردر شمالی که اصلی‌ترین ورودی بناست، در جانب خیابان 15 خرداد قرار دارد .
سردر غربی به بازار بزرگ و سردر شرقی به بازار صحافان یا بازار ...مشاهده کامل متن بین الحرمین راه دارد . سردر شمالی دارای فضای جلوخان وسیع مستطیل شکلی است که 17 پله سنگی پایین‌تر از خیابان واقع شده است .
دراضلاع جلو خان مغازه هاو در وسط ضلع جنوبی آن، سردری کاشیکاری با تزیینات مقرنس و کتیبه تاریخی بنا واقع شده است . در چوبی مسجد به ارتفاع 4و عرض 3 متر، دو لنگه است و ازاره کناره‌های آن سنگی است .
بر سطح فوقانی در، کتیبه تاریخی مسجد، مورخ 1241ه-. ق بر سنگ حک شده که حکایت از نام بانی، زمان ساخت و موقوفات مسجد دارد. سردرمزبور به هشتی گنبددار نسبتا بزرگی راه پیدا می‌کند که سطوح آن دارای طاقنماها و گچکاری هایی است .
هشتی ورودی، به ایوان شمالی راه داشته که مسدود شده و دسترسی به صحن از طریق دو دهلیز کناری ایوان شمالی صورت می‌گیرد. از آنجا که جهت جلوخان و سردر، منطبق بر جهت قبله و بنای اصلی مسجد نیست،همانند مسجد امام اصفهان، با اعمال چرخش نامحسوسی در دهلیزهای ورودی، مشکل اختلاف دو بخش را حل کرده اند .
سردرهای شرقی و غربی نیز دارای تزیینات کاشیکاری و همان عناصر سردر،هشتی و دهلیزها هستند؛ با این تفاوت که در این سردرها اختلاف جهت وجود ندارد . در هشتی سردر شمالی، سقاخانه ای سنگی با شیرآب قرار داده اند که در دوره‌های بعدی جایگزین سنگابی حجاری شده گردیده است.
صحن وسیع مسجد به شکل مربع و ابعاد 65×65 متر با سطح سنگ فرش ، در میانه دارای حوض بزرگی است .
در نمای اطراف صحن، در چهار جهت اصلی ، چهار ایوان با نمای کاشیکاری و طاقنمابندی، و در اطراف آنها، رواق‌ها و دهنه‌های شبستان‌ها قرار گرفته است . کاشیکاری مسجد به دو صورت خشتی و معقلی صورت گرفته است.
کاشیکاری معقلی، سطوح داخلی ایوان‌ها را به زیبایی تزیین کرده است . بر بالای ایوان شمالی، دو گلدسته کاشیکاری و در میانه آنها، ساعتی بر پایه کاشیکاری تعبیه کرده اند .
گلدسته‌ها مربوط به دوره ناصرالدین شاه و نصب ساعت مربوط به بعد از آن 1323 _ 1322 ه-.ق است .
ایوان مزبور، از دیگر ایوان‌ها بزرگترها و فضای آن به عنوان شبستان تابستانی، مورد استفاده نمازگزازان است . در پشت ایوان جنوبی، گنبدخانه قرار دارد که فضای مربعی است که در بالا با گوشه سازی به کثیرالاضلاع تبدیل گشته و گنبدی بر بالای آن قرار گرفته است .
ویژگی خاص گنبد این بنا، طوقه یا گنبد کوچکتر با روزنه هایی در ساقه است که آن را بر رأس گنبد اصلی بنا ساخته اند و پوشش ورقه‌های رزین دارد . گنبد اصلی در گذشته با آجرهای لعابدار آبی رنگ و کتیبه‌های با خط کوفی پوشش یافته بوده که در دهه گذشته، بدون ملاحظه جنبه‌های هنری و تاریخی، با ورقه‌های فلزی پوشش یافته است .
فضای زیرین گنبد با کاشی و گچکاری تزیین یافته و در ضلع جنوبی آن، محراب و در اضلاع دیگر آن، درگاه هایی وجود دارد که به ایوان جنوبی و شبستان‌های ستوندار جانبی راه پیدا می‌کنند .
در این گنبدخانه منبری دوازده پله و سنگی وجود دارد که با استادی از سنگ مرمر یکپارچه ای ساخته شده است .
دراضلاع شرقی و غربی گنبدخانه، دو شبستان ستوندار وسیع با پوشش چشمه طاق اندود گچ ساخته شده که هر کدام چهار دهانه به سوی صحن دارند . در هر یک از این شبستان ها، دو محراب قرار دارد .
شبستان ستوندار دیگری در ضلع شمالی مسجد واقع است که به خاطر آفتابگیر بودن، به شبستان گرم شهرت دارد . از کتیبه‌های موجود در مسجد می‌توان به سنگ نوشته ایوان جنوبی متضمن تاریخ 1229 ه- .
ق ، نام فتحعلی شاه و شکیات نماز به خط ثلث مهدملک الکتاب، کتیبه قرآنی گنبدخانه، و کتیبه هایی متضمن قصیده هایی از فتحعلی خان ملک الشعرا و مجتهدالشعرا اشاره کرد .
این بنا به شماره 1667/3 به ثبت تاریخی رسیده است .

منبع :
«دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر»
www.mashreghnews.ir
sayyidjamalaldinvaiz.blogfa.com
http://fa.wikipedia.org/
پارک ملی خجیر

پارک ملی خجیر

پارک ملی خجیر و پارک ملی سرخه حصار قسمتی از منطقه حفاظت شده جاجرود در منتهی الیه شرق تهران می‌باشند. پارک ملی خجیر و پارک ملی سرخه حصار از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت شده در جهان می‌باشند و مدیریتی یکپارچه دارند. وجود مناظر بکر و طبیعی و تنوع زیستی مناسب، همچنین تاثیر بسیار بالای این منط...

اطلاعات | نقشه
عمارت شمس‌العماره

عمارت شمس‌العم...

شمس العماره یکی از بناهای مرتفع و مشخص و جالب تهران قدیم است . گویا ناصرالدین شاه قبل از سفر اروپا بر اثر دیدن تصاویر بناها و آسمان خراشهای کشورهای غربی تمایل پیدا می‌کند بنای مرتفعی نظیر بناهای فرنگستان در پایتخت ممالک محروسه خود ایجاد نماید تا از بالای آن خود و زنانش بتوانند منظره شهر...

اطلاعات | نقشه
ایوان تخت مرمر

ایوان تخت مرمر

روح ظریف هنرمند ایرانی با استعانت از هنرهای معماری، نقاشی، سنگتراشی، کاشی کاری، گچبری، آئینه کاری، خاتم سازی، منبت کاری و مشبک سازی، در وسط کاخهای سلطنتی قدیم ومجموعه دلپسند، ترکیبی بدیع و بنائی زیبا بوجود آورده که شاید کمتر بتوان نظیر آنرا در جای دیگر یافت. ایوان یا تخت جایگاهی است ک...

اطلاعات | نقشه
خلوت کریمخانی

خلوت کریمخانی

در گوشه شمال غربی محوطه گلستان چسبیده به تالار سلام بنائی سرپوشیده و ستون دار بصورت ایوان سه دهنه ئی وجود دارد که در وسط آن حوض جوشی ساخته شده و آب قنات شاه از میان آن بیرون جسته و در باغهای سلطنتی جریان می‌یافت. راه عبور از اندرون و باغ گلستان به دیوانخانه و تالار تخت مرمر سابقا از ای...

اطلاعات | نقشه
ارگ تهران

ارگ تهران

آدرس : ارگ تهران، از شمال به میدان و خیابان امام خمینی (ره)، از شرق به خیابان ناصر خسرو، از غرب به خیابان خیام و از جنوب به خیابان پانزده خرداد محدود می‌شود. افغان‌ها پس از تصرف تهران در سمت شمال این محوطه پلی ساختند که در مقابل آن دروازه ای احداث شد که آن را ارگ نامیدند. ارگ تهران و ب...

اطلاعات | نقشه
حسینیه ارشاد

حسینیه ارشاد

حسینیه ارشاد در سال ۱۳۴۶ توسط محمد همایون (سرمایه‌گذار) ، ناصر میناچی (مدیر)، محمد علی نوید و مرتضی مطهری بنیان گذاشته شد. حسینیه در زمین باغی به مساحت دو هزار مترمربع احداث شد. دکتر عبدالحسین علی آبادی (دادستان تهران)، محمد همایون و میناچی اعضای هیئت امنای حسینیه ارشاد بودند. هدف ا...

اطلاعات | نقشه
مصلّای امام خمینی تهران

مصلّای امام خم...

در سال ۱۳۶۱ اقدامات اولیه برای ساخت مصلایی بزرگ در تهران آغاز شد و زمین‌های منطقهٔ عباس‌آباد تهران که در کنار چند بزرگراه اصلی تهران قرار دارد به عنوان منطقه‌ای مناسب برای ساخت این مصلا برگزیده شد. در سال ۱۳۶۹ یکی از طرح‌ها برای ساخت این مصلا برگزیده و کار ساخت پس از آن آغاز شد ز اوا...

اطلاعات | نقشه
حرم مطهر امام خمینی ( ره )

حرم مطهر امام ...

آرامگاه خمینی کبیر که در ایران به "حرم مطهر" شهره است، در جنوبی‌ترین نقطه تهران و در کنار گلزار شهدای بهشت زهرا (س) بنا شده است و در نوع خود، در حقیقت مجموعه ای بزرگ و کم نظیر به شمار می‌رود. حرم اولیه با مرکزیت ضریح مطهر شکل گرفت و پوشش آن با استفاده از امکانات موجود در کشور و سازه‌ه...

اطلاعات | نقشه
مشاهده تمامی جاذبه های گردشگری
زبان و گویش مردم تهران

زبان و گویش مر...

تهران در روزگاران کهن از توابع ری بوده است، و ری از سرزمین ماد به‌شمار می‌آمده است، از این‌رو زبان مردم تهران و ری در آغاز شاخه‌ایی از زبان مادی بوده که با پارسی‌قدیم نزدیکی داشته است. زبان مردم این سامان، در دوره‌ی اشکانیان، زبان پهلوی اشکانی بود که از پارسی باستان گرفته شده است، در ...

اطلاعات
حاجی فیروز

حاجی فیروز

حاجی فیروز معروف‌ترین سرگرمی‌پیشه‌ی سنتی مردمی است که در خیابان‌های ایران در روزهای پیش از نوروز ظاهر می‌شود. حاجی فیروز رهگذران را با خواندن سرودهای سنتی و رقص و زدن دایره زنگی در قبال دریافت چند سکه، سرگرم می‌کند. وی به ندرت ممکن است در خانه‌ی مردم را بکوبد، که آن گاه به محض باز شدن...

اطلاعات
چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری

در این روز مردم آتش بازی می‌کنند و آش رشته یا به اصطلاح اهالی منطقه دماوند «کته را» می‌خورند. در این روز آتش افروخته می‌شود و از روی آن می‌پرند و می‌خوانند: زردی من از تو –سرخی تواز من. چهارشنبه‌سوری یکی از جشن‌های ایرانی است که در شب آخرین چهارشنبهٔ سال (سه‌شنبه شب) برگزار می‌شود. در...

اطلاعات
پنجک یا پنجه

پنجک یا پنجه

پنج روز آخر سال را که هوا سرد بود. پنجک یا خمسه مسترقه می‌گفتند. خطر یخ زدن محصولات در این چند روز وجود داشت. از این رو مردم به کوه می‌رفتند و جشن می‌گرفتند تا هوا بدتر نشود. جشن پنجه یا خمسه مسترقه که بصورت‌های پنجه دزدیده ، پنجک ، بهیزک (Vihezak) یا وهیجک (Vahijak) و اندرگاه نیزآمده...

اطلاعات
لباس محلی تهران

لباس محلی تهرا...

شال کلاه و جبه لباس رسمی ، معمول و متداول در عصر قاجارها برای تمام طبقات شال کلاه و جبه بود . شال کلاه نوعی عمامه بود که ریشه قدیمی دارد . بعد از اشغال ایران به وسیله اعراب ، کلاه باستانی آنان مبدل به عمامه شد . سلاطین زمان صفویه که تا حدی خود را روحانی مذهبی جلوه می‌دادند عمامه سبز ...

اطلاعات
گویش محلی تهران

گویش محلی تهرا...

زبان اصلی مردم تهران و استان تهران، فارسی است. اما در بعضی نقاط زبان‌های محلی نیز دیده می‌شود که در مجموع از لهجه‌های فارسی محسوب می‌شوند. به طور کلی زبان و گویش‌های دیگری مانند آذری، گیلکی، لری، مازندرانی نیز به دلیل مهاجرت‌ها به آن افزوده شده است. تهران در روزگاران کهن از توابع رى ب...

اطلاعات
گل ریزان

گل ریزان

آیین سنتی "گلریزان" در اصل بر اساس یک سنت دیرینه رسم پهلوانی در ایران آغاز شد و سرآغازی برای فتوت مردان نیک ضمیر بوده است. عنصرالمعالی در کتاب خویش ویژگی‌های جوانمردی را اول "خرد" ، دوم "راستی" و سوم "مردمی" بر می‌شمارد و آنها را از نشانه‌های رادمنشی و جوانمردی و عیاری می‌داند. همچنین...

اطلاعات
دیزی

دیزی

نخود و لوبیای سفید باهم 1 لیوان . گوشت گوسفند با استخوان و چربی 500 گرم گوجه فرنگی 3 عدد . پیاز 2 عدد . سیر 3 حبه . سیب زمینی 5 عدد رب گوجه فرنگی 1 قاشق غذاخوری . فلفل سبز 3 عدد . نمک ، فلفل ، آبلیمو مقدار لازم طرز تهیه : نخود و لوبیا را از شب قبل در اب خیس کنید ، ...

اطلاعات
مشاهده تمامی آداب و رسوم
[posttitle]

[posttitle]

[postbody]

مشاهده مطلب